شکایت از قاضی شورای حل اختلاف

وقتی فردی احساس می کند حقوقش در مراجع قضایی یا شبه قضایی تضییع شده، یکی از مهم ترین دغدغه هایش یافتن مسیر صحیح برای شکایت از قاضی شورای حل اختلاف یا سایر دست اندرکاران است. با تصویب قانون جدید شوراهای حل اختلاف در سال ۱۴۰۲، نقش «قاضی» از ساختار شورای حل اختلاف حذف و صلاحیت رسیدگی قضایی به «دادگاه صلح» منتقل شده است؛ بنابراین، مسیر شکایت نیز دچار تحول گردیده و آگاهی از این تغییرات برای احقاق حق، حیاتی است.

درک دقیق تفاوت های میان شورای حل اختلاف کنونی (که دیگر وظیفه قضایی ندارد) و دادگاه صلح (که با حضور قاضی به دعاوی رسیدگی می کند)، گام اول برای طرح شکایتی مؤثر و هدفمند است. این مقاله می کوشد تا با بررسی جامع این تغییرات و تشریح مسیرهای قانونی، راهنمایی عملی و قابل اعتمادی را برای شهروندانی که به دنبال پیگیری حقوق خود هستند، فراهم آورد. در ادامه، به تفکیک مراحل، مراجع و نکات کلیدی برای شکایت از اعضا و کارکنان شورای حل اختلاف و همچنین قضات دادگاه صلح پرداخته خواهد شد تا هر فردی بتواند با آگاهی کامل، مسیر درست را انتخاب کند.

درک تغییرات کلیدی: از شورای حل اختلاف تا دادگاه صلح

سیستم قضایی کشور همواره در حال تحول و به روزرسانی قوانین است تا پاسخگوی نیازهای جامعه باشد. یکی از مهم ترین تغییرات اخیر، اصلاحات گسترده در ساختار و صلاحیت های شورای حل اختلاف است که با تصویب قانون جدید در سال ۱۴۰۲ صورت گرفت. این قانون، با هدف افزایش کارایی و تخصصی کردن وظایف، تمایز روشنی میان نقش شورای حل اختلاف و مرجع قضایی جدیدی به نام «دادگاه صلح» قائل شده است. این دگرگونی بنیادین، پیامدهای مهمی برای شهروندانی دارد که قصد طرح شکایت از عملکرد این مراجع را دارند.

شورای حل اختلاف جدید: نهادی برای صلح و سازش

بر اساس قانون جدید، شورای حل اختلاف دیگر صلاحیت صدور رأی قضایی را ندارد و عملاً نقش «قاضی» از ترکیب آن حذف شده است. ماهیت و وظیفه اصلی این شورا، صرفاً تلاش برای برقراری صلح و سازش میان طرفین دعوا با رضایت آن هاست. این رویکرد، به منظور کاهش بار پرونده های دادگستری و حل و فصل اختلافات از طریق مسالمت آمیز و کم هزینه تر طراحی شده است. ماده ۱۳ قانون جدید شوراهای حل اختلاف، صلاحیت های محدود این شورا را برشمرده که عمدتاً شامل امور مدنی، حقوقی و جنبه خصوصی جرائم قابل گذشت و غیرقابل گذشت می شود. در واقع، تمرکز بر ترویج فرهنگ صلح و سازش است و هرگونه اقدام قضایی خارج از این حیطه، از صلاحیت شوراست.

دادگاه صلح: مرجع قضایی مستقل با حضور قاضی

در مقابل، «دادگاه صلح» به عنوان یک مرجع قضایی با حضور قاضی، وظیفه رسیدگی و صدور حکم در دعاوی معین را بر عهده دارد. این دادگاه، که با هدف تسریع در رسیدگی به پرونده های خرد و کاهش طولانی شدن فرآیند دادرسی ایجاد شده، دارای صلاحیت های گسترده ای است. ماده ۱۲ قانون جدید، صلاحیت های این دادگاه را به تفصیل بیان می کند که شامل دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد ریال، دعاوی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق، دعاوی مربوط به مهریه و نفقه (تا سقف مشخص)، تخلیه عین مستأجره، اعسار، حصر وراثت، تأمین دلیل، و برخی جرائم غیرعمد و عمدی تعزیری درجه هفت و هشت می شود. بنابراین، هرگاه سخن از «قاضی» و «رأی قضایی» به میان آید، منظور قاضی دادگاه صلح است، نه اعضای شورای حل اختلاف.

جدول مقایسه جامع: شورای حل اختلاف (جدید) و دادگاه صلح

برای درک بهتر تفاوت های اساسی میان این دو نهاد، جدولی جامع برای مقایسه آن ها ارائه می شود:

ویژگی	شورای حل اختلاف (جدید)	دادگاه صلح
هدف اصلی	صلح و سازش با رضایت طرفین	رسیدگی قضایی و صدور حکم
حضور قاضی	خیر، قاضی در ترکیب آن حضور ندارد	بله، با حضور قاضی
صلاحیت	محدود به صلح و سازش در امور مدنی، حقوقی و جرائم قابل گذشت (ماده ۱۳)	گسترده تر؛ شامل دعاوی مالی، تصرف، مهریه، نفقه، تخلیه، حصر وراثت، جرائم غیرعمد و برخی جرائم عمدی (ماده ۱۲)
ماهیت تصمیمات	توافق نامه صلح و سازش	آرای قضایی (حکم)
امکان اعتراض به تصمیمات	توافق صلح و سازش عموماً قطعی است مگر در موارد خاص	آرای صادره قابلیت تجدیدنظر و اعتراض دارند
مرجع نظارت بر عملکرد	هیئت رسیدگی به تخلفات اعضا و کارکنان شورا	دادسرای انتظامی قضات (برای قاضی) و بازرسی دادگستری

مسیرهای شکایت: تفکیک بر اساس مرجع و ماهیت تخلف

با توجه به تفکیک نقش ها و صلاحیت ها، فردی که قصد شکایت از عملکرد یک مرجع را دارد، باید بداند که آیا شکایت او متوجه اعضا و کارکنان اداری شورای حل اختلاف است یا متوجه قاضی دادگاه صلح. هر یک از این دو حالت، مسیر حقوقی و مرجع رسیدگی کننده خاص خود را دارد که عدم تمایز میان آن ها می تواند به اتلاف وقت و سردرگمی منجر شود. بنابراین، آشنایی با این تفکیک برای انتخاب صحیح مسیر شکایت ضروری است.

شکایت از اعضا و کارکنان شورای حل اختلاف (نقش صلح و سازش)

در شرایطی که رفتار یا عملکردی نامناسب از سوی اعضا یا کارکنان شورای حل اختلاف رخ دهد که به وظایف مرتبط با صلح و سازش آن ها مربوط باشد، فردی که احساس تضییع حق می کند، می تواند از این افراد شکایت کند. این شکایت ها اغلب به تخلفات اداری یا رفتارهای غیرحرفه ای مربوط می شوند و مسیر رسیدگی خاص خود را دارند.

چه کسانی مشمول شکایت هستند؟

افرادی که در شورای حل اختلاف فعالیت می کنند، از نظر نوع رابطه استخدامی به دو دسته کلی تقسیم می شوند که هر دسته، مشمول قوانین تخلفاتی متفاوتی است:

• اعضا، کارکنان و نیروهای اداری شورا که رابطه استخدامی رسمی ندارند: این دسته مشمول ماده ۳۰ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲ هستند.
• کارکنان و نیروهای اداری شورا که رابطه استخدامی رسمی یا پیمانی دارند: این افراد مشمول قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب ۱۳۷۲/۹/۷ خواهند بود.

موارد تخلف اعضا و کارکنان شورا

قوانین، فهرستی از تخلفات را برای هر دو گروه برشمرده اند. آگاهی از این موارد به فرد کمک می کند تا شکایت خود را مستدل و با دلایل کافی مطرح کند.

بر اساس ماده ۳۰ قانون شوراهای حل اختلاف ۱۴۰۲ (برای غیرمستخدِمین):

• اعمال و رفتارهای خلاف شؤون.
• عدم رعایت قوانین و مقررات مربوط.
• هرگونه سوء رفتار یا رفتار مغایر کرامت انسانی با مراجعه کنندگان.
• عدم انجام وظایف قانونی یا تأخیر بدون دلیل در انجام آن ها.
• تبعیض یا اعمال غرض یا برقراری روابط خارج از عرف اداری با مراجعه کنندگان.
• ترک خدمت در خلال ساعات موظف بدون مجوز.
• کم کاری یا سهل انگاری در انجام وظایف محول شده.
• اخذ هرگونه وجه، مال یا امتیاز در قبال اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم به نفع یکی از طرفین دعوی.
• افشای اسرار و اسناد محرمانه اداری یا اطلاعات خصوصی طرفین پرونده.
• جعل یا دست بردن در اسناد.
• هر نوع سوءاستفاده و استفاده غیر مجاز از شؤون یا موقعیت شغلی.

بر اساس ماده ۸ قانون رسیدگی به تخلفات اداری ۱۳۷۲ (برای مستخدمین):

• اعمال و رفتار خلاف شئون شغلی یا اداری.
• نقض قوانین و مقررات مربوط.
• ایجاد نارضایتی در ارباب رجوع یا انجام ندادن یا تأخیر در انجام امور قانونی آن ها بدون دلیل.
• ایراد تهمت و افترا، هتک حیثیت.
• اخاذی و اختلاس.
• تبعیض یا اعمال غرض در اجرای قوانین.
• ترک خدمت یا غیبت غیر موجه.
• افشای اسرار و اسناد محرمانه اداری.
• گرفتن وجوهی غیر از آنچه در قوانین و مقررات تعیین شده (رشوه).
• استفاده غیر مجاز از شؤون یا موقعیت شغلی و اموال دولتی.

مرجع رسیدگی به تخلفات اعضای شورا

برای رسیدگی به شکایات، قانون مراجع مشخصی را تعیین کرده است:

• هیئت بدوی رسیدگی به تخلفات هر استان: این هیئت مرجع اصلی رسیدگی به تخلفات اعضا و کارکنان غیرمستخدِم شورا است. ترکیب این هیئت شامل رئیس شوراهای حل اختلاف استان، یکی از قضات و یکی از اعضای شوراهای حل اختلاف آن استان (به پیشنهاد رئیس کل دادگستری استان) است. اگر تخلفی واجد وصف کیفری باشد (مثلاً رشوه یا اختلاس)، هیئت موظف است موضوع را به مرجع قضایی صالح ارجاع دهد، اما این ارجاع مانع از اجرای مجازات های اداری نخواهد شد.
• هیئت های رسیدگی به تخلفات اداری: برای کارکنان مستخدِم (رسمی یا پیمانی) شورای حل اختلاف، مرجع رسیدگی، هیئت های رسیدگی به تخلفات اداری است که مطابق قانون تخلفات اداری تشکیل و عمل می کنند.

مجازات های انتظامی برای اعضا و کارکنان

پس از احراز تخلف، مجازات هایی برای متخلفین در نظر گرفته می شود که متناسب با نوع و شدت تخلف است.

بر اساس ماده ۳۱ قانون شوراهای حل اختلاف ۱۴۰۲ (۵ درجه مجازات برای غیرمستخدِمین):

1. اخطار کتبی بدون درج در پرونده.
2. توبیخ کتبی با درج در پرونده.
3. کسر پاداش تا یک سوم به مدت یک ماه تا یک سال.
4. محرومیت از فعالیت در شورا از یک ماه تا یک سال.
5. محرومیت دائمی از عضویت یا اخراج از شورا.

بر اساس ماده ۹ قانون رسیدگی به تخلفات اداری ۱۳۷۲ (۱۰ نوع تنبیه اداری برای مستخدِمین):

1. اخطار کتبی بدون درج در پرونده استخدامی.
2. توبیخ کتبی با درج در پرونده استخدامی.
3. کسر حقوق و فوق العاده شغل تا یک سوم از یک ماه تا یک سال.
4. انفصال موقت از یک ماه تا یک سال.
5. تغییر محل جغرافیایی خدمت به مدت یک تا پنج سال.
6. تنزل مقام و یا محرومیت از انتصاب به پست های حساس.
7. تنزل یک یا دو گروه یا تعویق در اعطای گروه.
8. بازخرید خدمت.
9. بازنشستگی.
10. اخراج از دستگاه متبوع و یا انفصال دائم از خدمات دولتی.

شکایت از قاضی دادگاه صلح (مرتبط با وظایف قضایی)

وقتی صحبت از شکایت از قاضی به میان می آید، باید تأکید شود که این عبارت دیگر به «قاضی شورای حل اختلاف» اشاره ندارد، زیرا همانطور که پیشتر اشاره شد، قاضی از ترکیب شورای حل اختلاف حذف شده است. اکنون منظور از شکایت از قاضی، ناظر بر عملکرد قاضی دادگاه صلح است که در جایگاه قضایی، به پرونده ها رسیدگی کرده و حکم صادر می کند. در واقع، مسیر شکایت از قاضی دادگاه صلح، همان مسیر شکایت از سایر قضات دادگستری است.

مبنای قانونی شکایت از قاضی دادگاه صلح

اساس و مبنای قانونی برای رسیدگی به تخلفات قضات، «قانون نظارت بر رفتار قضات» مصوب ۱۳۹۰ و آیین نامه اجرایی آن است. این قانون، به صورت جامع، وظایف، حقوق و تخلفات قضات را تعریف کرده و مرجع صالح برای رسیدگی به این تخلفات را نیز تعیین می کند. مرجع اصلی برای رسیدگی به شکایات از قضات، «دادسرای انتظامی قضات» است که در تهران مستقر است و دفاتر نظارت بر رفتار قضات نیز در استان ها فعالیت می کنند.

نمونه هایی از تخلفات قضات

قانون نظارت بر رفتار قضات، طیف وسیعی از تخلفات را برای قضات برشمرده است. این تخلفات بر اساس مواد ۱۴، ۱۵، ۱۶ و ۱۷ قانون مذکور دسته بندی می شوند و هر دسته مجازات های انتظامی خاص خود را دارد. برخی از نمونه های رایج تخلفات عبارتند از:

• صدور رأی غیرمستند و غیرمستدل، یا صدور رأی خلاف قانون.
• تأخیر غیرموجه در رسیدگی یا صدور رأی و قرارها.
• عدم رعایت صلاحیت ذاتی یا محلی در رسیدگی به پرونده ها.
• رفتار خارج از شئونات قضایی یا اخلاقی با مراجعین.
• عدم نظارت صحیح بر عملکرد متصدیان شعبه.
• غیبت غیرموجه یا ترک خدمت بدون مجوز.
• اعلام نظر ماهوی در مورد پرونده قبل از صدور رأی.
• سوءاستفاده از موقعیت شغلی یا امکانات دولتی.
• دریافت هرگونه وجه یا امتیاز غیرمجاز (رشوه).
• خروج از اصل بی طرفی در رسیدگی به دعاوی.
• افشای اسناد و اطلاعات محرمانه پرونده ها.

مدارک لازم برای طرح شکایت از قاضی

برای طرح شکایتی مؤثر و قابل پیگیری از قاضی، ارائه مدارک و اطلاعات دقیق و مستند ضروری است. صرف نارضایتی از رأی، مبنای شکایت از قاضی نخواهد بود و شکایت باید به تخلف مشخصی اشاره داشته باشد.

• مشخصات دقیق شاکی: نام، نام خانوادگی، کد ملی، نشانی کامل و شماره تماس.
• مشخصات قاضی مورد شکایت: نام و نام خانوادگی، شعبه و دادگاهی که در آن فعالیت دارد.
• مشخصات پرونده مربوطه: شماره پرونده، شعبه رسیدگی کننده، تاریخ تشکیل پرونده (در صورت وجود ارتباط شکایت با پرونده خاص).
• شرح دقیق و مستند تخلف: شرح واضح و بدون ابهام از تخلف صورت گرفته، با ذکر تاریخ، زمان و مکان وقوع.
• ارائه دلایل و مدارک: هرگونه سند، شاهد یا مدرکی که ادعای شاکی را تأیید کند (مثلاً کپی اوراق پرونده، شهادت شهود).
• امضا: امضای شاکی یا نماینده قانونی وی (وکیل).

روند ثبت و پیگیری شکایت از قاضی

فرآیند شکایت از قاضی، یک مسیر تخصصی است که نیازمند آگاهی از مراحل قانونی است:

1. مراجعه به دادسرای انتظامی قضات: شکواییه باید به صورت کتبی تنظیم و به دادسرای انتظامی قضات در تهران یا دفاتر نظارت بر رفتار قضات در مراکز استان ها ارائه شود.
2. ثبت و بررسی اولیه: پس از ثبت شکواییه، بررسی اولیه توسط دادستان انتظامی قضات یا بازپرسان مربوطه انجام می شود. در این مرحله، شواهد و دلایل ارائه شده ارزیابی می شوند.
3. تحقیقات و ارجاع: در صورت وجود دلایل کافی برای بررسی بیشتر، تحقیقات لازم صورت می گیرد و پرونده به هیئت بدوی انتظامی قضات ارجاع داده می شود.
4. رسیدگی در هیئت بدوی: هیئت بدوی با دعوت از قاضی مورد شکایت و بررسی دفاعیات وی و شواهد موجود، تصمیم گیری می کند.
5. صدور رأی و اجرای آن: هیئت بدوی می تواند مجازات های انتظامی متناسب با تخلف را از توبیخ تا انفصال دائم برای قاضی متخلف صادر کند. آرای صادره از هیئت بدوی، در مهلت ۲۰ روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظر در دادگاه عالی تجدیدنظر انتظامی قضات است.

مجازات های انتظامی قضات

قانون نظارت بر رفتار قضات، ۱۳ درجه مجازات را برای تخلفات قضات در نظر گرفته است که متناسب با شدت و نوع تخلف اعمال می شود. این مجازات ها طیفی از توبیخ تا انفصال دائم را شامل می شوند:

1. توبیخ کتبی بدون درج در سابقه خدمتی.
2. توبیخ کتبی با درج در سابقه خدمتی.
3. کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از یک ماه تا شش ماه.
4. کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از شش ماه تا یک سال.
5. کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از یک سال تا دو سال.
6. تنزل یک پایه قضایی (و در مورد قضات نظامی، تنزل یک درجه نظامی یا رتبه کارمند).
7. تنزل دو پایه قضایی (و در مورد قضات نظامی، تنزل دو درجه نظامی یا دو رتبه کارمند).
8. انفصال موقت از یک ماه تا شش ماه.
9. انفصال موقت از شش ماه تا یک سال.
10. خاتمه خدمت از طریق بازنشستگی (با داشتن حداقل ۲۵ سال سابقه) و بازخرید خدمت (در صورت داشتن کمتر از ۲۵ سال سابقه).
11. تبدیل به وضعیت اداری (و در مورد قضات نظامی، لغو ابلاغ قضایی و اعاده به یگان خدمتی).
12. انفصال دائم از خدمت قضایی.
13. انفصال دائم از خدمات دولتی.

«حق پیگیری تخلفات قضات، ستون اصلی نظارت بر نظام قضایی و تضمین کننده عدالت و پاسخگویی است.»

گام های عملی و توصیه های کلیدی برای ثبت شکایت

مواجهه با چالش های حقوقی و نیاز به طرح شکایت از مراجع قضایی یا شبه قضایی می تواند تجربه ای دلهره آور باشد. اما آگاهی از گام های عملی و رعایت نکات کلیدی، به فرد کمک می کند تا با اطمینان بیشتری مسیر قانونی خود را طی کند. چه شکایت از اعضا و کارکنان شورا باشد و چه از قاضی دادگاه صلح، رعایت این اصول، شانس موفقیت در پیگیری را افزایش می دهد.

روش های کلی طرح شکایت (برای هر دو مورد اعضا/کارکنان شورا و قاضی دادگاه صلح)

با وجود عدم وجود سامانه یکپارچه آنلاین برای ثبت مستقیم همه انواع شکایات، راه های متعددی برای پیگیری وجود دارد:

• تنظیم شکواییه کتبی: مؤثرترین روش، تنظیم یک شکواییه دقیق و مستدل است که به صورت حضوری به مرجع ذی صلاح (مانند دادسرای انتظامی قضات یا هیئت رسیدگی به تخلفات شورا) ارائه می شود.
• مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: برای شکایات کیفری که ممکن است جنبه ای از تخلف نیز داشته باشند، می توان از طریق این دفاتر اقدام کرد.
• تماس با واحد بازرسی دادگستری استان یا سازمان بازرسی کل کشور: این نهادها وظیفه نظارت عمومی بر عملکرد دستگاه های اجرایی و قضایی را دارند و می توانند در موارد مشخص، به شکایت رسیدگی کنند.

اطلاعات تماس مراجع مهم (نمونه استان تهران)

فردی که در استان تهران قصد شکایت دارد، می تواند از اطلاعات زیر استفاده کند:

• آدرس بازرسی شورای حل اختلاف تهران: میدان فردوسی، به سمت انقلاب، بن بست شاهرود، پلاک ۴، ساختمان شماره ۳ دادگستری کل استان تهران.
• شماره تلفن های بازرسی و امداد قضایی (استان تهران):
  • تلفن ثابت بازرسی: ۵۷۶۴۱۰۱۵-۰۲۱ و ۲۲۷۴۷۸۹۵-۰۲۱
  • ساعات پاسخگویی: از ساعت ۸ الی ۱۴ و ۱۴ الی ۱۹ (در ایام کاری)
  • پیام رسان سروش (واحد بازرسی و رسیدگی به شکایات): ۰۹۰۲۰۷۵۴۴۲۰

این نکته حائز اهمیت است که در حال حاضر، سامانه آنلاین یکپارچه و جامع برای ثبت مستقیم تمامی انواع شکایت از اعضا/کارکنان شورای حل اختلاف یا قضات دادگاه صلح وجود ندارد و اغلب نیاز به مراجعه حضوری یا پیگیری تلفنی است.

نکات حقوقی مهم پیش از اقدام به شکایت

پیش از هر اقدامی، لازم است به موارد زیر توجه ویژه ای شود:

• اهمیت جمع آوری مدارک و مستندات قوی: پایه و اساس هر شکایت موفق، مدارک مستدل است. کپی از اوراق پرونده، نامه ها، شهادت شهود و هر مدرک دیگری که ادعا را اثبات کند، باید به دقت جمع آوری شود.
• بیان دلایل شکایت به صورت واضح، مستدل و منطقی: از کلی گویی و اظهار نارضایتی صرف خودداری شود. تخلف باید به صورت مشخص، با ذکر ماده قانونی (در صورت امکان) و با استناد به حقایق توضیح داده شود.
• رعایت مهلت های قانونی: برخی از شکایات دارای مهلت قانونی برای طرح هستند. عدم رعایت این مهلت ها می تواند به از دست رفتن حق پیگیری منجر شود.
• حفظ احترام و عدم توهین به مراجع قضایی: شکواییه باید با لحنی محترمانه و به دور از هرگونه توهین یا اتهام زنی بی اساس تنظیم شود. توهین می تواند به ضرر شاکی تمام شود.
• ضرورت مشاوره و کمک از وکیل متخصص: پیچیدگی های قوانین و رویه های قضایی می تواند برای افراد عادی چالش برانگیز باشد. مشاوره با یک وکیل متخصص در امور قضایی، به ویژه در زمینه شکایت از قضات یا مراجع شبه قضایی، می تواند راهگشا باشد. وکیل می تواند در تنظیم دقیق شکواییه، جمع آوری مدارک، پیگیری مراحل و ارائه بهترین راهکارهای قانونی، فرد را یاری رساند و از تضییع حقوق او جلوگیری کند.

«به یاد داشته باشید که هر قدم در مسیر قانونی، نیازمند دقت، آگاهی و پشتوانه مستدل است.»

نتیجه گیری

تجربه نشان داده است که درک صحیح از نظام حقوقی و آگاهی از مسیرهای قانونی، برای هر شهروندی که به دنبال احقاق حقوق خود است، ضروری است. با تغییرات اخیر در قانون شوراهای حل اختلاف، مفهوم «قاضی شورای حل اختلاف» منسوخ شده و تمایز روشنی میان شورای حل اختلاف (با وظیفه صلح و سازش) و دادگاه صلح (با صلاحیت رسیدگی قضایی و حضور قاضی) ایجاد شده است. این تمایز، بر نحوه و مرجع طرح شکایت از دست اندرکاران این دو نهاد تأثیر مستقیمی دارد.

شکایت از اعضا و کارکنان شورای حل اختلاف به هیئت های تخلفات استانی یا اداری ارجاع می شود، در حالی که شکایت از قاضی دادگاه صلح، باید از طریق دادسرای انتظامی قضات پیگیری شود. فردی که خود را در این موقعیت می یابد، باید با دقت به ماهیت تخلف و مرجع مربوطه توجه کند و با جمع آوری مستندات قوی، شکایتی مستدل و قانونی را مطرح نماید. آگاهی از مراحل قانونی، مهلت ها و رعایت احترام در نگارش شکواییه از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مسیر پرچالش، مشاوره با وکیل متخصص، می تواند به عنوان یک چراغ راه عمل کرده و فرد را در رسیدن به نتیجه مطلوب یاری رساند. این حق هر شهروند است که عملکرد مراجع قضایی و شبه قضایی را تحت نظارت قرار دهد و از این طریق، به تضمین عدالت و ارتقای شفافیت در سیستم قضایی کمک کند.