تاثیر پیوست فرهنگی مسکن را بر لایه‌های برنامه‌ریزی جدی بگیریم

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا مطرح کرد:

مراسم رونمایی از «پیوست فرهنگی مسکن» که توسط مرکز معماری اسلامی حوزه هنری انقلاب اسلامی تدوین شده است، عصر یکشنبه دوم دی ماه در خانه اندیشه‌ورزان برگزار شد.

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، در «پیوست فرهنگی مسکن»، تاثیرات اجتماعی و فرهنگی ساخت مسکن توسط دولت مورد بررسی قرار گرفته است. 

در این مراسم که با حضور کارشناسان و متخصصان معماری و حوزه مسکن برگزار شد، سند پیوست فرهنگی مسکن و پنج جلد اسناد پشتیبان آن رونمایی شد.

مصطفی مومنی راد مدیر مرکز معماری اسلامی حوزه هنری در ابتدای مراسم، درباره اهمیت پیوست فرهنگی مسکن در معماری شهری و تاثیر آن بر ساخت و ساز مسکن‌های دولتی سخن گفت.

سراغ اسناد بالادستی حوزه فرهنگ و معماری رفتیم

سیدامیر حسینی مدیر گروه تدوین پیوست فرهنگی مسکن، با تشریح بخش‌های مختلف این پیوست، گفت: کار ما طی سه سال در برهه‌ها و مقاطع مختلف انجام شده است و سراغ اسناد بالادستی در حوزه فرهنگ و معماری رفتیم و سیاست‌های کلی نظام و مواردی که مطرح شده بود، مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، سراغ یک سری اسناد بالادستی در حوزه مسکن نیز رفتیم تا ببینیم چقدر ظرفیت در مباحث فرهنگی دارد.

وی بیان کرد: در این سند سعی شده علاوه بر اینکه یک نظام‌نامه اختصاصی برای پیوست‌نگاری پروژه‌های مسکن دولتی فراهم شود، در عین حال پیش پردازشی از اطلاعات، مقالات و مستندات علمی پیرامون موضوع نیز انجام گیرد.

به طور مثال تحلیل بیانات امامین انقلاب اسلامی، اسناد بالادستی مجموعه پژوهش‌های حوزه معماری و شهرسازی اسلامی تا تاریخ تنظیم سند انجام گرفته است که می‌تواند مورد استفاده پیوست‌نگاران و ارزیابان قرار گیرد. همچنین نظامی از شاخص‌ها و متغیر‌های ارزیابی ارائه شده است که می‌تواند متناسب با هر پروژه در مکان و زمان خاص تعدیل شود.

معماران باید خلا‌های فرهنگی را پر کنند

محمد سعید ایزدی عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا و مدیرعامل اسبق شرکت عمران و بهسازی شهری نیز در این مراسم گفت: ما معماران تلاش می‌کنیم نگاه فرهنگی خود را به طراحی و معماری وارد کنیم، همان‌طور که طرح‌های دهه پنجاه، شصت و تاکنون نیز المان‌هایی مختص همان دوره وجود داشت. زمانی است که فرهنگ به عنوان زیرساخت مدنظر قرار می‌گیرد و فرهنگ جزئی از توسعه و پیشرفت یک اجتماع قرار می‌گیرد که دوستان در این پیوست فرهنگی نیز نگاه‌شان همین طور است و منظورشان کمیت نیست، چراکه عمدتاً باید فرهنگ به مثابه زیرساخت باشد.

وی با طرح سوالی مبنی بر اینکه فرهنگ در این مقیاس در چه الگویی بازیابی می‌شود؟ بیان کرد: «سبک زندگی» کلمه کلیدی است که شاید در معماری کمتر به آن توجه شده است. 

یکی از موضوعات گمشده ما فراموشی در مقیاس معماری شهری، ۲ مفهوم محله و همسایه است. محله، سازمانی اجتماعی است که فرهنگ روابط اجتماعی در آن می‌گذرد. مفهوم همسایگی، نیز دیگر مفهومی است که فراموش شده، چراکه گفت‌و‌گو و تعاملات فرهنگی فراموش شده است. منکر تحولات اجتماعی نیستم، اما مگر می‌شود همسایه را فراموش کرد و به بی‌تفاوتی رسید!

ایزدی تصریح کرد: در این معادلات فرهنگی واقعا مفاهیم همسایه و محله قابل تاکید است و لازم است ما معماران به دل جامعه برویم و خلا‌های فرهنگی را پر کنیم.

وی درباره انتظار از پیوست فرهنگی مسکن گفت: انتظار داریم این پیوست فرهنگی تاثیری در لایه‌های برنامه‌ریزی، طراحی و اجرا داشته باشد. البته اصولا با واژه پیوست مشکل دارم، چون فکر می‌کنم قرار است در این پیوست‌ها، طرح‌های پر از اشکال را به سرعت جا بیندازیم. در واقع به اعتقاد من، پیوست‌ها و طرح‌های جامع، در جغرافیای متنوع کشور، باید با اشکال مختلفی این یافته‌ها تبیین شوند و باید از تجویز نسخه واحد برای همه مناطق پرهیز کرد. همچنین، باید از تعمیم الگو‌های واحد در اسناد نیز پرهیز شود تا هر کدام متناسب با اقلیم خود طرح‌هایی برنامه‌ریزی کنند.

توجه به نظریه فرهنگی در طراحی فرهنگی اجتماعی شهر‌ها 

کمیل قیدرلو عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق و متخصص پیوست نگاری فرهنگی در بخش دیگری از مراسم، عنوان کرد: اقدام تدوین سند پایه در حوزه مسکن، کاری پر زحمت بوده است و از این بابت تشکر می‌کنیم. گام اول خوب برداشته شده است، اما نهایتا مقدمات باید در مسیر خروجی به کار ما بیاید، چرا که عمومأ در خروجی کار اثری دیده نمی‌شود. مساله‌ای که می‌تواند موضوع طراحی فرهنگی اجتماعی شهر‌ها باشد، این است که باید به نظریه فرهنگی، نظریه اجتماعی و نظریه شهری توجه شود. ما فقدان نظریه را در این مدل کارها، احساس می‌کنیم. بر این اساس، نظام فکری که مطلوب است باید مدنظر قرار گیرد، چون انسان باید در جامعه این‌چنینی رشد کند.

وی با تاکید بر طراحی فرهنگی در شهر اظهار کرد: فضا ارتباط مستقیمی بر ارزش‌های اجتماعی دارد و باید به طراحی فرهنگی توجهی ویژه داشت.

هادی برغمدی عضو هیئت علمی پژوهش مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی و متخصص ارزیابی تاثیرات اجتماعی، نیز در پایان این مراسم، درباره نظریه‌های موجود در حوزه معماری و شهرسازی و ارتباط آن با علوم اجتماعی و فرهنگی سخن گفت.