جزئیات حقوقی رأی دیوان عالی آمریکا درباره ترامپ/ تصمیم نهایی در اختیار کنگره؟

رسول سلیمی: دیوان عالی ایالات متحده روز دوشنبه به دونالد ترامپ یک برگ برنده داد و صلاحیت او را برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری در تمام ایالت‌های امریکا تأیید و ایالت‌ها را از رد صلاحیت نامزدها به استناد بند سوم متمم چهاردهم قانون اساسی ممنوع کرد. براین‌اساس، دیوان عالی ایالات متحده روز دوشنبه به‌اتفاق آرا حکم داد که دونالد ترامپ می‌تواند در رأی‌گیری مقدماتی ریاست‌جمهوری ایالت کلرادو باقی بماند و حکمی را در آن ایالت لغو کرد که بر مبنای آن، ترامپ از شرکت در انتخابات منع می‌شد. دادگاه عالی کلرادو در ماه دسامبر اعلام کرد که ترامپ تحت بند شورش قانون اساسی واجد شرایط برای ریاست‌جمهوری مجدد نیست و استنباط کرد که او در حمله ۶ ژانویه ۲۰۲۱ نقش تحریک‌کننده را داشته است. ترامپ درخواست تجدیدنظر کرد و بالاترین دادگاه کشور با استدلال او موافقت کرد. استدلال ترامپ این بود که یک ایالت نمی‌تواند فردی را از نامزدی برای ریاست‌جمهوری رد صلاحیت کند. در همین راستا قضات رأی دادند که تصمیم‌گیری در مورد واجد شرایط بودن نفرات برای نامزدی ریاست‌جمهوری باید به کنگره واگذار شود.

ترامپ معتقد است که دیوان عالی کشور باید از ادعای او مبنی بر اینکه یک رئیس‌جمهور مصونیت مطلق از پیگرد قانونی دارد، حمایت کند. او ادعا می‌کند که اگر او مصون نباشد، نقش رئیس‌جمهور صرفاً “تشریفاتی” خواهد بود و رئیس‌جمهور باید قادر به “تصمیم باشد”. کارشناسان سیاسی می‌گویند ترامپ به دنبال کاهش نظارت مردم به خود است تا پیامدهای هرگونه پاسخگویی به مردم امریکا را مانند نظام‌های مطلقه تضعیف کند.

ترامپ در گفتگو با فاکس نیوز گفته رأی دیوان عالی برای او: «یک پیروزی بزرگ برای امریکا. خیلی‌خیلی مهم!» او در ادامه پرونده حقوقی دیگری را که قرار است به دیوان عالی کشور منتقل شود، برجسته کرد: مصونیت ریاست‌جمهوری.

درحالی‌که این تصمیم به‌خودی‌خود تعجب‌آور نیست، او می‌گوید که او شگفت‌زده شده که دادگاه “نه‌تنها تصمیم گرفت که ایالت‌ها نمی‌توانند [بخش سوم قانون اساسی را اجرا کنند]، بلکه به طور مؤثر غیرممکن است که بخش ۳ را در سطح فدرال اجرا کنند”.

بنابراین، دیوان عالی امریکا ابزارهایی را به کنگره امریکا منتقل کرده است که از طریق آن هر کسی ممکن است به نقض ماده ۳ متمم چهاردهم قانون اساسی محکوم شود. در چنین شرایطی شاهد دو رخداد حقوقی هستیم. اول اینکه ایالت‌ها به تنهایی از صلاحیت تصمیم درباره بخش سوم از متمم چهاردهم قانون اساسی خارج شدند و دوم اینکه دیوان عالی امریکا، خود را از نیز شمول صلاحیت درباره تشخیص مصادیق ذیل بخش سوم خارج کرده و تشخیص را به کنگره امریکا واگذار کرده است.

اما ماده ۳ متمم چهاردهم قانون اساسی چه می‌گوید؟ بر اساس این ماده در قانون اساسی امریکا، شخصی که به عنوان یکی از مقامات ایالات متحده یا به عنوان عضو مجلس قانونگذاری یک ایالت یا در مقام یک مسئول اجرایی یا قضایی ایالتی، برای حمایت از قانون اساسی ایالات متحده قبلاً سوگند ادا کرده باشد، ولی بعداً علیه ایالت خود شورش کند یا به دشمنان وابسته آن یاری دهد، نمی‌تواند به عنوان نماینده سنا یا نماینده کنگره یا عضو هیئت انتخاب کننده رئیس جمهوری و معاون رئیس جمهوری انتخاب شود، یا هر گونه سمت کشوری و لشکری را در ایالات متحده یا درهر یک از ایالات آن تصدی کند. هر چند کنگره می‌تواند با رای دو سوم اعضای هر یک از دو مجلس، به عدم صلاحیت فرد مذکور پایان دهد. اصلاحیه چهاردهم پس از جنگ داخلی ۱۸۶۱-۱۸۶۵ تصویب شد که در ان ایالت‌های جنوبی که اجازه می‌دادند برده داری انجام شود، علیه دولت ایالات متحده شورش کردند.

حقوق‌دان‌های امریکایی در تأیید نظر دادگاه عالی امریکا، معتقدند قضات دیوان عالی نخواستند دادگاه به نهادی سیاسی تبدیل کنند تا از این رهگذر، در فرایند انتخابات آزاد، مردم و نمایندگان آنها درباره صلاحیت ترامپ تصمیم‌گیری نمایند.

از سوی دیگر برخی ناظران سیاسی معتقدند ممنوعیت رأی‌گیری ترامپ می‌تواند باعث هرج‌ومرج انتخاباتی شود. مدافعان افزایش صلاحیت دادگاه‌های ایالتی برای تعیین صلاحیت نامزدها معتقدند قضات در این حکم نشان می‌دهند که ایالت‌ها هنوز هم می‌توانند به متمم چهاردهم برای حذف نامزدهای انتخابات محلی از رأی‌گیری تکیه کنند درحالی‌که تنها کنگره می‌تواند نامزدها را از رأی‌گیری فدرال حذف کند. در عمل، به نظر می‌رسد دیوان عالی امریکا پیشنهاد می‌کند که کلرادو قدرت رد صلاحیت نامزدهای فرمانداری یا مجلس قانون‌گذاری ایالتی را که تحت متمم چهاردهم دارد، اما نه کسانی که به دنبال نامزدی در انتخابات سنا، مجلس یا ریاست‌جمهوری ایالات متحده هستند باید به کنگره مراجعه کنند.

واجد شرایط بودن ترامپ در دادگاه توسط یک گروه شش‌نفره از رأی‌دهندگان در کلرادو – چهار جمهوری‌خواه و دو مستقل – به چالش کشیده شد که او را به‌عنوان تهدیدی برای دموکراسی امریکایی به تصویر کشیدند و به دنبال پاسخگویی به او برای حمله ۶ ژانویه ۲۰۲۱ به کاپیتول ایالات متحده توسط حامیان خود بودند.

در تلاش برای جلوگیری از تأیید پیروزی کنگره در انتخابات ۲۰۲۰ بایدن، حامیان ترامپ به پلیس حمله کردند، موانع را شکستند و وارد کنگره شدند ترامپ پیش از این یک سخنرانی تحریک کننده برای حامیان خود انجام داد و ادعاهایی را درباره تقلب گسترده در رای گیری تکرار کرد و به هوادارانش گفت که به کنگره بروند و ” بجنگند.” اما حالا که ترامپ صلاحیت مجدد برای ورود به کارزار ریاست جمهوری را به دست آورد، تعجب افرادی را به دنبال داشته که تصور می‌کردند اتهامات او برای تقلب در انتخابات می‌تواند او را از صحنه سیاست امریکا خارج یا خانه نشین کند.

۳۱۱۲۱۳