حذف مهریه در ۱۴۰۴

آیا حذف کامل مهریه در ۱۴۰۴ امکان پذیر است؟ این پرسشی است که ذهن بسیاری از افراد، به ویژه جوانان در آستانه ازدواج، و همچنین زوجین متأهل را به خود مشغول کرده است. پاسخ قاطع به این پرسش خیر است؛ مهریه به عنوان یک حق مالی، ریشه در آموزه های شرعی و قوانین مدنی ایران دارد و تاکنون هیچ طرحی برای حذف کلی آن به تصویب نرسیده است. آنچه گهگاه با عنوان حذف مهریه مطرح می شود، اغلب به طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه اشاره دارد که آن هم در حال حاضر به قانون تبدیل نشده و همچنان معیار ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای کیفری پابرجاست.

در این مسیر پرفرازونشیب زندگی مشترک، مهریه نقشی پررنگ و گاه بحث برانگیز ایفا می کند. از زمان تعیین آن در ابتدای پیمان زناشویی تا زمان مطالبه و اجرای آن، دغدغه های بسیاری برای هر دو طرف به وجود می آید. این حق مالی که برای حمایت از زن در نظر گرفته شده، در طول سالیان متمادی دستخوش تغییرات اجتماعی و اقتصادی فراوانی شده است. از مهریه های ساده و نمادین گذشته تا مهریه های سنگین و گاه غیرواقعی امروز، می توان سیر تحول آن را به وضوح مشاهده کرد. این تحولات و برداشت های گوناگون، اهمیت درک دقیق و به روز قوانین مربوط به مهریه را بیش از پیش نمایان می سازد. کسی که به دنبال پاسخ برای پرسش های خود در زمینه مهریه است، نیازمند اطلاعاتی جامع و کاربردی است تا بتواند با آگاهی کامل گام بردارد.

مهریه در تاروپود حقوقی ایران: تعاریف و ماهیت یک حق مالی

هنگامی که سخن از مهریه به میان می آید، تصویر یک حق مالی برای زن در ذهن نقش می بندد که با جاری شدن صیغه عقد نکاح، بر عهده مرد قرار می گیرد. این مفهوم، ریشه های عمیقی در فرهنگ و شریعت اسلامی دارد و به عنوان پشتوانه ای برای زن در طول زندگی مشترک و پس از آن تلقی می شود. در نظام حقوقی ایران، مهریه بر اساس قانون مدنی، به محض وقوع عقد، مالکیت آن به زن منتقل می شود و زن حق دارد هر تصرفی که بخواهد در آن انجام دهد. این حق، از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی اگر زن از آن چشم پوشی کند یا آن را به مرد ببخشد، این عمل باید با اراده و آگاهی کامل صورت گیرد.

مفهوم حقوقی مهریه: از عقد تا مطالبه

مهریه یک حق مالی مستقل برای زن است که مرد در هنگام ازدواج بر عهده می گیرد. این دین، به محض عقد نکاح محقق می شود، حتی اگر زن و مرد هرگز با هم زندگی نکنند. نوع مهریه، می تواند از اموال مادی مانند سکه طلا، وجه نقد، ملک، یا حتی امور معنوی نظیر آموزش قرآن یا سفر حج باشد، اما باید دارای ارزش مالی و معلوم باشد. اهمیت این حق به حدی است که هیچ شرطی در عقد نمی تواند آن را به طور کامل ساقط کند، مگر اینکه زن خود با اختیار کامل از آن بگذرد. مطالبه مهریه، چه در طول زندگی مشترک و چه پس از بروز اختلافات، حق مسلم زن است و مرد موظف به پرداخت آن است.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه: دو روی یک سکه حقوقی

افرادی که قصد ازدواج دارند، اغلب با دو اصطلاح مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه مواجه می شوند و باید یکی را انتخاب کنند. این دو نوع مهریه، تفاوت های اجرایی مهمی دارند که درک آن ها برای هر دو طرف (زوج و زوجه) ضروری است. مهریه عندالمطالبه به این معناست که زن هر زمان که اراده کند، می تواند تمام مهریه خود را از مرد طلب کند و مرد موظف به پرداخت آن است، بدون نیاز به اثبات توانایی مالی او. در مقابل، مهریه عندالاستطاعه مشروط به توانایی مالی مرد است؛ به این معنی که زن برای مطالبه مهریه، باید در دادگاه اثبات کند که مرد توانایی پرداخت آن را دارد. این تفاوت در رویه اجرایی، تأثیر بسزایی در چگونگی وصول مهریه و چالش های پیش روی زوجین خواهد داشت.

طرح ۱۴ سکه: رؤیا یا واقعیت قانونی در ۱۴۰۴؟

یکی از موضوعاتی که در سالیان اخیر بحث های فراوانی را به خود اختصاص داده، طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه است. این طرح با هدف کاهش جمعیت زندانیان مهریه و تعدیل توقعات در جامعه مطرح شد، اما حقیقت این است که سرنوشت آن همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد و تاکنون به مرحله تصویب نهایی و اجرا نرسیده است. بسیاری از افراد تصور می کنند که قانون جدید مهریه ۱۴ سکه در سال ۱۴۰۴ به اجرا درآمده و مهریه به طور کامل حذف شده است، اما این تصور، با واقعیت حقوقی فاصله زیادی دارد.

تفاوت اساسی میان حذف مهریه و کاهش ضمانت اجرایی

برای درک درست وضعیت، لازم است تمایز روشنی میان حذف مهریه و کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری قائل شویم. حذف مهریه به معنای از بین بردن کلی این حق مالی از نظام حقوقی است که تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده و هیچ طرح قانونی برای آن ارائه نشده است. اما طرح ۱۴ سکه، به دنبال کاهش سقف تعداد سکه هایی است که عدم پرداخت آن ها می تواند منجر به حبس برای مهریه شود. به عبارت دیگر، هدف این طرح، نه حذف نفس مهریه، بلکه تعدیل عواقب عدم پرداخت مهریه از جنبه کیفری آن است تا مردان به خاطر بدهی مهریه به راحتی راهی زندان نشوند و در عوض، وصول مبالغ بالاتر از طریق روش های حقوقی و اثبات تمکن مالی زوج دنبال شود. این تمایز، کلید فهم بحث های جاری در مورد تغییرات قانون مهریه است.

سرنوشت طرح ۱۴ سکه: وضعیت کنونی و ابهامات آتی

در سال ۱۴۰۴، با وجود بحث های فراوان، طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه هنوز به قانون تبدیل نشده است. این طرح در مراحل بررسی و پیشنهاد در مجلس شورای اسلامی باقی مانده و قانون ۱۱۰ سکه مهریه همچنان به عنوان معیار ضمانت اجرای کیفری مهریه معتبر است. به این معنا که زن می تواند برای مطالبه مهریه خود تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، از این قانون استفاده کند و مرد در صورت عدم اثبات اعسار، ممکن است با حکم جلب و حبس مواجه شود. ابهامات پیرامون تصویب این طرح و نظرات متفاوت کارشناسان حقوقی و نمایندگان مجلس، نشان از پیچیدگی ها و چالش های موجود در این زمینه دارد. بنابراین، هرگونه تصمیم گیری بر اساس این گمان که قانون جدید مهریه ۱۴۰۴ به تصویب رسیده، می تواند منجر به برداشت های اشتباه و پیامدهای حقوقی نامطلوب شود.

در حال حاضر، هیچ قانونی مبنی بر حذف کامل مهریه در ایران وجود ندارد و طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری به ۱۴ سکه نیز در سال ۱۴۰۴ به تصویب نرسیده است. معیار ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای کیفری همچنان پابرجاست.

آیا می توان مهریه را به کلی حذف کرد؟ بررسی ابعاد فقهی و قانونی

پرسش از امکان حذف کلی مهریه، نه تنها یک بحث حقوقی، بلکه یک گفتگوی عمیق اجتماعی و فقهی را به دنبال دارد. در بسیاری از محافل، این بحث مطرح می شود که آیا ماهیت مهریه اجازه حذف کامل آن را می دهد یا خیر. برای درک این موضوع، لازم است به ریشه های این حق در شریعت اسلام و سپس به جایگاه آن در قوانین فعلی کشور نگاهی بیندازیم. این بررسی نشان می دهد که چرا با وجود دغدغه های مختلف، حذف کامل مهریه در ایران تاکنون ناممکن به نظر می رسد و احتمال تغییرات قانون مهریه در این راستا بسیار کم است.

مهریه در آموزه های شرعی: نگاهی به مبانی اسلامی

در اسلام، مهریه یا صداق به عنوان هدیه ای از سوی مرد به زن در نظر گرفته می شود و نمادی از احترام و تعهد مرد به زن است. قرآن کریم و سنت پیامبر (ص) بر تعیین مهریه تأکید دارند، هرچند که مقدار آن را به توافق زوجین واگذار کرده اند. از نظر فقهی، مهریه حق مسلم زن است و از ارکان عقد نکاح محسوب نمی شود، اما پرداخت آن بر مرد واجب است. از همین رو، حذف کامل مهریه در اسلام مجاز نیست؛ چراکه به عنوان یک حق الهی و شرعی برای زن شناخته می شود. آنچه در شرع بر آن تأکید شده، مهریه هایی است که در حد توان مرد باشد و از اسراف و تجمل گرایی دوری کند، نه مهریه های سنگین و غیرواقعی که امروزه شاهد آن هستیم. این دیدگاه شرعی، مانعی جدی بر سر راه هرگونه طرح برای حذف کامل مهریه در قوانین کشور است.

خلأ قانونی برای حذف کامل مهریه: چرا چنین طرحی وجود ندارد؟

با وجود بحث های اجتماعی و مطالبات برخی گروه ها برای حذف مهریه، تاکنون هیچ طرح قانونی مشخصی برای حذف کلی مهریه در مجلس شورای اسلامی یا سایر قوای مقننه مطرح نشده است. این خلأ قانونی، عمدتاً ریشه در مبانی شرعی و فقهی مهریه دارد که اجازه حذف کامل آن را نمی دهد. قانون گذاران ایرانی، با توجه به این مبانی، بیشتر به دنبال اصلاح رویه های اجرایی و کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه بوده اند تا اصل آن. به همین دلیل، افرادی که به دنبال پاسخ به این پرسش هستند که آیا مهریه حذف می شود؟، باید بدانند که در سال ۱۴۰۴ و با توجه به قوانین و مبانی موجود، چنین امری قابل تصور نیست و مهریه به عنوان یک حق مالی، جایگاه خود را حفظ خواهد کرد.

زمزمه های اجتماعی و حقوقی پیرامون حذف مهریه

در جامعه ایرانی، همواره زمزمه هایی پیرامون حذف یا تعدیل مهریه شنیده می شود. از یک سو، مردانی هستند که از مهریه های نجومی و پیامدهای مالی و حقوقی آن ابراز نگرانی می کنند و مهریه را عاملی برای کاسبی یا سوءاستفاده می دانند. از سوی دیگر، زنانی نیز وجود دارند که مهریه را پشتوانه و امنیت مالی خود در زندگی مشترک و پس از آن تلقی می کنند، به ویژه با توجه به محدودیت هایی که در سایر حقوق مالی خود دارند. این دیدگاه های متفاوت، نشان دهنده یک چالش اجتماعی عمیق است که قانون گذار را در مسیر تغییرات قانون مهریه با دشواری مواجه می سازد. بحث های کارشناسی نیز در این زمینه وجود دارد که نقاط قوت و ضعف هر رویکرد را مورد بررسی قرار می دهد و به دنبال راهکارهایی است که هم حقوق زن را تضمین کند و هم مردان را از بار مالی غیرمنطقی رها سازد.

اسقاط حق مهریه توسط زوجه: راهکارهای فردی و قانونی

در مواردی، زن ممکن است تصمیم به چشم پوشی از حق مهریه خود بگیرد. این تصمیم می تواند ناشی از دلایل مختلفی مانند تمایل به حفظ زندگی مشترک، بخشش به همسر، یا تسهیل روند طلاق باشد. اسقاط حق مهریه توسط زوجه، فرایندی حقوقی است که باید با آگاهی کامل و از طریق روش های قانونی صورت گیرد تا از هرگونه سوءتفاهم یا مشکل آتی جلوگیری شود. شناخت این راهکارها برای زنانی که به دنبال این تصمیم هستند، حیاتی است تا بتوانند با دیدی باز اقدام کنند.

بذل مهریه: بخششی از سر اختیار و آگاهی

یکی از رایج ترین روش های اسقاط حق مهریه، بذل مهریه یا بخشش مهریه است. در این حالت، زن با اختیار و اراده کامل، تمام یا قسمتی از مهریه خود را به همسرش می بخشد. نکته مهم اینجاست که این بخشش باید بلاعوض باشد، یعنی زن در ازای آن چیزی از مرد دریافت نکند. اگر زن در ازای بخشش مهریه، چیزی از مرد بگیرد (مانند طلاق یا حق حضانت فرزند)، دیگر بذل مهریه نیست، بلکه نوعی مصالحه یا مهریه در طلاق خلع محسوب می شود. برای اطمینان از صحت و اعتبار بذل مهریه، توصیه می شود این اقدام به صورت رسمی و در دفاتر اسناد رسمی ثبت شود تا در آینده امکان ادعا یا انکار آن از بین برود. پیامدهای حقوقی بذل مهریه برای زن این است که او دیگر نمی تواند مهریه بخشیده شده را مطالبه کند.

ابراء مهریه: پایان دادن به یک دین مالی

ابراء مهریه یکی دیگر از راه های اسقاط حق مهریه است که تفاوت ظریفی با بذل مهریه دارد. در ابراء، زن به جای بخشش، اسقاط ذمه مرد را می کند؛ یعنی اعلام می کند که مرد دیگر هیچ دینی بابت مهریه به او ندارد. به عبارت ساده تر، زن می گوید که مهریه او بر عهده مرد نیست. تفاوت اصلی با بذل در این است که در بذل، زن مالک مهریه می شود و سپس آن را می بخشد، اما در ابراء، زن حق مطالبه مهریه را از بین می برد. اثر حقوقی ابراء، قطعیت است؛ یعنی پس از ابراء، زن به هیچ وجه نمی تواند از تصمیم خود پشیمان شده و مهریه را مجدداً مطالبه کند. این عمل نیز مانند بذل مهریه، باید با اراده و آگاهی کامل زن صورت گیرد و بهتر است به صورت رسمی ثبت شود.

مهریه در طلاق خلع و مبارات: مصالحه ای برای رهایی

گاهی زن برای رهایی از زندگی مشترک و گرفتن طلاق، حاضر می شود تمام یا بخشی از مهریه خود را به مرد ببخشد. این وضعیت در دو نوع طلاق خلع و مبارات رخ می دهد. در طلاق خلع، زن از زندگی مشترک کراهت دارد و در ازای بخشش مالی (که می تواند مهریه باشد یا مالی دیگر)، از مرد می خواهد که او را طلاق دهد. در طلاق مبارات نیز هر دو طرف از یکدیگر کراهت دارند و زن در ازای این کراهت متقابل، بخشی از مهریه خود را به مرد می بخشد، با این تفاوت که در مبارات، میزان بخشش نمی تواند از مهریه بیشتر باشد. این موارد، به معنای حذف کامل مهریه نیست، بلکه نوعی مصالحه برای دستیابی به طلاق است و زن با اراده خود از حق مالی اش چشم پوشی می کند.

موارد خاص عدم تعلق یا کاهش مهریه

در نظام حقوقی ایران، شرایط خاصی وجود دارد که ممکن است منجر به عدم تعلق مهریه یا کاهش مهریه شود. یکی از مهم ترین این موارد، فوت زوج یا زوجه پیش از نزدیکی است. اگر یکی از زوجین پیش از برقراری رابطه زناشویی فوت کند، در صورت فوت مرد، زن مستحق نصف مهریه خواهد بود. در صورت فوت زن، مرد مکلف به پرداخت مهریه نیست. همچنین در صورت فسخ نکاح (یعنی باطل شدن عقد) و عدم نزدیکی، مهریه ای به زن تعلق نمی گیرد. اما نکته بسیار مهمی که اغلب مورد سوال قرار می گیرد، این است که در صورت خیانت زن، آیا مهریه حذف می شود؟ اصولاً پاسخ خیر است. خیانت زن به تنهایی موجب سقوط حق مهریه نمی شود، مگر در شرایط بسیار خاص قضایی و با حکم دادگاه که اثبات آن دشوار است و ارتباط مستقیمی با اصل مهریه ندارد، بلکه ممکن است در فرآیند طلاق و تصمیمات دادگاه تأثیرگذار باشد.

پیگیری مهریه در ۱۴۰۴: رویه های قضایی و چالش ها

برای زوجه ای که تصمیم به مطالبه مهریه خود گرفته است، آگاهی از رویه های قانونی و چالش های پیش رو، امری ضروری است. فرآیند مطالبه مهریه در سال ۱۴۰۴، می تواند از طریق اجرای ثبت یا دادگاه خانواده صورت گیرد و هر کدام مراحل و ویژگی های خاص خود را دارند. از جمله مهم ترین مباحث در این زمینه، ضمانت اجرای کیفری مهریه، امکان تقسیط مهریه و مفهوم حق ثبت مهریه است که برای هر فردی که درگیر این مسائل است، دانستن جزئیات آن حیاتی خواهد بود.

ضمانت اجرای کیفری و حبس برای مهریه: سقف ۱۱۰ سکه

ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، تعیین کننده سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی برای ضمانت اجرای کیفری مهریه است. این بدان معناست که در صورتی که مهریه زن تا ۱۱۰ سکه باشد، عدم پرداخت آن می تواند منجر به صدور حکم جلب و حبس برای مرد شود. اگر مهریه بیش از این میزان باشد، برای مازاد ۱۱۰ سکه، تنها ملائت (تمکن مالی) زوج ملاک پرداخت است و امکان حبس برای آن وجود ندارد. البته رویه های قضایی در خصوص صدور حکم جلب و حبس برای مهریه، در طول زمان دستخوش تغییراتی شده است. در سال ۱۴۰۴، با تاکید بر حبس زدایی، دادگاه ها ابتدا فرصت اعسار و تقسیط مهریه را به مرد می دهند و تنها در صورت اثبات ملائت مرد و عدم پرداخت یا عدم رعایت اقساط، حکم جلب صادر می شود. مفهوم مستثنیات دین نیز در این میان اهمیت می یابد، به این معنا که اموالی مانند مسکن مورد نیاز، ابزار کار، و… از توقیف برای مهریه مستثنی هستند.

مراحل مطالبه مهریه: از اجرای ثبت تا دادگاه

زن برای مطالبه مهریه خود، دو مسیر اصلی پیش رو دارد: ۱. از طریق اجرای ثبت و ۲. از طریق دادگاه خانواده.

مسیر اول، یعنی اجرای ثبت، برای مهریه هایی که در سند رسمی ازدواج ثبت شده اند، کاربرد دارد. زن با مراجعه به دفترخانه ازدواج و درخواست صدور اجراییه، می تواند مراحل مطالبه را آغاز کند. در این روش، اگر مرد دارای اموال قابل توقیف (غیر از مستثنیات دین) باشد، اجرای ثبت اقدام به توقیف و فروش آن ها برای پرداخت مهریه می کند. این روش معمولاً سریع تر از مسیر دادگاه است.

مسیر دوم، یعنی دادگاه خانواده، در صورتی که سند ازدواج رسمی نباشد یا زن بخواهد همزمان با مطالبه مهریه، سایر دعاوی خانوادگی (مانند طلاق یا نفقه) را نیز پیگیری کند، انتخاب می شود. در دادگاه، پس از ارائه دادخواست مطالبه مهریه و تشکیل جلسات رسیدگی، حکم صادر می شود. نقش وکیل متخصص در هر دو مسیر، به ویژه در مسیر دادگاه، برای تسریع و موفقیت در پرونده، بسیار تعیین کننده است. اموال قابل توقیف زوج شامل هر نوع مال منقول و غیرمنقولی است که به نام مرد باشد و جزء مستثنیات دین محسوب نشود.

تقسیط مهریه: راهی برای مدیریت بار مالی

بسیاری از مردان، توانایی پرداخت یکجای مهریه، به ویژه مهریه های سنگین، را ندارند. در چنین شرایطی، قانون راهکار تقسیط مهریه را پیش بینی کرده است. مرد می تواند با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه و اثبات عدم توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه، درخواست کند که مهریه به صورت اقساط پرداخت شود. دادگاه با بررسی توان مالی مرد، میزان درآمد ماهیانه، هزینه های زندگی و تعداد افراد تحت تکفل او، اقدام به تعیین میزان اقساط مهریه در ۱۴۰۴ و نحوه پرداخت آن می کند. اثبات اعسار، فرآیندی حقوقی است که نیاز به ارائه مدارک و شهادت شهود دارد و موفقیت در آن می تواند بار سنگینی را از دوش مرد بردارد. این روند، هم به مرد فرصت می دهد تا بدهی خود را پرداخت کند و هم حقوق زن را تضمین می کند.

حق ثبت مهریه (مالیات مهریه): شفاف سازی یک تصور اشتباه

اغلب این تصور اشتباه وجود دارد که مالیات مهریه باید پرداخت شود. اما واقعیت این است که در قوانین ایران، مالیاتی مستقیم بر مهریه وضع نشده است. آنچه به عنوان حق ثبت مهریه مطرح می شود، در واقع هزینه ای است که دفاتر اسناد رسمی برای ثبت مهریه در سند ازدواج یا برای صدور اجراییه مطالبه مهریه دریافت می کنند. این هزینه حق التحریر نام دارد و بر اساس درصدی از ارزش مهریه (مثلاً ۲.۵ درصد) محاسبه می شود. این مبلغ، نه به دولت به عنوان مالیات، بلکه به دفترخانه به عنوان هزینه خدمات دفتری پرداخت می گردد. بنابراین، روشن است که حق ثبت مهریه ۱۴۰۴ به معنای وضع مالیات بر مهریه نیست و تنها هزینه ای برای فرآیندهای اداری و ثبتی است.

توصیه های حقوقی و اجتماعی برای زوجین

درک عمیق مسائل مربوط به مهریه، نه تنها برای افراد درگیر در دعاوی حقوقی، بلکه برای همه زوجین و حتی کسانی که در آستانه ازدواج قرار دارند، حیاتی است. تصمیم گیری های آگاهانه در این زمینه، می تواند بنیان های زندگی مشترک را محکم تر سازد و از بروز بسیاری از اختلافات در آینده جلوگیری کند. در سال ۱۴۰۴، با توجه به تحولات اقتصادی و اجتماعی، توجه به توصیه های حقوقی و اجتماعی بیش از پیش اهمیت می یابد تا هر دو طرف، حقوق مرد در مهریه و حقوق زن در مهریه را بشناسند و با دیدی واقع بینانه به این موضوع نگاه کنند.

مشاوره حقوقی: کلید تصمیم گیری های آگاهانه

پیچیدگی های قوانین مهریه و دغدغه های حقوقی پیرامون آن، نشان می دهد که مشورت با وکیل متخصص خانواده یا مشاور حقوقی، امری اجتناب ناپذیر است. چه در زمان تعیین مهریه پیش از ازدواج و چه در زمان بروز اختلافات و مطالبه مهریه، یک مشاور حقوقی می تواند با ارائه اطلاعات دقیق و به روز، به زوجین کمک کند تا بهترین تصمیم را بگیرند و از حقوق خود دفاع کنند. این مشاوره، می تواند شامل بررسی ابعاد قانونی مهریه انتخابی، پیامدهای مهریه عندالمطالبه ۱۴۰۴ و مهریه عندالاستطاعه ۱۴۰۴، و همچنین راهکارهای قانونی برای حل و فصل اختلافات باشد. بسیاری از مشکلات و سوءتفاهم ها، با یک مشاوره حقوقی به موقع قابل پیشگیری هستند.

واقع گرایی در تعیین مهریه: نگاهی به آینده

یکی از مهم ترین توصیه ها برای زوجین جوان، واقع گرایی در تعیین مهریه است. در شرایط اقتصادی کنونی و با توجه به قیمت روز سکه، تعیین مهریه های نجومی می تواند بار مالی بسیار سنگینی را بر دوش مرد بگذارد و در آینده، نه تنها پشتوانه واقعی برای زن نباشد، بلکه عاملی برای تشدید اختلافات و چالش های زندگی مشترک شود. مهریه باید متناسب با توان مالی مرد و در عین حال، نمادی از احترام و تعهد باشد. تجارب بسیاری نشان می دهد که مهریه های سنگین، به جای تحکیم بنیان خانواده، گاهی اوقات به عاملی برای فشار و تهدید تبدیل می شوند. انتخاب مهریه ای معقول و قابل پرداخت، می تواند ضامن آرامش و پایداری زندگی باشد.

آگاهی از حقوق و تکالیف: پشتوانه زندگی مشترک

برای یک زندگی مشترک پایدار، آگاهی از حقوق و تکالیف متقابل زن و شوهر در قبال مهریه و سایر مسائل حقوقی، بسیار ضروری است. زن باید بداند که مهریه یک حق مالی است که به محض عقد به او تعلق می گیرد و مرد باید بداند که پرداخت آن، تکلیف شرعی و قانونی اوست. این آگاهی، از بسیاری از مشکلات و سوءتفاهم ها جلوگیری می کند و به هر دو طرف کمک می کند تا با احترام متقابل و درک صحیح از جایگاه یکدیگر، زندگی مشترک را مدیریت کنند. فراموش نکنیم که بنیاد یک خانواده قوی، بر پایه دانش، احترام و آگاهی بنا می شود.

مهریه و چالش های اجتماعی: پاسخی به دغدغه های مشترک

همانطور که در زمزمه های اجتماعی می بینیم، مهریه همواره محمل بحث و دغدغه های مشترک بوده است. عده ای آن را پشتوانه واقعی برای زن می دانند که او را در برابر حوادث و جدایی ها مصون می دارد. در مقابل، برخی معتقدند که مهریه، به ویژه در تعداد سکه های بالا، عامل تضعیف بنیان خانواده، افزایش طلاق و حتی ابزاری برای سواستفاده شده است. این اختلافات دیدگاه، نشان دهنده ابعاد پیچیده این موضوع در جامعه ماست. قانون گذار تلاش کرده است تا با تعیین سقف ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای کیفری و تسهیل تقسیط مهریه، تا حدودی این دغدغه ها را تعدیل کند. اما حل ریشه ای این چالش ها، نیازمند گفتگوی اجتماعی عمیق تر، تعدیل توقعات و فرهنگ سازی در زمینه ازدواج و مسئولیت پذیری است، نه صرفاً تغییرات قانونی.

نتیجه گیری

در پایان این سفر حقوقی و اجتماعی در دل مفهوم مهریه، روشن است که «حذف مهریه در ۱۴۰۴» تنها یک گمانه زنی بی اساس است. مهریه، به عنوان یک حق مالی ریشه دار در فقه و قانون مدنی ایران، همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است. آنچه مطرح شده و می شود، عمدتاً به «کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه» به ۱۴ سکه مربوط می شود که آن هم تاکنون به تصویب نهایی نرسیده و معیار ۱۱۰ سکه کماکان پابرجاست. این تمایز حیاتی است و نباید به اشتباه، برداشت حذف کامل مهریه را در ذهن ایجاد کند.

برای زوجین، به ویژه مردان و زنان جوان که در آستانه ازدواج قرار دارند، و همچنین زوجین متأهل که با چالش های مهریه دست و پنجه نرم می کنند، آگاهی حقوقی دقیق و واقع بینانه امری ضروری است. مشورت با متخصصین حقوقی، انتخاب مهریه ای معقول و متناسب با توانایی ها، و درک صحیح از حقوق و تکالیف متقابل، می تواند پشتوانه محکمی برای یک زندگی مشترک پایدار و به دور از اختلافات باشد. مهریه، اگر با آگاهی و منطق تعیین و مدیریت شود، می تواند نقشی سازنده در امنیت خانواده ایفا کند، نه اینکه به عاملی برای دغدغه های بی پایان و نابودی روابط تبدیل گردد.