اعتیاد در جوانان و نوجوانان میتواند تاثیر عمیقی بر زندگی آنها بگذارد، نوجوانانی که مواد مخدر مصرف میکنند سلامتی و امنیت خود را به خطر میاندازند.
صحبت کردن و آموزش دادن با آنها راجع به عواقب و خطرات سوء مصرف مواد میتواند کمک کند تا انتخابهای سالمتری داشته باشند.
یکی از ویژگیهای دوره نوجوانی هویتیابی، کمرنگ شدن روابط نوجوان با خانواده، افزایش گرایش به دوستان همسن و الگویابی از آنها است، میتوان گفت مهمترین عوامل موثر در اعتیاد نوجوانان به مواد مخدر عوامل اجتماعی، اقتصادی، روانی، سیاسی و طبیعی است.
نداشتن قدرت «نه گفتن»
اشرف عسگری، معاون توسعه و پیشگری بهزیستی چهارمحال و بختیاری در گفت وگو با روابط عمومی گفت: در رابطه با گرایش نوجوانان به اعتیاد باید گفت متاسفانه رنج سنی اعتیاد هر ساله پایینتر میآید و در مقطع نوجوانی و حتی پایین تر از نوجوانی آمار اعتیاد این گروه سنی بالا میرود که میتوان گفت اعتیاد این گروه سنی به عوامل مختلفی ارتباط دارد.
وی با اشاره به ارتباط دوره نوجوانی با اعتیاد، افزود: بحران بلوغ از مسائل حاد دوره نوجوانی است که همه افراد در دوره نوجوانی آن را تجربه میکنند، گذراندن دوره نوجوانی بستگی به مهارتهایی دارد که نوجوان باید آنها را فراگیرد تا به خوبی این دوران را پشت سر بگذارد، نه اینکه دچار آسیب شود.
عسگری با اشاره به اینکه اعتیاد نوجوانان به مواد مخدر به عوامل مختلفی ارتباط دارد، عنوان کرد: یکی از دلایل اعتیاد در نوجوان نداشتن مهارتهای نه گفتن، نداشتن رفتار قاطعانه، شخصیت درون گرا، انزوا طلب با اعتماد به نفس پایین تحت عنوان عوامل فردی مطرح بوده که اگر به آن توجه نشود منجر به اعتیاد نوجوانان میشود.
معاون توسعه و پیشگری بهزیستی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه نوجوانانی که از اعتماد به نفس پایینی برخوردار هستند و با بحران بلوغ نیز همراه میشوند در معرض آسیب هستند، گفت: در این دوران نوجوانان با چند تغییر اساسی فیزیولوژی و روحی روبرو میشوند که رشد استقلال طلبی، ابراز وجود، اختلاف نظر با خانواده، جستجوی هویت اجتماعی و دینی با سوالات زیادی همراه میشود، یعنی نوجوانانی که اعتماد به نفس پایین دارند اگر آموزشهای مورد نیاز را کسب نکنند آسیب خواهند دید.
وی در ادامه تصریح کرد: نوجوانی که آگاهی ندارد مانند کسی است که پشت به موج دریا ایستاده و زمانی که موجی به آن برخورد کند سقوط میکند و بالعکس، در حقیقت نوجوان آگاه همانند فردی است که روبه موج ایستاده است به طوری که شکل گیری شخصیت نوجوان در گرفتاری آن به اعتیاد نقش اساسی دارد، تجربه ثابت کرده یکی از عوامل فردی اعتیاد نداشتن اعتماد و عزت نفس فرد است.
عسگری گفت: وقتی نوجوانی شخصیت دورن گرا داشته باشد و به دوران نوجوانی هم رسیده باشد به دلیل دورن گرا بودن نمیتواند مشکلاتش را با دیگران در میان بگذارد، بنابرین فکر میکند مصرف مواد مخدر میتواند آنها را برطرف و به آرامش دست یابد.
معاون توسعه و پیشگری بهزیستی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه یکی دیگر از عوامل بسیار مهم که کودکان و نوجوانان را گرفتار اعتیاد میکند استرس است، عنوان کرد: تحقیقات نشان داده افرادی که شخصیت استرسی دارند بیشتر به اعتیاد گرایش پیدا میکنند.
عسگری با بیان اینکه از عوامل دیگر اعتیاد نوجوانان شرایط خانوادگی آنهاست، تصریح کرد: ارتباط والدین با یک دیگر باتوجه به اینکه الگوهای فرزندان ارتباطلات سالمی با یکدیگر و والدین با نوجوانان دارند یا خیر، آیا از سبک فرزند پروری صحیح مطلعاند و یا والدین در تربیت فرزندانشان با یک دیگر هماهنگ هستند، در حقیقت قرار دادن فرزندان به ویژه فرزند پسر به عنوان قاضی اختلاف والدین را به مرحله آسیب و اعتیاد نزدیک میکند.
وی با تاکید بر اینکه والدین باید سبک فرزند پروری را به خوبی آموزش ببینند، تصریح کرد: والدین باید سبک فرزند پروری را آموزش ببینند تا بتواند فرزند خود را به خوبی هدایت کنند، به این معنا که فرزند علیه والدین طغیان نکند، زیرا زمانی که فرزند نسبت به والدین خود طغیان کند آن فرزند هرگز از والدین خود تبعیت نخواهد کرد.
معاون توسعه و پیشگری بهزیستی چهارمحال و بختیاری در ادامه بیان کرد: در صورتی که خود والدین دچار اعتیاد باشند فرزندان نوجوان نیز به سمت اعتیاد کشیده خواهد شد و از والدین خود الگوبرداری خواهد کرد.
وی گفت: در دوره نوجوانی عوامل اجتماعی بر شکل گیری شخصیتها تاثیر گذار است، در حقیقت نوجوان از انرژی بالایی برخوردار است به طوری که میخواهد با ابراز وجود تواناییهای خود را به دیگران نشان دهد و برای توانمندهای دیگران ارزش قائل شود، درصورتی که در اجتماع برای تخیله انرژی نوجوانان برنامههایی وجود نداشته باشد قطعاً احساس بی هویتی میکنند و به سمت اعتیاد روی میآورند.
عسگری گفت: متاسفانه در استان هیچ برنامهای برای تخلیه هیجانات نوجوانان وجود ندارد، زیرا نوجوانان به ویژه پسران نوجوان به دنبال شادی و برنامههای هیجانی هستند و گرایش به تفریحات هیجانی دارند، اگر چه برنامههای ورزشی در استان وجود دارد اما این ورزشها برای تخلیه انرژی آنها کافی نیست.
وی افزود: وقتی نوجوانی خواهان شادی است و با ابراز وجود در جامعه سرکوب میشود، احساس بیهویتی و بیارزشی میکند، قطعا به دنبال پیدا کردن آرامش به سمت مواد مخدر بوده و به آن سمت حرکت میکند.
معاون توسعه و پیشگری بهزیستی چهارمحال و بختیاری با اشاره به راهکارهای پیشگیری از اعتیاد نوجوانان، گفت: اگر بخواهیم پیشگری انجام شود باید عوامل اعتیاد را بررسی و برای آنها برنامه داشته باشیم، اگر کودک و نوجوان خود را انزوا طلب، غمگین و عصبی مشاهده کنیم به این معناست این نوجوان نیاز به کمک والدین یا مشاور مدرسه دارد که لازم است از طریق راهکارهای مختلف جلوی آسیب گرفته شود.
وی با تاکید بر اینکه نباید تنها به بعد آموزشی دانشآموزان توجه شود بلکه بعد روانی آنها مدنظر قرار گیرد، افزود: نوجوانی که استرس و اضطراب داشته و بی برنامه است در معرض آسیب خواهد بود که باید خانواده، مدرسه و مشاور اقدام لازم را برای آن نوجوان انجام دهند در حقیقت باید مشکلات این دسته از نوجوانان پیگیری شود.
معاون توسعه و پیشگری بهزیستی چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: والدین مسائل و مشکلات خود را کنار بگذارند و اولویت زندگی را فرزندان قرار دهند، یعنی دانش فرزندپروری را آموزش ببیند.
وی در ادامه گفت: باید والدین بدانند سبک فرزند پروری که انتخاب میکنند متعادل باشد، به طوری که نه سهلگرانه نه مستبدانه باشد، در واقع شیوه قاطعانه در فرزند پروری صورت گیرد، به طوری که فرزند در خانه مرزها را بشناسد، خط قرمزها را رعایت و به قوانین خانواده احترام بگذارد.
عسگری با اشاره به اینکه در دوره نوجوانی گرایش نوجوان به دوستان بیش از اعضای خانواده است، عنوان کرد: این گرایش یک رشد اجتماعی است و باید اتفاق بیفتد، اما وظیفه خانواده در این شرایط علاوه بر ممانعت، باید حواسشان به نوجوان باشد که با چه کسانی رفت و آمد میکند و باید با آموزش دادن تحت فشار گروه برای انجام کارهای نامناسب قرار نگیرد.
رفاقت با افراد بزرگتر؛ زنگ خطری برای دوره نوجوانی
همچنین سیروس میرزایی کهروئی، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر چهارمحال و بختیاری گفت: متاسفانه سرعت آسیبها نسبت به سالهای گذشته افزایش یافته و جوانان و نوجوانان را تهدید میکند.
وی با اشاره به باورهای نادرست نسبت به برخی از مواد مخدر که اعتیاد آور نبوده و خطری ندارد، افزود: متاسفانه در بین جوانان و نوجوانان رایج شده که مواد مخدر گل خطری ندارد، در صورتی که این مواد اعتیاد آور و توهم زا بوده و درمان سختی نسبت به مواد سنتی دارد.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر چهارمحال و بختیاری گفت: نوجوانان و جوانان باید بدانند دوستانی که به مواد مخدر آلوده هستند میتوانند نقش زیادی در اعتیاد آنها داشته باشند، یعنی حس رقابت با دوستان در اعتیاد نوجوانان بی تاثیر نیست.
میرزایی در ادامه افزود: باید دانست افرادی که در دوره نوجوانی با افراد بزرگتر از سن خود رفاقت میکند زنگ خطری برای آنها به شمار میرود که در این خصوص باید خانوادهها نظارت بیشتری بر دوست یابی فرزندان خود داشته باشند، کما اینکه گاها مشاهده میشود بیشتر اعتیادها در دوره نوجوانی به همین دلیل بوده است.
وی با اشاره به اینکه واکسن پیشگیری از اعتیاد برای نوجوانان و نوجوانان آموزش مهارتهای زندگی است، عنوان کرد: یکی از تکنیکهای مهارتهای زندگی تفکر نقاد است که توانایی تصمیم گیری، حل مشکل با استدلال و منطق درست را به نوجوانان آموزش میدهد تا سطحی تصمیم گرفته نشود.
میرزایی گفت: خوشبختانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر با قشر جوان و نوجوان در مدارس و دانشگاه ارتباط خوبی دارد و نظارت مستمر و اثر گذاری بر آنها دارد تا به دام اعتیاد گرفتار نشود.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر چهارمحال و بختیاری خاطر نشان کرد: باید جوانان و نوجوانان به روح و روان خود اهمیت دهند، عزت نفس خود را بازیچه دست دیگران قرار ندهند و با اعتماد به نفس دوران نوجوانی و جوانی را پشت سر بگذارند.
