بیشتر از یک هفته از زمانی که «جو بایدن» طرح آتش‌بس سه مرحله‌ای خود را اعلام کرده می‌گذرد و «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا هشتمین بار از زمان آغاز جنگ غزه به منطقه سفر کرده است.
همزمان با این سفر، حمله به النصیرات توسط نیروهای آمریکایی و صهیونیستی نقاب از چهره بایدن برداشت. در این عملیات در معادله ناعادلانه‌ای بالغ بر ۶۰۰ فلسطینی شهید و زخمی شدند و در ازای آن رژیم صهیونیستی توانست تنها چهار اسیر را به خانه برگرداند.
بایدن در شرایطی پیشنهاد آتش‌بس خود را مطرح کرد که بیش از ۳۵ هزار فلسطینی به دلیل حمایت‌های آمریکا از رژیم صهیونیستی جان خود را از دست دادند و تعداد بسیاری از خانه خود آواره شده‌اند. با این حال پس از اینکه طرح آتش‌بس بایدن مطرح شد حماس بدون اینکه موافقت خودش را با طرح اعلام کند، نظر مثبتی به آن نشان داد.
دوشنبه شب قطعنامه پیشنهادی آمریکا در رابطه با توقف درگیری‌ها درغزه، در شورای امنیت سازمان ملل به رای گذاشته شد و با ۱۴ رای موافق و رای ممتنع روسیه به تصویب رسید. پس از تصویب قطعنامه شورای امنیت، سامی ابوزهری، یکی از رهبران جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) موافقت این جنبش با قطعنامه شورای امنیت درخصوص جنگ غزه، خروج اشغالگران و تبادل اسرا و نیز آمادگی این جنبش برای مذاکره را اعلام کرد.
علاوه بر ابوزهری، اسامه حمدان از دیگر رهبران جنبش حماس نیز ضمن اینکه بر لزوم برقراری آتش‌بس دائمی و قراردادی عادلانه برای تبادل اسرا تاکید کرد، به این مسئله نیز اشاره داشت که تحت فشار گذاشتن میانجی‌ها هرگز کمکی به تغییر موضع‌گیری جنبش حماس نمی‌کند.
منصور براتی تحلیلگر مسائل رژیم صهیونیستی گفت:حماس کاملا حسن نیت خود را نشان داده، شفاف و صریح نظر مثبت خودش را با توافق آتش‌بس بلند مدت و عادلانه اعلام کرده و این طرف صهیونیستی و آمریکایی است که باید با در نظر گرفتن شرایط نامطلوب داخلی و بین‌المللی، فشار افکار عمومی جهان، استعفا دو عضو کابینه جنگ رژیم صهیونیستی و شکاف میان تل‌آویو و واشنگتن تکلیفش را روشن کند. این اولین پیشنهاد آتش‌بسی نبوده که از ابتدای جنگ غزه ارائه شده و تاکنون پیشنهادات زیادی از سوی طرفین رد شده اما ظاهراً بایدن آخرین ابتکار خود را رو کرده تا این جنگ را به آخر کار برساند.
براتی در یک ارزیابی کلی از این طرح بیان کرد: اساسا اولین تردید راجع به طرح آتش‌بس آمریکا این است که چطور قرار است به مرحله اجرا گذاشته شود و چه تضمینی دارد که اسرائیلی‌ها آن را بپذیرند و به آن پایبند باقی بمانند. از سوی دیگر علی‌رغم اینکه طرح بایدن یک سری نقاط منفی دارد اما خالی از نقاط مثبت هم نیست.
این تحلیلگر مسائل رژیم صهیونیستی به تشریح نقاط تمایز طرح آتش‌بس آمریکایی با سایر طرح‌های پیشنهادی پیشینی که توسط طرف‌ها رد شدند پرداخت و عنوان کرد: در طرح‌های قبلی صحبت فقط درباره آتش‌بس موقت بود و درباره آتش‌بس دائمی و طولانی‌مدت بحثی در میان نبود. گفته می‌شد که حماس باید همکاری کند، ربوده‌شده‌های صهیونیستی را آزاد کند و در عین حال فقط برای مدت محدودی آتش‌بس برقرار شود. اما در این طرح بر یک آتش‌بس ۳ مرحله‌ای و طولانی‌مدت تاکید شده است، به طوریکه اگر تحولات فاز اول به خوبی پیش برود، آتش‌بس می‌تواند وارد فازهای طولانی‌مدت شود. بنابراین یکی از نقاط مثبت این طرح طولانی‌مدت بودنش است.
این تحلیلگر مسائل رژیم صهیونیستی اضافه کرد: لزوم حفظ نقش گروه‌های بومی غزه در آینده این باریکه نیز نقطه مثبت دیگر این طرح است. در طرح جدید آمریکا اشاره‌ای به تحویل دادن قدرت توسط حماس و حذف شدن آن از معادلات قدرت در آینده نوار غزه نشده است. این نوعی عقب‌نشینی توسط دولت آمریکا در مورد همکاری و حضور حماس در آینده نوار غزه است. درصورتی‌که قبلا این موضوع جزو خطوط قرمزش بود. البته در آینده مشخص خواهد شد که آیا مسکوت گذاشتن چنین موضوعی صرفا به دلیل این بوده تا فلسطینی‌ها مخالفت کمتری با طرح داشته باشند یا خیر.
براتی ادامه داد: در این طرح از یک طرف بر خلع سلاح مقاومت تاکید می‌شود که این جنبه منفی ماجراست و بعید به نظر می‌آید حماس بپذیرد، اما از طرف دیگر خلع سلاح مشروط به همکاری بین گروه‌های مختلف فلسطینی است. یعنی اگر قرار باشد خلع سلاح و تحویل سلاح‌ها بین خود گروه‌های فلسطینی و با توافقی میان تشکیلات خودگردان به رهبری محمود عباس و گروه فتح و حماس صورت بگیرد، هم سلاح‌ها در دست خود فلسطینی‌ها باقی می‌ماند و هم باعث برقراری آشتی بین دو طرف می‌شود.
وی در خصوص اینکه چقدر احتمال دارد طرح آتش‌بس به پذیرش طرفین برسد، عنوان کرد: توافق یا عدم توافق طرفین در مورد آتش‌بس پیشنهادشده دقیقا روشن نیست. اما برخی از عوامل بر چشم‌انداز طرح موثر هستند. اولین عامل موضوع فشارهای داخلی در رژیم صهیونیستی است. بعد از آزاد شدن ۴ نفر از اسرای صهیونیستی، بر خلاف انتظار تمایل جامعه اسرائیل به پذیرش توافق بیشتر شده و فشار زیادی بر روی نتانیاهو می‌آورند تا با توافق موافقت کند. از طرف دیگر با خروج بنی گانتس و آیزنکوت از کابینه جنگی با ۳ احتمال در کابینه نتانیاهو مواجه می‌شویم.
این تحلیلگر مسائل رژیم صهیونیستی افزود: با خروج گانتس، احتمال فروپاشی کابینه بسیار کم است. افرادی که برای نتانیاهو باقی ماندند همچنان در پارلمان در اکثریت‌اند. ۶۴ نماینده حامی نتانیاهو هستند و برای حفظ ائتلاف ۶۱ نماینده کافی است. اما با خروج گانتس از کابینه اولا بر فشارهای اجتماعی و اعتراضات خیابانی افزوده می‌شود، دوما اختلافات ارتش و کابینه بالا می‌رود و سوما در حوزه بین‌الملل اختلافات بین رژیم صهیونیستی و متحدان غربی‌اش محسوس‌تر خواهد شد.
براتی با اشاره به عواقبی که با خروج گانتس از کابینه جنگ دامن‌گیر نتانیاهو می‌شود، ادامه داد: گانتس از کابینه جنگ نتانیاهو خارج شده، او قبلا فرمانده ارتش بوده و به همین دلیل با حضورش در کابینه، ارتش همکاری بیشتری با کابینه داشت، اما حالا با عدم حضور گانتس اختلافات بیشتر خواهد شد. از طرف دیگر بسیاری از دولت‌های اروپایی و بایدن به دلیل حضور گانتس و ایزنکوت که نیروهای میانه‌رویی هستند، همکاری خوبی با نتانیاهو داشتند، اما حالا اختلافات چند برابر می‌شود. در نتیجه از حالا به بعد فشارها بر کابینه نتانیاهو برای پذیرش توافق و نرمش نشان دادن در جریان مذاکرات بیشتر خواهد شد و از طرف دیگر اگر فرایند آشتی ملی و مذاکرات بین فلسطینی‌ها هم به خوبی پیش رود می‌توان چشم‌اندازی برای پذیرش مصالحه در نظر گرفت.
وی با اشاره به نقاط کور طرح آتش‌بش بایدن گفت: مذاکرات برای این طرح در حال آغاز شدن است و قرار است به زودی مشخص شود که صهیونیست‌ها می‌خواهند بر سر چه چیزی مذاکره کنند. مشخصا طرح به مواضع اسرائیلی‌ها نزدیک‌تر است. البته نسبت به طرح‌های قبلی دوز اسرائیلی بودن آن کمتر است. اساسا با توجه به اینکه ۳ فاز در پیشنهاد آمریکا طراحی شده، کاملا سوال‌برانگیز است که اگر مقاومت در فاز اول به تعهدات خود پایبند بماند، چه تضمینی وجود دارد طرح آتش‌بس وارد فاز دوم شود و همچنان ادامه داشته باشد. پس باید برای این تضمین‌ها تعیین تکلیف شود تا طرف فلسطینی بتواند بیشتر اعتماد و اعتنا کند.
این تحلیلگر مسائل رژیم صهیونیستی در خصوص علت مخالفت اسرائیلی‌ها با طرح بایدن اظهار کرد: در آتش‌بس پیشنهادی بایدن اعلام شده جنگ باید در همین مرحله متوقف شود. این در شرایطی است که عملیات نظامی اسرائیلی‌ها هنوز تکمیل نشده، مثلاً هنوز رفح را به طور کامل تصرف نکردند و همه گردان‌ها، نیروها و سازمان رزم گروه‌های مقاومت فلسطینی را از بین نبرده‌اند. بنابراین در شرایط فعلی اگر جنگ به پایان برسد، رژیم صهیونیستی مجبور خواهد شد با مقاومت و حماس مذاکره کند، درحالیکه هدف رژیم این بوده که حماس را از معادلات غزه به طور کلی حذف کند.
براتی اضافه کرد: از طرف دیگر نتانیاهو از سوی متحدان داخلی خودش تحت فشار است. جناح راست افراطی به رهبری بن‌گویر و اسموتریچ اعلام کردند اگر با طرح موافقت شود، کابینه را ترک خواهند کرد. خروج گانتس باعث فروپاشی کابینه نمی‌شود، اما خروج هر یک از این دو نفر فروپاشی کابینه را در پی خواهد داشت. بنابراین اساسا به نظر می‌رسد که ظرفیت پذیرش این طرح در کابینه فعلی وجود ندارد، مگر اینکه به طریقی این افراد را راضی کنند. حتی اگر اسموتریچ راضی شود احتمال دارد بن گویر هم راضی به انجام این طرح شود. لذا نتانیاهو در شرایط خاصی قرار دارد و احتمال اینکه توافق را بپذیرد کم است.
وی با بیان اینکه اگر در گذشته اختلافات آمریکا و اسرائیل پشت درهای بسته بود از حالا بیشتر رسانه‌ای خواهد شد، عنوان کرد: تداوم جنگ و کشیده شدن آن به ماه اکتبر می‌تواند تاثیر منفی روی انتخابات آمریکا به ضرر بایدن داشته باشد. بنابراین اکنون زمانی است که از طرف دولت آمریکا مدیریت بیشتری برای پایان دادن جنگ در غزه صورت می‌گیرد. الان انگیزه‌هایی در دولت آمریکا وجود دارد تا جنگ را پایان دهد، اما باید دید این انگیزه‌ها تا چه حد و توانمندی آن چقدر است. به خصوص که بعد از خروج گانتس از کابینه جنگ، فشارهای دولت بایدن بر اسرائیلی‌ها بسیار محسوس‌تر، علنی‌تر و شدیدتر خواهد شد و انتظار می‌رود دولت بایدن، ابتکاراتی را برای کشیدن ترمز نتانیاهو ارائه بدهد.
انتهای پیام