میلگرد بستر نوعی مصالح تقویتی است که جهت افزایش مقاومت دیوارها در برابر نیروهای جانبی و کششی، به ویژه در برابر زلزله، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این میلگردها از دو مفتول آجدار به قطر 4 تا 6 میلی‌متر تشکیل شده‌اند که به صورت موازی و با فاصله استاندارد به یکدیگر متصل می‌شوند. اجرای صحیح میلگرد بستر مطابق با آیین‌نامه‌ها و استانداردهای مربوطه، از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که عدم دقت در اجرا می‌تواند منجر به کاهش قابل توجه مقاومت دیوار و به خطر افتادن ایمنی سازه شود.
مراحل اجرای میلگرد بستر
محل‌یابی و علامت‌گذاری: در اولین قدم، محل دقیق قرارگیری میلگردها بر روی دیوار با توجه به نقشه‌های اجرایی و ضوابط آیین‌نامه‌ای مشخص و علامت‌گذاری می‌شود. به طور معمول، میلگردها با فواصل 40 سانتی‌متری به صورت افقی در بین ردیف‌های بلوک‌ها قرار می‌گیرند.
نصب بست‌ها: در محل‌های علامت‌گذاری شده، بست‌های مخصوص میلگرد بستر به اسکلت فلزی یا بتنی دیوار متصل می‌شوند. نوع اتصال بست‌ها با توجه به جنس اسکلت (فلزی یا بتنی) و ضوابط آیین‌نامه‌ای تعیین می‌شود. برای مثال در اسکلت‌های فلزی از جوشکاری و در اسکلت‌های بتنی از رولپلاک یا پلیت استفاده می‌شود.
قرارگیری میلگردها: پس از نصب بست‌ها، میلگردهای بستر در محل‌های تعیین شده قرار داده می‌شوند. برای میلگردهای افقی، انتهای میلگردها به اندازه 20 سانتی‌متر خم می‌شود تا به طور کامل درگیر ملات شده و اتصال محکمی با بست‌ها ایجاد شود.
ملات‌ریزی و ادامه دیوارچینی: پس از قرارگیری میلگردها، ملات تا ارتفاع مورد نظر (معمولاً 1.5 سانتی‌متر) روی میلگردها ریخته شده و دیوارچینی ادامه می‌یابد. این فرآیند تا رسیدن به تراز میلگرد بعدی تکرار می‌شود.
اتصال به وال پست (در صورت نیاز): در دیوارهایی با عرض بیش از 4 متر، مطابق با آیین‌نامه 2800، استفاده از وال پست الزامی است. در این حالت، میلگردهای بستر به وال پست نیز متصل می‌شوند. اتصال میلگرد به وال پست فقط باید از طریق جوشکاری انجام شود.
ایزولاسیون رطوبتی: پس از اتمام دیوارچینی، در محل اتصال دیوار به تیر، از عایق‌های رطوبتی مانند یونولیت یا پشم سنگ برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و آسیب به سازه استفاده می‌شود.
نکات مهم در اجرای میلگرد بستر
استفاده از میلگردهای گالوانیزه یا ضد زنگ الزامی است تا از خوردگی و پوسیدگی آنها در برابر رطوبت ملات جلوگیری شود.
در محل‌های جوشکاری شده، از اسپری زینک برای افزایش مقاومت در برابر خوردگی استفاده شود.
ملات مصرفی برای پوشش میلگردها باید از کیفیت مناسب برخوردار باشد و به طور کامل بین میلگردها نفوذ کند.
در هنگام دیوارچینی، دقت شود که میلگردها از جای خود تکان نخورند و در موقعیت صحیح قرار داشته باشند.
در صورت استفاده از بلوک‌های AAC، از میلگردهای بستر با مقطع مستطیلی یا کتابی استفاده شود.
قبل از شروع عملیات، نقشه‌های اجرایی و آیین‌نامه‌های مربوطه به دقت مطالعه و بررسی شوند.
مزایای استفاده از میلگرد بستر
افزایش قابل توجه مقاومت دیوارها در برابر نیروهای جانبی و کششی
افزایش استحکام و شکل‌پذیری دیوار در برابر خمش خارج از صفحه
ایجاد یکپارچگی و انسجام بیشتر در بین اجزای دیوار
افزایش طول عمر و دوام سازه
کاهش احتمال ترک خوردگی و گسیختگی دیوارها
موارد استفاده از میلگرد بستر
دیوارهای باربر و غیر باربر در سازه‌های مختلف
دیوارهای آجری، آجر سفالی، بلوک بتنی، بلوک سیمانی، بلوک ACC، بلوک لیکا و بلوک هبلکس
مناطق با لرزه‌خیزی بالا
محوطه‌هایی که در معرض بادهای شدید قرار دارند
نتیجه‌گیری
میلگرد بستر به عنوان یک روش تقویتی کارآمد، نقشی کلیدی در ارتقای مقاومت و پایداری دیوارها در برابر نیروهای جانبی و کششی، به ویژه در برابر زلزله ایفا می‌کند. با توجه به مزایای متعدد و کاربردهای گسترده این نوع میلگرد، استفاده از آن در ساخت و سازهای مختلف، به ویژه در مناطق با لرزه‌خیزی بالا، امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر محسوب می‌شود.
نکات پایانی:
در این متن سعی شده است تا ضمن حفظ لحن رسمی، اطلاعات کاملی در خصوص نحوه اجرای میلگرد بستر، نکات مهم، مزایا و موارد استفاده آن ارائه شود.
برای درک عمیق‌تر این موضوع، مطالعه آیین‌نامه‌ها و استانداردهای مربوطه، مانند آیین‌نامه 2800، ضروری است.
در صورت نیاز به جزئیات بیشتر یا داشتن سوالات تخصصی، می‌توانید با مهندسان عمران و متخصصان سازه مشورت نمایید.
منابع:
آیین‌نامه 2800
نشریه شماره 544 سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور – مقالات و کتب تخصصی در زمینه میلگرد بستر و سازه‌های بنایی
-
-
-
-
-
-
