تهرانگردی حوالی خیابانی که شما را به دل تاریخ می‌برد!

به گزارش روابط عمومی، خیابان «سی ‌تیر» که در گذشته با عنوان خیابان «قوام‌السلطنه» شناخته می‌شد، اکنون در مرکز شهر تهران و نزدیک به خیابان‌های مهمی قرار گرفته‌ است که احتمالا برای رسیدن به مقاصد مختلفی از آن عبور کرده‌اید. خیابانی سنگ‌فرش‌شده که مکان‌های تاریخی مهمی در آن قرار دارد و تا همین چندوقت پیش به دلیل حضور غرفه‌های فروش غذا، پررفت‌وآمدتر بود و حتی برخی این خیابان را با عنوان «Food Street» (محل عرضه غذاهای خیابانی) می‌شناختند.   

البته این تنها نامی نیست که شنیدن آن، افراد را به یاد خیابان سی ‌تیر بیندازد؛ چراکه به دلیل وجود اماکن مذهبی مختلفی از جمله مسجد، کلیسا، کنیسه و آتشکده، برخی خیابان «سی تیر» را «چهارراه یا گذر ادیان» نامیده‌اند.  

برای رسیدن به خیابان سی‌ تیر می‌توان با مترو به ایستگاه امام خمینی (ره) رفت و در خیابان امام خمینی (ره) به سمت غرب حرکت کرد. البته پیش از رسیدن به مقصد اصلی، اماکن تاریخی دیگری هم در مسیر قرار دارد که می‌توان آنها را دید.  

اولین جایی که به چشم می‌آید، موزه بانک سپه است. این موزه در سال ۱۳۴۲ هجری خورشیدی توسط تیمسار فرج‌الله آق‌اولی ـ مدیرعامل وقت بانک سپه ـ تأسیس شده است. مجموعه این موزه دوره‌های مختلف تاریخ ایران (از زمان «لیدی»ها تا امروز) را دربر می‌گیرد. بازدید از موزه سکه بانک سپه در تعطیلات نوروز از ساعت ۹ تا ۱۵ امکان‌پذیر است و نیازی به پرداخت ورودیه نیست.

پس از پایان بازدید می‌توان به مسیر خود در خیابان امام خمینی (ره) به سمت غرب ادامه داد تا به کوچه «پست» رسید و با رسیدن به انتهای کوچه به سمت راست حرکت کرد تا وارد خیابان «یارجانی» شد و به «موزه عبرت ایران» رسید. «کمیته‌ مشترک ضدخرابکاری» به عنوان اولین زندان مدرن ایران، یک بنای چهارطبقه محکم و ضدزلزله است که در سال ۱۳۱۱ خورشیدی به دستور رضاشاه پهلوی در مجموعه نظمیه کلنگ‌زنی شده و توسط معماران آلمانی تکمیل شده است؛ ساختمانی که در دوره‌ پهلوی دوم، سازمان‌های امنیتی و انتظامی به‌ خصوص ساواک و کمیته‌ مشترک ضدخرابکاری از آن برای بازداشت و شکنجه زندانیان سیاسی استفاده می‌کردند.  

این موزه در تعطیلات نوروز تا ۱۲ فروردین‌ماه از ساعت ۹ تا ۱۶ با پرداخت بهای بلیت چهارهزار تومان، پذیرای بازدیدکنندگان است.

بعد از تماشای موزه عبرت، مسیر کوتاهی را که رفته‌اید می‌توانید برگردید و در همان خیابان «یارجانی» به سمت غرب حرکت کنید تا با عبور از میله‌های فلزی مربوط به وزارت امور خارجه، ‌ وارد محوطه «میدان مشق» شوید. این میدان، تاریخی‌ترین و بزرگ‌ترین میدان نظامی شهر تهران بوده که از زمان صفویه سنگ بنای آن گذاشته شد. پرواز نخستین بالن، نمایش دوچرخه‌سواری، پرواز طیاره، تعلیم و بازی موتورسیکلت، برگزاری مسابقات اسب‌دوانی و اعدام «میرزا رضا کرمانی» (ضارب ناصرالدین‌شاه) از جمله وقایعی است که این میدان به خود دیده است، بنابراین شما در حال قدم زدن در نقطه مهمی از تاریخ معاصر ایران هستید!

در ادامه مسیر به خیابان «ملل متحد» می‌رسید، حالا سمت چپ شما  «سردر باغ ملی» قرار دارد، سردری که به دستور رضاشاه پهلوی و توسط جعفرخان معمار کاشانی و به کمک آلمانی‌ها ساخته شد. در نمای خارجی‌ سردر اشعاری از «ندیم‌الملک»، نقوش کاشی‌کاری‌شده با نقش دو شیر که تاجی را در میان گرفته‌اند، پلنگ، شیر و خورشید، تیربار و گلوله‌های توپ به چشم می‌خورد. نمای داخلی نیز دارای نقوشِ صحنه تسخیر تهران در کودتای ۱۲۹۹ در نزدیکی دروازه و برج و باروهای تهران (احتمالاً دروازه قزوین)، نگاره تمام‌قد سربازان لژیون قزاق، مسلسل و نقوش فرشته پیروزی است که کم و بیش از حجاری‌های طاق بستان اقتباس شده است.

در محوطه میدان مشق، بناهای تاریخی دیگری وجود دارد، که  «موزه ملک» از جمله آنهاست؛ گنجینه‌ای که سکه‌ها و تمبرهای تاریخی، اشیاء تزیینی، تابلوهای نقاشی و نگارگری، قلمدان‌ها و آثار لاکی، خوش‌نویسی، اسناد تاریخی و نسخه‌های خطی را در خود جای داده است.

موزه ملک از روز یکشنبه، پنجم فروردین تا پایان روز پنج‌شنبه نهم فروردین ۱۴۰۳ از ساعت ۱۰ تا ساعت ۱۷ (روز سه‌شنبه هفتم فروردین از ساعت ۱۰ تا ساعت ۲۱) پذیرای بازدیدکنندگان است. براساس آنچه سایت این موزه اعلام کرده، بهای بلیت این مجموعه پنج‌هزار تومان است.

پس از خروج از موزه ملک، ساختمانی زیبا و الهام‌گرفته از معماری تخت جمشید را خواهید دید. جایی که در گذشته «کاخ شهربانی» بوده، اما اکنون یکی از ساختمان‌های «وزارت امورخارجه» است و به دلیل کاربری اداری، بازدید از آن تنها به شکل پیرامونی امکان‌پذیر است.

با ادامه مسیر به سمت شمال، حالا ساختمانی با معماری قدیمی که بخش‌هایی از آن به مدد داربست‌ها سرپا مانده است، به چشم می‌آید. در این لحظه شما در حال دیدن عمارت «قزاقخانه» هستید؛ عمارتی قاجاری که در محوطه میدان مشق به دستور مظفرالدین‌شاه ساخته شد و این روزها حال و روز خوشی ندارد.  

با پایان بازدید از این بخش، در خیابان «ملل متحد» به سمت جنوب حرکت کنید و در تقاطع با خیابان «یارجانی» به سمت راست بروید تا این بار پس از گذر از نرده‌های بازرسی وزارت امور خارجه به یکی از مهم‌ترین موزه‌های ایران برسید.

حالا مقابل «موزه ملی ایران» قرار دارید، جایی که در سال ۱۳۱۶ خورشیدی توسط آندره گدار ـ معمار فرانسوی ـ با الهام از طاق کسرا طراحی شد و درحال حاضر بیشترین یافته‌های باستان‌شناسی حاصل از کاوش‌های علمی از دوران پارینه‌سنگی تا اسلامی در قالب دو موزه «ایران باستان» و «باستان‌شناسی و هنر اسلامی ایران» را به نمایش گذاشته است.

«موزه ایران باستان» شامل دو موزه «پیش‌ازتاریخ ایران» با آثاری از دوران پارینه‌سنگی قدیم تا اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد (از کهن‌ترین دوران تا پیش از ابداع نگارش) و «موزه دوران تاریخی» با آثاری از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد (آغاز به‌کارگیری نگارش) تا پایان دوران ساسانی است. موزه «باستان‌شناسی و هنر اسلامی ایران» نیز آثاری از صدر اسلام، سلجوقی و ایلخانی، تیموری، صفویه، افشار، زند و قاجار را به نمایش گذاشته است.

بهای ورود به موزه ملی برای ایرانی‌ها ۵۰ هزار تومان و برای غیرایرانی‌ها ۴۰۰ هزار تومان است. این موزه در تعطیلات نوروز، روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۸ و روزهای پنجشنبه و جمعه از ساعت ۹ تا ۱۹:۳۰ فعال است. (بلیت فروشی این موزه تا یک ساعت پیش از تعطیلی انجام می‌شود.) 

پس از دیدن موزه ملی، خیابان «یارجانی» را به سمت غرب ادامه دهید تا وارد خیابان «سی ‌تیر» شوید و به مسیر خود در این خیابان به سمت شمال ادامه دهید تا به «کلیسای انجیلی حضرت پطرس» برسید. این کلیسا در دوره قاجار باغی بود که زمین آن را ناصرالدین شاه در اختیار گذاشت تا نخستین مدرسه‌ آمریکایی‌ها در خیابان سی ‌تیر ساخته شود، زمینی که علاوه بر مدرسه، کلیسا و مخزن آب منطقه هم در آن ساخته شد. این کلیسا، که معماری آن شبیه معماری کلیساهای اروپایی است، در حال حاضر بازدید عمومی ندارد و می‌توان به شکل پیرامونی آن را دید.

همچنان در خیابان سی ‌تیر می‌توان به مسیر ادامه داد تا به کوچه «سیمی» رسید. در اواسط این کوچه درِ آبی‌رنگ «کنیسه حیّم»، متعلق به کلیمیان را می‌توان دید. بر اساس آنچه در صفحه مجازی این کنیسه آمده است «کنیسه حیّم در سال ۱۲۹۲ هجری خورشیدی ساخته شده است.» بازدید از این مکان با رزرو قبلی امکان‌پذیر است.

کوچه «سیمی» را به سمت خیابان‌ سی‌ تیر برگردید و به مسیر خود تا «موزه آبگینه» ادامه دهید. عمارت قاجاری «قوام‌السلطنه» (نخست‌وزیر ایران در دوره قاجار و پهلوی) که این روزها با عنوان موزه آبگینه شناخته می‌شود، اواخر دوره قاجار ساخته شد و پس از فراز و نشیب‌های بسیار، سرانجام در سال ۱۳۵۵ به تملک فرح دیبا درآمد و بخش بیرونی آن به موزه تبدیل شد. این موزه که گنجینه‌ای نفیس از آثار شیشه‌ای و سفالی تاریخی را به نمایش گذاشته است، در تعطیلات نوروز از ساعت ۹ تا ۱۸ با پرداخت بهای بلیت ۳۰ هزار تومان، پذیرای بازدیدکنندگان است. در نوروز مراسم نوروزگاه با اجرای برنامه‌های سرگرم‌کننده و پخش موسیقی و غرفه‌های نمایشگاه صنایع دستی استان تهران در حیاط این موزه دایر است.

با ادامه مسیر در امتداد خیابان سی ‌تیر از خیابان جمهوری گذر کنید تا وارد خیابان «میرزاکوچک‌خان» شوید. «کلیسای حضرت مریم»، که ساختمان آن مربوط به دوره پهلوی است، مقابل دیدگان شما قرار دارد. با ورود به محوطه کلیسا و طی مسافت بسیار کوتاهی به موزه «اسقف اعظم آرداک مانوکیان» می‌رسید. این مکان یک موزه مردم‌شناسی کامل از آثار ارمنی‌های مقیم تهران و شاید کل کشور است که در تعطیلات نوروز از ساعت ۹ تا ۱۷ با پرداخت بهای بلیت ۱۰ هزار تومان امکان بازدید دارد. البته برای تهیه بلیت این موزه حتما باید پول نقد همراه داشته باشید.  

پس از خروج از کلیسا، آخرین جاذبه گردشگری خیابان سی ‌تیر را می‌بینید. «آتشکده آدریان» که محل عبادت زرتشتیان است. بر اساس آنچه در تابلو معرفی آن نوشته شده است از سال ۱۲۹۶ هجری خورشیدی با ایده «ارباب کیخسرو شاهرخ» ـ شخصیتی خوش‌نام در زمانه خود که در ساخت آرامگاه فردوسی نقش داشت ـ آغاز به کار کرده و این روزها بازدید از آن تنها با تور امکان‌پذیر است.

بیشتر بخوانید:

گشتی در پامنار؛ محله اعیانی طهران

انتهای پیام