صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟
به نقل از محمد حسینی صندوق‌های سرمایه‌گذاری نهادهای مستقلی هستند که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. سرمایه‌گذاران در این صندوق‌ها می‌توانند دارایی خود را قرار داده و با ریسک اندک بهینه‌ترین سود را از سرمایه‌گذاری خود دریافت کنند.
در این صندوق‌ها می‌توانید یک سبد دارایی متنوع از اوراق بهادار و سهام داشته باشید. مزیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در این است که متخصصان این حوزه به‌جای شما سرمایه‌گذاری در بازار بورس را بر عهده می‌گیرند و به‌این‌ترتیب به‌صورت غیرمستقیم می‌توانید در بازار بورس فعال باشید.
این روش برای افرادی مناسب است که زمان یا تخصص کافی برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس را ندارند. به‌این‌ترتیب تصمیم می‌گیرند سرمایه خود را در اختیار نهادهای مالی قرار دهند که مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت کرده‌اند. نحوه دریافت سود از این صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسته به انواع آن می‌تواند متفاوت باشد که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.
مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری
مزایای صندوق سرمایه گذاری می‌تواند بسیار متنوع باشد. در ادامه به مهم‌ترین مزایای این صندوق‌ها اشاره می‌کنیم:
کاهش ریسک
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس چهارچوب‌هایی که سازمان بورس تعیین می‌کند، یک سبد متنوع تشکیل می‌دهند که شامل اوراق بهادار و دارایی نقدی می‌شود. متنوع بودن سبدهای سرمایه‌گذاری باعث می‌شود که ریسک در این زمینه کاهش پیدا کرده و سرمایه‌گذار می‌تواند بابت سود دریافتی خود اطمینان خاطر بیشتری داشته باشد.
صرفه‌جویی در زمان
همان‌طور که در بالاتر نیز اشاره کردیم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای افرادی که زمان کافی برای یادگیری قوانین و تکنیک‌های بورسی و پیگیری‌های مربوطه را ندارند، گزینه ایده آلی هستند. برای این منظور کافی است صندوق سرمایه گذاری مورد اعتماد خود را پیدا کرده و سرمایه موردنظرتان را در این صندوق قرار بدهید.
مدیریت حرفه‌ای سرمایه
ازآنجایی‌که سرمایه شما در اختیار افراد حرفه‌ای قرار می‌گیرد، مدیریت آن نیز بهترین شکل انجام می‌پذیرد. تحلیلگران و افراد متخصصی که در این صندوق‌ها مشغول به کار هستند، بهترین موقعیت‌ها را برای سرمایه‌گذاری پول شما پیدا کرده و در صورت لزوم در بهترین زمان آن‌ها را می‌فروشند.
فعالیت قانونی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری علاوه بر این‌که تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند، توسط حسابرس و متولی صندوق نیز تحت نظر بوده و شفافیت قانونی و روشن بودن مراحل سرمایه‌گذاری از ویژگی‌های این صندوق‌ها است.
قابلیت نقد شوندگی بالا
قابلیت نقد شوندگی از ویژگی‌های مثبت این صندوق‌ها است. این مسئله می‌تواند برای بسیاری از افراد در شرایط خاص مالی بسیار مهم باشد. با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها قادر خواهید بود هر زمان که بخواهید دارایی خود را نقد کرده و در حساب بانکی خود داشته باشید.
شرایط صندوق سرمایه‌گذاری
صندوق سرمایه گذاری باید تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعال باشد. این صندوق‌ها مراحل ویژه‌ای از ثبت تا شروع به فعالیت را طی می‌کنند و بعد از آغاز به فعالیت، هر فردی با هر میزان سرمایه‌ای، می‌تواند در این صندوق‌ها آغاز به سرمایه‌گذاری کند. اما مشخصاً می‌توان گفت که برای هر صندوق، یک میزان حداقلی و حداکثری از سرمایه‌گذاری مشخص می‌شود که در اساسنامه و امید نامه مربوط به آن صندوق به آن اشاره می‌شود.
معمولاً گفته می‌شود خرید حداقل 1 تا 10 واحد برای سرمایه‌گذاری لازم است. همچنین هر فرد می‌تواند میزان مشخصی از دارایی‌های صندوق را خریداری کند که معمولاً برای اکثر صندوق‌ها این میزان، 5 درصد از کل دارایی صندوق است.
واحد (یونیت) صندوق سرمایه‌گذاری
یک اصطلاح رایج در صندوق‌های سرمایه‌گذاری ، واحد یا یونیت است. واحد درواقع کوچک‌ترین جزء از یک صندوق را تشکیل می‌دهد که بر دو نوع است:
واحد سرمایه‌گذاری عادی
بعد از آغاز فعالیت صندوق سرمایه گذاری واحدهای آن با قابلیت ابطال و همچنین غیرقابل‌انتقال بودن منتشر می‌شوند. نکته مهم دیگر این است که صاحبان واحدهای سرمایه‌گذاری آتی در مجمع صندوق دارای حق رأی نیستند.
واحد سرمایه‌گذاری ممتاز
این واحدها پیش از شروع پذیره‌نویسی اولیه صندوق توسط مؤسسان آن خریداری می‌شوند تا سرمایه اولیه برای آغاز به کار صندوق سرمایه گذاری جمع‌آوری شود. این واحدها قابل‌ابطال نیستند اما می‌توان آن‌ها را انتقال داد. صاحبان این واحدها در مجامع صندوق دارای حق رأی هستند.
خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری
زمانی که سرمایه‌گذار واحدهای صندوق را خریداری می‌کند درواقع صدور واحد صورت گرفته است. دو نوع واحد صندوق سرمایه گذاری وجود دارد که نوع اول در بازار بورس غیرقابل معامله است. برای خرید این واحدها باید ثبت‌نام و تائید مدارک هویتی را به‌صورت حضوری یا اینترنتی در وب‌سایت رسمی صندوق سرمایه گذاری به انجام برسانید. برای فروش این واحدها نیز که اصطلاحاً ابطال واحد گفته می‌شود، لازم است به شعب صندوق موردنظر مراجعه کرده و بعد از طی کردن روال مربوطه واحد خود را بفروشید.
البته ممکن است این امکان در برخی از صندوق‌ها برای شما فراهم شده باشد که تنها با پر کردن فرم‌های مربوطه به‌صورت اینترنتی بتوانید واحدهای خود را به فروش برسانید.
نوع دوم به واحدهای صندوق سرمایه گذاری قابل در بورس اختصاص دارد که برای خریدوفروش آن‌ها لازم است کد بورسی فعال داشته باشید. برای ابطال واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس نیز می‌توانید از طریق سامانه معاملاتی خود این واحدها را در بازار بورس به فروش برسانید.
کارمزد خریدوفروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری
برای خریدوفروش این واحدها لازم است کارمزدهایی پرداخت شود. این کارمزد بسته به نوع واحد و همچنین نوع صندوق متفاوت است. بر این اساس:
خریدوفروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیرقابل معامله در بورس با توجه به نوع صندوق می‌تواند متفاوت باشد. برای اطلاع از میزان این کارمزدها باید امید نامه و اساسنامه صندوق را مطالعه کنید. سرمایه‌گذار موظف است در فرآیند خریدوفروش یا همان صدور و ابطال این واحدها، هزینه مربوطه را پرداخت کند.
خریدوفروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس ساده‌تر است. کارمزد مربوط به این معاملات توسط سازمان بورس انجام می‌شود. اگر کارمزد خرید یا فروش سهام عادی در بازار بورس را پرداخت کرده باشید، پرداخت این نوع از کارمزد نیز مانند همان است و تفاوت چندانی ندارد.
انواع صندوق سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری روش‌های مختلفی را برای سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند تا سرمایه‌گذار بتواند با بررسی شرایط مختلف، بهترین روش را برای سرمایه‌گذاری دارایی خود انتخاب کند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق‌های سهامی، مختلط و قابل معامله از انواع صندوق سرمایه گذاری هستند که در ادامه به توضیح بیشتر آن‌ها می‌پردازیم.
صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت همان‌طور که از نامشان پیدا است یک سود ثابت را به سرمایه‌گذار پیشنهاد می‌دهند که معمولاً از سود بانکی بیشتر است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با خرید اوراق مشارکت یا گواهی‌های سپرده بانکی پرداخت این سود را تضمین می‌کنند. چراکه خرید این اوراق معمولاً بین ۳ الی ۴ درصد نسبت به سود رایج بانکی بازدهی بیشتری دارد. این مدل از سرمایه‌گذاری ریسک بسیار پایینی دارد و نسبت به سرمایه‌گذاری سپرده در بانک سود بیشتری را نصیب سرمایه‌گذار می‌کند.
صندوق سرمایه گذاری سهامی
سرمایه‌گذاری سهامی نوعی از سرمایه‌گذاری است که در آن حداقل ۷۰ درصد از دارایی صندوق برای خرید سهام صرف می‌شود. باقیمانده دارایی نیز با توجه به تصمیم مدیر صندوق می‌تواند برای خرید سپرده بانکی یا اوراق مشارکت یا سایر زمینه‌ها صرف شود.
ازآنجایی‌که بخش اعظم دارایی این صندوق‌ها به خرید سهام اختصاص داده می‌شود، نمی‌توان هیچ مقدار درآمد ثابتی را از آن‌ها انتظار داشت. بنابراین ریسک این‌گونه از سرمایه‌گذاری بالاتر است.
ممکن است بپرسید پس چرا برخی از افراد به این‌گونه صندوق‌ها علاقه‌مند می‌شوند؟ پاسخ این است که علاقه‌مندان به بورس عموماً با ریسک در سرمایه‌گذاری به‌خوبی آشنا هستند و آن را جزء جدایی‌ناپذیر یک سرمایه‌گذاری مناسب می‌دانند.
این نوع سرمایه‌گذاری درواقع مناسب افرادی است که زمان و تخصص کافی برای فعالیت در بازار بورس را ندارند و می‌خواهند یک سرمایه‌گذاری مناسب با کمک تحلیل گران حرفه‌ای در این بازار داشته باشند.
در این حالت یک تیم متخصص سبد سهام شما را مدیریت می‌کند و در مواقع لزوم نسبت به خریدوفروش سهام اقدام خواهد کرد. هرچند که در این حالت از یک سود ثابت و تضمینی برخوردار نمی‌شوید، اما به دلیل مدیریت حرفه‌ای می‌توانید سودهای بی‌نظیری در زمان مثبت بودن بورس دریافت کنید. این سودها به‌هیچ‌عنوان قابل مقایسه با سود به‌دست‌آمده از صندوق‌های با درآمد ثابت نیستند.
