خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ با در نظر گرفتن رشد سریع دامنه فعالیت‌های علمی و فناورانه و آثار چشمگیر حوزه علم و فناوری در توسعه نوآوری محور در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و … با محور بیانات مقام معظم رهبری درباره نامگذاری سال‌های اخیر با عناوین «تولید، دانش‌بنیان اشتغال‌آفرین» و «مهار تورم، رشد تولید» در واقع اولویت‌گذاری در حوزه علم و فناوری و تولید دانش‌بنیان به‌منظور دستیابی به اهداف ویژه از اهمیت ویژ‌ه‌ای برخوردار است.
با توجه به نقش دانشگاه‌ها در این باره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه در سال گذشته علاوه بر توسعه زیرساخت‌های لازم برای برنامه‌ریزی، تولید و انجام پژوهش و با در نظر گرفتن زیست‌بوم نوآوری کشور که شامل مراکز رشد، هسته‌های پژوهشی، شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان، شتاب‌دهنده‌ها و … بوده به فعالیت‌های مختلفی در این حوزه‌ها پرداخته و تحرکات رو به جلویی را آغاز کرده تا در سال جاری فناوری‌ها و دستاوردهای جدیدی را ارائه کند.
در همین راستا برای اطلاع از اقدامات انجام شده و برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان غربی و واحد ارومیه در سال 1403 گفت‌‍وگویی داشتیم با محمدرضا ولیلو رئیس این واحد دانشگاهی که در ادامه خواهیم خواند.
آنا: سال گذشته در حوزه علم و فناوری و تولید دانش‌بنیان چه فعالیت‌هایی در دانشگاه متبوع شما انجام و چه دستاوردهایی حاصل شد، تشریح بفرمایید.
ولیلو: رویدادهای مختلف ایده‌شو و استارت‌آپ ویکند در زمینه‌های هوش مصنوعی، شهر هوشمند و … شناسایی ایده‌ها و جهت‌دهی به آنها، نمایشگاه‌ها و فن بازارهای مختلف از محصولات دانشجویان هسته‌ها، شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد این واحد دانشگاهی، کارگاه‌ها و سمینارهای مختلف در زمینه آموزش‌های مرتبط با کسب‌وکارهای نوپا، مدیریت بازاریابی بین‌المللی با رویکرد صادرات برای شرکت‌های دانش‌بنیان و برگزاری آموزش‌های تخصصی مبتنی بر نیازهای محیط کسب‌وکار ازجلمه فعالیت‌های واحد ارومیه در حوزه علم و فناوری و تولید دانش‌بنیان در سال گذشته بوده است.
عقد تفاهم‌نامه و قراردادهای مختلف با سازمان‌ها، ادارات و شرکت‌ها در راستای کمک به تجاری‌سازی طرح‌های فناورانه و حمایت از شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان مرتبط با دانشگاه، توسعه همکاری‌های مشترک و زیست‌بوم استارت‌آپی، گردشگری و اقتصاد کشور، برگزاری همایش نقش معماری و شهرسازی بر گردشگری شهرهای مرزی از دیگر فعالیت‌های واحد ارومیه در حوزه علم و فناوری و تولید دانش‌بنیان در سال 1402 است.
شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه تولید و اشتغال نقش غیرقابل‌انکاری داشته و در صورتی که مسیر فعالیت این شرکت‌ها هموار شود، می‌توانند خلأهای موجود در حوزه تولید کشور را پُر کنند از این‌رو افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از جمله برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه در راستای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان و تأکید بر ضرورت این مسئله در بستر دانشگاه در سال 1403 خواهد بود.
آنا: اکنون چه تعداد هسته، واحد فناور و شرکت دانش‌بنیان در دانشگاه‌تان مستقر هستند؟
ولیلو: با هدف پیاده‌سازی و تجاری کردن ایده‌های نو مبتنی بر دانش، ایجاد زمینه کارآفرینی و حمایت از نوآوری و خلاقیت نیروهای محقق جوان به‌ویژه دانشجویان و کمک به رونق اقتصاد محلی و ملی، تعداد چهار هسته پژوهشی، ۱۲ شرکت فناور و سه شرکت دانش‌بنیان و یک خانه خلاق در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه مستقر هستند. برخی از محصولات این شرکت‌ها در زمینه‌های مختلفی از قبیل کیت‌های تشخیص سرطان و کیت‌های تشخیصی بالینی، انیمیشن و بازی‌های رایانه‌ای، سنسورهای ورزشی، تجهیزات مرغداری و.. است.
شرکت «زیست بنیان طب هیوا» در زمینه تولیدات کیت‌های تشخیص پژوهشی و کیت‌های تشخیص بالینی همه سرطان‌ها به سه روش سرطان رپید تست و الیایزا و پی سی آر و کیت‌های تشخیصی سرطان رحم و اچ‌پی وی که یکی از مهم‌ترین عامل آن بوده بسیار به‌روز است و در زمینه سرطان روده، کیت‌های ویتامین‌ها، هورمون‌ها و داروی ضدویروس و ضد کنه فعالیت می‌کند.
شرکت«نوآوران زندگی ساز نصیر» در زمینه محصولاتی که نیاز افراد کم‌شنوا و نیازمند پروتز را پوشش می‌دهد فعالیت می‌کند و نخستین سمعک ایرانی را تولید کرده است.
دستگاه هشداردهنده صوتی وایرلس و تنظیم‌کننده زمان و سرعت برای تمرینات ورزشی سرعتی و استقامتی تولید دانشجوی کارشناسی ارشد تربیت‌بدنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه و مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد این واحد دانشگاهی بوده که برای اتوماسیون کردن کارهای مربیگری در رشته‌های ورزشی رکوردی مانند اسکیت، دوومیدانی و دوچرخه‌سواری کاربرد دارد. نخستین خانه خلاق نیز در مرکز رشد واحد ارومیه مشغول به فعالیت است.
آنا: برنامه‌های واحد دانشگاهی متبوعتان در سال ۱۴۰۳ در حوزه‌های مختلف به ویژه در حوزه علم و فناوری و دانش‌بنیان و تقویت آن چیست؟
ولیلو: دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان غربی در حوزه آزمایشگاه‌ها فعالیت‌های مؤثری انجام داده که برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی آزمایشگاه همکار غذا و دارو دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو با همکاری منطقه آزاد و راه‌اندازی آزمایشگاه تجزیه مواد غذایی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی برای ارائه خدمات به «مرز رازی» از نمونه‌های آن بوده که کمک شایانی به بازرگانان و تولیدکنندگان محسوب می‌شود.
اخذ مجوز مرکز آموزش همکار استاندارد دانشگاه آزاد اسلامی که به‌وسیله آن دانشگاه در آموزش دوره‌های تخصصی مدیران کنترل کیفی مراکز تولیدی استان مشارکت خواهد داشت و آزمایشگاه بتن واحدهای ارومیه، مهاباد و سلماس در حال شکل‌گیری بوده که از دیگر برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان غربی در حوزه آزمایشگاه‌هاست.
کارگاه مرکزی ساخت و تولید قالب‌های صنعتی و قطعات مورد نیاز بخش صنعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی نیز راه‌اندازی و اکنون در حال فعالیت است.
آنا: چنانچه از سرای نوآوری بهره‌مند هستید، فعالیت‌های برجسته و تازه‌ترین فعالیت این سرا در سال گذشته چه بوده و چه برنامه‌ای برای سال جاری سرا متصور هستید؟
ولیلو: صدور مجوز سرای نوآوری امنیت غذایی، صنایع کشاورزی و دامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه با در نظر گرفتن موقعیت استان آذربایجان غربی به‌عنوان استانی که دارای ۳۳ درصد کشاورزی بوده و راه‌اندازی سرای نوآوری اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک این واحد دانشگاهی از مهم‌ترین برنامه‌های دانشگاه در حوزه پژوهش است.
از برنامه‌های پیش روی دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان غربی می‌توان راه‌اندازی سرای نوآوری تولیدات گیاهی و دامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد و صنایع تبدیلی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی را ذکر کرد.
سرای نوآوری، مدل دانشگاه آزاد برای تبدیل شدن به دانشگاه کارآفرین بوده و با ایجاد سرا‌های نوآوری به دنبال تبدیل به دانشگاه نسل سوم است.
آنا: برنامه‌های واحد دانشگاهی متبوعتان در سال جاری در حوزه‌های مختلف به ویژه در حوزه علم و فناوری و دانش‌بنیان و تقویت آن چیست؟
ولیلو: توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز مرکز رشد، سرای نوآوری و شرکت‌های دانش‌بنیان از الزامات ضروری در شتاب‌دهنده در مسیر حوزه علم و فناوری هستند.
حمایت از ایده‌ها، هسته‌های پژوهشی و فعالیت‌های نوآورانه و مؤثر در حوزه علم و فناوری و فناور محور دانشجویان و اعضای هیئت علمی، حمایت‌های تشویقی از اعضای هیئت علمی فناور، توسعه آزمایشگاه‌های تخصصی تحقیقاتی و پروژه‌های مرتبط با صنعت و مراکز تحقیقاتی واحد و مرکز خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی استان، برگزاری همایش فن بازار، کنفرانس و نمایشگاه‌های نوآوری و فناوری در راستای نیازهای جامعه و کسب‌وکارهای نوپا در سطح منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی نیز از برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه در حوزه‌های مختلف به‌ویژه در حوزه علم و فناوری و دانش‌بنیان و تقویت آن است.
آنا: در حوزه مهارت و کارآفرینی چه فعالیت‌هایی در سال گذشته صورت گرفت و چه برنامه‌ای برای سال جدید دارید؟
ولیلو: از مهم‌ترین برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان غربی در حوزه مهارت و کارآفرینی در سال گذشته می‌توان اجرای طرح پویش و رویداد صدرا را ذکر کرد. طرح پویش طرحی دانشجو محور در راستای تقویت توانمندی و کارورزی دانشجویان در ارتباط با صنعت است این دانشگاه با حضور در واحدهای صنعتی در تلاش بوده در قالب این طرح همکاری‌های این دانشگاه به‌ویژه دانشکده مهارت و کارآفرینی را با بخش صنعت، تولید و جامعه بیش‌ازپیش گسترده کند.
در همین راستا، عملیاتی شدن طرح پویش، موجب تحول چشمگیر در ایجاد اشتغال و راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای جدید شده و از مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در این باره، انعقاد تفاهم‌نامه همکاری دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه با ۲۴ کارخانه و شرکت تولیدی بزرگ بوده که از این تعداد ۱۶ مورد وارد مرحله عملیاتی و تعداد ۸۴۲ دانشجو نیز در قالب طرح پویش ثبت نام و در حال فعالیت در شرکت‌ها و مراکز تولیدی هستند.
اجرای رویداد صدرا (صنعت، دانشگاه، راه اشتغال) با هدف فراهم کردن شرایط اشتغال و ارتقای آمادگی دانشجویان از طریق توأم کردن آموزش تخصصی و مهارت حرفه‌ای و ایجاد ارتباط و پیوند نظام‌مند میان دانشگاه، صنعت و جامعه از دیگر برنامه‌های دانشگاه در حوزه اشتغال و آمادگی دانشجویان است.
مراکز صنعتی، تولیدی و کارآفرینی با حضور در دانشگاه و معرفی زمینه خدمات خود، امکان شناسایی دانشجویان مستعد را فراهم آورده و با گزینش دانشجویان متقاضی اشتغال، زمینه فعالیت دانشجویان در مراکز یاد شده را ایجاد می‌کند. دانشجویان شرکت‌کننده در این طرح با فراگیری مهارت‌های تخصصی، بخشی از شهریه تحصیلی خود را از طریق صنعت دریافت کرده و آینده شغلی و حتی فرصت کارآفرینی را برای خود فراهم می‌کنند.
این رویداد از ۲۳ تا ۲۵ بهمن 1402 با حضور حدود ۴۰ واحد تولید و کارخانه‌ها بزرگ و شرکت در زمینه‌های فعالیتی مختلف در محل دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه برگزار شد.
آنا: برای توسعه زیست‌بوم فناوری در کشور چه پیشنهادی دارید؟
ولیلو: برای تقویت زیست‌بوم فناوری کشور سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف مانند شتاب‌دهنده‌ها؛ مراکز رشد، پارک‌های علم و فناوری، مراکز نوآوری صنعتی و دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان بستر اصلی نوآوری باید توسعه و گسترش یابد.
بسته‌های حمایتی مختلف به‌صورت عملی و کاربردی، زنجیره ساختاری بین دانشگاه و صنعت با رویکرد نوین به‌عنوان حلقه‌ای از زنجیره اقتصاد مبتنی بر فناوری توسعه یابد.