زنگ خطر کم بارشی برای سال زراعی جاری
کشاورزی کشور در سال زراعی جاری با پدیده‌ای نگران‌کننده رو‌به‌رو شده است؛ کاهش قابل توجه بارندگی‌ها که اثرات آن بر این بخش قابل مشاهده است.
در سال جاری، کاهش بارش‌ها در فصل پاییز به‌ویژه در برخی استان‌ها، به یکی از دغدغه‌های اصلی کارشناسان کشاورزی تبدیل شده است. این کاهش بارندگی‌ها علاوه بر اینکه موجب کاهش ذخایر آب‌های زیرزمینی شده، به کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و کاهش عملکرد تولیدات در برخی مناطق نیز انجامیده است که برای مشاهده اثرات بیشتر این موضوع باید تا نزدیک شدن به فصل برداشت صبرکرد.
در فصل پاییز امسال، بارش باران به‌طور قابل‌توجه کاهش یافته و مجموع بارندگی‌ها به ۳۴.۳ میلی‌متر رسیده که نسبت به بلندمدت ۴۶.۷ درصد و نسبت به سال گذشته ۴.۵ درصد کاهش نشان می‌دهد.
این وضعیت کم‌بارشی در حالی رخ می‌دهد که در فصل پاییز، بسیاری از کشاورزان به کاشت محصولات خود پرداخته‌اند و عدم تأمین منابع آبی کافی می‌تواند منجر به کاهش تولیدات در این بخش شود. در این شرایط، تأثیرات منفی کم‌بارشی‌ها به‌ویژه در مناطقی که وابسته به آبیاری کشاورزی هستند، بیشتر نمایان می‌شود.
وضعیت بارش‌ها در روز‌های ابتدایی ورود به فصل زمستان بهبود یافته است به طوری که فرامک عزیز کریمی مدیرکل دفتر امور غلات و محصولات اساسی روز گذشته در این ارتباط اظهار داشت: میانگین بارندگی در پاییز امسال تا ۶ دی ماه براساس گزارش‌های سازمان هواشناسی ۳۶.۴ میلی متر بوده است و میانگین بارش نسبت به بلندمدت حدود ۴۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
تأثیرات کم‌بارشی‌ها بر کشاورزی و امنیت غذایی
کاهش بارندگی‌ها و کمبود منابع آبی، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای کشاورزی ایران محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر، تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی‌ها به یک روند پایدار تبدیل شده است و این مسئله، تهدیدی جدی برای تولید محصولات استراتژیک همچون گندم، برنج، ذرت و محصولات دامی به شمار می‌آید.
کاهش تولید گندم و تهدید امنیت غذایی
گندم یکی از محصولات اساسی کشاورزی ایران است که در تأمین امنیت غذایی کشور نقش حیاتی ایفا می‌کند. طبق گزارش‌ها، در سال زراعی جاری، با توجه به کاهش بارندگی‌ها، کشت گندم تحت تأثیر قرار گرفته و کشاورزان با چالش‌های جدی در تأمین منابع آبی مورد نیاز خود مواجه شده‌اند.
این وضعیت می‌تواند به کاهش عملکرد و تولید گندم در برخی استان‌ها منجر شود و تهدیدی برای تأمین نیاز داخلی کشور در این زمینه به شمار آید. علاوه بر این، هزینه‌های مربوط به آبیاری و مصرف کود و سموم به‌ویژه در شرایط کم‌آبی افزایش یافته که بر کشاورزان فشار مضاعفی وارد می‌آورد.
بحران کم آبی و تاثیر آن بر کشاورزی دیم
در مناطقی که به‌طور عمده به کشاورزی دیم (بدون آبیاری) می‌پردازند، کاهش بارندگی‌ها موجب کاهش قابل‌توجه تولید محصولات شده است. در سال‌های اخیر، بسیاری از کشاورزان به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک، به‌دلیل کاهش میزان بارش‌ها، دچار مشکلات جدی در تأمین منابع آبی و به تبع آن در تأمین مواد غذایی خود شده‌اند.
هشدار به کشاورزان و مدیریت مزارع در شرایط کم‌بارشی
سهرابی، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی، با توجه به کاهش بارندگی‌ها در سال زراعی جاری، به کشاورزان هشدار داده است که در این شرایط باید دقت بیشتری به مدیریت مزارع خود داشته باشند.
وی به کشاورزان توصیه کرد که برای مقابله با بحران کم‌بارشی، باید در مدیریت آبیاری، کنترل آفات و بیماری‌ها، و استفاده بهینه از کود‌ها دقت بیشتری داشته باشند. به‌ویژه در شرایطی که منابع آبی محدود است، رعایت اصول مدیریت صحیح آب و خاک می‌تواند تأثیر زیادی در حفظ عملکرد تولیدات کشاورزی داشته باشد.
پیش‌بینی وضعیت بارش‌ها در زمستان و امید به جبران کم‌بارشی‌ها
سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی کشور، با اشاره به وضعیت کم‌بارشی‌ها در پاییز امسال، پیش‌بینی کرده است که این کمبود بارش در فصل زمستان جبران خواهد شد.
وی اعلام کرده است که با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده، در ماه‌های آینده بارش‌های بیشتری در کشور رخ خواهد داد که می‌تواند تا حدودی وضعیت منابع آبی را بهبود بخشد.
این پیش‌بینی‌ها برای کشاورزان و مسئولان دولتی که در تلاش هستند تا کم‌بارشی‌ها را جبران کنند، نویدبخش است. به گفته تاجبخش، در حال حاضر، به‌جز دو استان، در دیگر نقاط کشور بارش‌ها زیر نرمال بوده‌اند. اما به‌طور کلی، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که بارش‌ها در زمستان ۱۴۰۳ روندی مثبت خواهد داشت که می‌تواند تا حدی مشکلات کم‌بارشی را کاهش دهد.
ضرورت مدیریت مزرعه برای مقابله با بحران کم‌بارشی
یکی از نکات کلیدی در مقابله با بحران کم‌بارشی، همکاری و هماهنگی میان نهاد‌های دولتی و کشاورزان است. توسعه و آموزش کشاورزان در زمینه مدیریت منابع آبی و استفاده بهینه از فناوری‌های نوین کشاورزی می‌تواند یکی دیگر از راهکار‌های مؤثر در این زمینه باشد. همچنین ایجاد سیستم‌های حمایتی برای کشاورزان در مناطق کم‌بارش و تخصیص منابع مالی برای خرید تجهیزات آبیاری نوین، از دیگر اقدامات ضروری است.
کم‌بارشی در ایران، به‌ویژه در فصل پاییز امسال، تهدیدی جدی برای بخش کشاورزی و امنیت غذایی کشور محسوب می‌شود. این کاهش بارندگی‌ها در کنار بحران‌های ناشی از کمبود منابع آبی، چالش‌هایی برای کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات اساسی ایجاد کرده است. با این حال، امید به جبران کم‌بارشی‌ها در زمستان و اتخاذ تدابیر مناسب در زمینه مدیریت منابع آبی و کشاورزی نوین، می‌تواند تا حدودی از اثرات منفی این بحران بکاهد.
در نهایت، همکاری مستمر و مؤثر میان کشاورزان، نهاد‌های دولتی و سایر ذینفعان می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا از بحران کم‌بارشی عبور کنند و شرایط مناسب‌تری برای تولیدات کشاورزی در آینده فراهم آورند.
اقدامات مدیریتی و توجه به تغییرات اقلیمی در مدیریت زراعی از جمله مواردی است که به تنش‌های آبی در کشت سال زراعی جاری ایجاد شده کمک می‌کند. مدیریت صحیح آبیاری، کنترل آفات و بیماری‌ها و استفاده مناسب از کود از مواردی است که کشاورزان امسال باید بیشتر به آن توجه کنند.