سیم یا مفتول چیست ؟
به جرات میتوان گفت یکی از اصلی ترین و پرکاربردترین محصولات در صنایع مختلف سیم مفتولی روکش دار است. از آنجا که یکی از زمینه های فعالیت شرکت فولاد راه ساخت امیر تولید و توزیع انواع مفتول فولادی است، در این مبحث تصمیم داریم به بررسی انواع مفتول فلزی بپردازیم. اصولا به یک محصولِ تک رشته ایِ سیمی مفتول می گویند. مفتول های به کار رفته درصنابع مختلف جنس های مختلفی نیز دارند؛ ازجمله: مس، پلیمر، سیم فولادی، سیم یا مفتول استیل و… . از مقتول فلزی برای تولید انواع استفاده می شود.
مفتول، محصولی با سطح مقطعی بین ۴/۰ تا ۴ میلیمتر است. مفتول فولادی به کمک فرآیند کشش و نورد گرم ساخته شذه، جنس اصلی آن معمولا فولاد کم‌کربن بوده و براساس یکسری استاندارد تولید میشود.
انواع فولادی که برای تولید مفتول به کار میروند، درجه بندی های مختلفی دارند. هر استانداردی از این محصول دارای مقدار مشخصی کربن و عنصرهای آلیاژی (مثل روی، مس و… است.
عموما مفتول فولادی در دو نوع خام یا سیاه و مفتول گالوانیزه یا تولید میشود. نوع دیگری از مفتول نیز وجود دارد که جهت تولید محصولات متراکم تر کاربرد دارد. این مفتول، مفتول آنیل شده است. بهتر است بدانید برای یکسری امور خاص تر به تمفتول ها روکش PVC می زنند.
پیشنهاد می کنیم مقاله آنیلینگ یا چیست را بخوانید.
انواع مفتول فلزی:
مفتول فلزی دارای چندین نوع است و هر کدام در صنایع متفاوتی کاربرد دارند. در زیر با انواع مفتول فلزی و کاربرد های آن در صنایع مختلف آشنا می شویم.
مفتول ها به دو دسته اصلی فابریک و غیر فابریک تقسیم می شود:
مفتول فابریک
اگر طبق فرآیند کشش میلگرد سایز ۵/۶ را نازک تر کنیم، مفتول فابریک تولید میشود.
مفتول غیرفابریک
مفتولی را که از تسمه های فولادی ساخته میشود، مفتول غیرفابریک می نامند.
انواع مفتول براساس جنس و کاربرد
مفتول ها از لحاظ کاربرد و جنس نیز در دسته بندی های ریزتر و به صورت زیر تقسیم می شوند:
- مفتول گالوانیزه؛
- مفتول سیاه؛
- مفتول سفید؛
- مفتول استیل؛
- مفتول مسوار؛
- مفتول pvc؛
- و… .
مفتول سیاه
مفتولی مقاوم اما منعطف و نرم است. این مفتول در دمای بالای ۹۰۰ درجه سانتی گراد ساخته میشود. اگر این مفتول میزان کربن کمی داشته باشد، نرمی آن بیشتر میشود.
مفتول تولیدشده در دمای ۹۰۰ درجه سانتی گراد
هر چه میزان کربن افزایش یابد، مفتول سخت تر میشود. سختی به مفتول کمک میکند در برابر رطوبت و خوردگی مقاومت بیشتری داشته باشد.این محصول طی فرایند کششی تولید میشود و در فرمت کلاف و یا به صورت پیچیده بفروش می رسد.
روش تولید مفتول سیاه
ابتدا جهت تولید این مفتول، مفتول اولیه (مفتول خام) را به ضخامت لازم در می آورند. این عمل در طی فرآیند نورد سرد انجام میشود. در شروع عملیات مفتول سفت بوده و امکان پیچاندن آن وجود ندارد.
جهت گالوانیزه کردن مفتول آن را در کوره ای با حرارت ۹۰۰ درجه سانتی گراد حرارت می دهند. در اصطلاح به این عملیات آنیلینگ کردن و به این کوره ، کوره آنیلینگ می گویند.
کلاف مفتول ها توسط دستگاه های بالابر یا جرثقیل وارد کوره شده و روی کوره بسته میشود. بعد از اینکه مفتول به اندازه کافی حرارت دید و سرخ شد، آنرا از کوره خارج کرده و سرد میکنند. محصول به دست آمده مفتول سیاه است.
این نوع مفتول توسط محلولی اسیدی تمیز میشود؛ به دو دلیل:
- به علت جدا شدن لایه ی اکسیدی روی سطح ورق سطح مفتول دچار آسیب می شود؛ بنابراین این کار باعث بهتر شدن کیفیت سطح آن می گردد.
- در فرآیند نورد سرد، روی ورق ها بدون اکسیدزدایی، اسید شویی سرد می شوند و این مسئله موجب می شود که غلتک های نورد سرد سریعا سایده شده و از تلرانس خارج گردند و فرآیند نورد سرد را دچار مشکل میکند؛ بنابراین بهتر است این پاکسازی انجام شود.
از زیرگروه های این نوع مفتول میتوان به مفتول قالب بندی، ( مفتول نجاری ) و… اشاره کرد.
درباره آرماتور بندی در مقاله ، بیشتر بدانید.
مفتول گالوانیزه (مفتول سفید)
از گالوانیزه کردن مفتول سیاه، مفتول گالوانیزه تولید میشود. دو روش گالوانیزه وجود دارد، گالوانیزه سرد و گالوانیزه گرم. مفتول ها به هر کدام از این روش ها تولید شوند، به همان روش نام گذاری می شوند؛ بنابراین دو نوع مفتول گالوانیزه وجود دارد: سرد و گالوانیزه.
مفتولی مفاوم در برابر رطوبت و خوردگی
مفتول گالوانیزه سرد
جهت تولید مفتول گالوانیزه سرد سطح مفتول سیاه را در ابتدا کاملا تمیز کرده و از هر نوع اکسیدی پاک میکنند. این عملیات معمولا با یک جریان الکتریکی انجام میشود.
بعد از این مرحله روی آن یک لایه گالوانیزه سرد می گذارند تا مقاومت آن را در برابر رطوبت و خوردگی افزایش دهند. مفتول گالوانیزه سرد در قطرهای ۵/۰ الی ۶/۰ و در اشکال کلاف و شاخه تولید شده و ویژگی های فیزیکی آن به نوع میلگرد اولیه بستگی دارد. قیمت روز این محصول را می توانید در لیست قیمت تولیدات ما مشاهده کنید.
مفتول گالوانیزه گرم
برای تولید این نوع مفتول، مفتول سیاه را طی فرآیند گالوانیزه داغ حرارت داده و سپس روکش می کنند. به علت وجود این حرارت، مفتول نهایی نرمی قابل توجهی دارد.
بعد از حرارت برای افزایش مقاومت مفتول، روکش روی بر سطح فولاد کشیده میشود. برای افزایش توان مفتول در برابر خوردگی نیز به این روکش آلومینیوم افزوده میشود.
مفتولی که با این روش تولید میشود، سطحی یکنواخت و صاف خواهد داشت و بسیار منعطف و نرم خواهد بود. این مفتول به دلیل انعطاف بالا جهت ساخت توری های گالوانیزه زیادی استفاده میشود؛ مانند توری حصاری، توری فرنگی و… .
مفتول گالوانیزه گرم چه مشخصاتی دارد؟
در برابر خوردگی، رطوبت، زنگ زدگی و ساییدگی مقاومت بالایی دارد؛
۲.شرایط نصب و نگهداری ساده ای دارد؛
۳.دارای سطح صاف و یکنواخت است؛
۴.دوام و عمر طولانی دارد.
برای ساخت مفتول سفید، مفتول سیاه را گالوانیزه میکنند. بر روی آن روکش آلیاژ روی جهت افزایش مقاومت قرار می گیرد. میزان نرمی این محصول به میزان نرمی مفتول سیاه اولیه بستگی دارد. این محصول یکی از پرکاربردترین نوع مفتول فولادی ست؛ زیرا برای تهیه محصولات مفتولی زیادی از آن استفاده میشودو قیمت خیلی پایینی دارد.
کاربرد مفتول سفید
مفتول سفید در ساخت محصولات مفتولی زیادی بکار می رود: ازجمله برای تولید مفتولی، تولید انواع توری های گالوانیزه مانند: ، ، ، ، ، و… .
از انواع مفتول سفید میتوان به ، مفتول اسکوپ ۵/۱ و… اشاره کرد.
مفتول رابیتس‌بندی
این سیم دارای ضخامت ۲/۱ میلی متر بوده و به علت ظرافتی که در تولید دارد برای بستن در رابیتس بندی سقف استفاده میشود به همین علت به این نام معروف است.این مفتول دارای دو نوع سخت و نرم است. که این گروه بندی با توجه به جنس و میزان کربن موجود در آن انجا میشود. یعنی هر چه مقدار کربن مفتول بیشتر باشد آن مفتول سخت تر است و برعکس.
مفتول اسکوپ
از این مفتول که ضخامتی ۵/۱ میلیمتری دارد در اسکوب کردن پشت سنگ های گرانیت استفاده میشود.
مفتول مسوار
این نوع مفتول از جنس آهن است. برای تولید این مفتول چند مرحله کششی بر روی آن اجرا میشود. جهت تولید مفتول مسوار نیاز است که ابتدا سطوح مورد نظر را از آلودگی های احتمالی پاک کنیم ؛ زیرا اگر این آلودگی باقی بمانند در روند آبکاری اختلال ایجاد کرده و به شکل لکه های سیاه در سطح باقی مانده و ظاهر و کیفیت مفتول را نیز دچار مشکل میکنند؛ به همین دلیل بعد از مراحلِ کشش، ابتدا آن را وارد وان اسید شویی کرده تا کاملا تمیز شود.
مفتولی آهنی و بسیار مقاوم
در مرحله بعد آن را وارد وانی از سولفات مس میکنند. مرحله اسید شویی و چربی زدایی باید با دقت انجام شود تا هیچ لک سیاهی بر روی آنها باقی نماند. مفتول مسوار در دو حالت شاخه و کلاف با قطر ۱ تا ۸ میلی متر بفروش می رسد.
کاربرد مفتول مسوار
- جوش فلزات
- ساخت قفسه و باکس
- ساخت انواع پین
- ساخت چمدان و کیف دستی
- ساخت چوب لباسی
- آرماتوربندی عمرانی
- ساخت وسایل ریلی
مفتول استیل
این نوع از مفتول حاوی دو عنصر اصلی نیکل و کروم است. مفتول استیل در صنعت کاربردهای گسترده ای دارد.از انواع مفتول استیل می توان به سیم CHQاشاره کرد که در صنعت پیچ و پرچ و کاربرد زیادی دارد. نوع EPQ در صنایعی مانند سبد سازی، صنایع غذایی، تولید تجهیزات آشپزخانه و.. بکار می روند.
گاهی از مفتول استنل استیل، در تولید توری مرغی، سیم خاردار مفتولی، توری پرسی، آرماتوربندی، قالب بندی، بسته بندی، کشاورزی سیم کشی برخی باغ ها، ساخت قفس پرندگان و… استفاده میشود.
مفتول پی وی سی
زمانی که مفتول سیاه را با مواد پی وی سی روکش میکنند، مفتول پی وی سی تولید میشود.این عملیاتِ پوشش، توسط دستگاه مفتول انجام میشود. این مفتول توانایی شکل پذیری بالایی دارد و در برابر رطوبت و زنگ زدگی و همینطور خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارد.
قیمت مفتول فلزی
تعیین قیمت مفتول به عوامل زیادی مانند سایر محصولات بستگی دارد. پایه تولید این محصول فلزی، فولاد می باشد. بنابراین قیمت داخلی و یا بین المللی فولاد تاثیر مستقیمی بر قیمت مفتول فلزی دارد.
از طرفی برای روکش برخی از انواع مفتول فلزی از مواد شیمیایی استفاده میشود که نوسانات قیمت این محصولات نیز بر روی قیمت مفتول تاثیرگذار است.
کلیات کاربردهای مفتول فلزی
از آنجایی که مفتول فلزی در صنایع مختلفی کاربرد دارد و دارای جنس های مختلفی است، یک دسته کاربردی خاص نمی توان برای آن در نظر گرفت. در اجرای هر عملیات یا تولید محصول مفتولی با توجه به بودجه و میزان مقاومت یا کیفیت مورد نیاز باید از سیم یا مفتول مورد نظر استفاده کرد. به طور کلی سیم یا مفتول فولادی که در این مبحث مورد توجه ما بوده است در تولید محصولات مفتولی زیر بیشترین کاربرد را دارد:
- ساخت و تولید توری های مانند: توری حصاری، توری مرغی، توری گابیون، توری فرنگی و توری پرسی
- ساخت و تولید سیم خاردار های خطی و حلقوی به عنوان سیم راسته و یا خار آن
- در قالب بندی ساختمان جهت بستن قسمت های مختلف قالب برای محصورسازی محوطه بتن ریزی
- محکم کردن آرماتور ساختمان بستن قسمت های مختلف آرماتور
- رابیتس بندی
- ساخت سیم جوش
- ساخت فنر
نکات مهم در زمان خرید مفتول
برای شناخت مفتول مناسب در هنگا م خرید گزینه ها و مواردی هستند.باید به این موارد توجه کرد. در زیر به بررسی این گزینه ها می پردازیم.
در صورتی که مفتول غیرفابریک باشد یا از آهن و فولاد بی کیفیتی تهیه شده باشد، نرمی و انعطاف مورد نظر را جهت تغییر حالت لازم نخواهد داشت؛ زیرا مفتول باید علاوه بر استحکام از انعطاف پذیری و نرمی مخصوصی برخوردار باشد.
رسیدن به این امر نیازمند تولید مفتول توسط نیروهای متخصص است. از طرفی مناسب بودن میزان حرارت کوره در زمان تولید مفتول نیز اهمیت قابل توجهی دارد.
در صنایع مختلف و همینطور در بازار مفتول با وزن کمتر طرفداران بیشتری دارد. مقدار وزن مناسب حلقه سیاه ۵/۱ ، تقریبا ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم است. به همین روال هر حلقه ۵/۲ و یا بیشتر، تقریبا ۳۰ کیلوگرم وزن دارد. به وزن های بیشتر یا کمتر از این اعتماد نکنید.
بدون شک مفتولی که از رنگ و روی خوبی برخوردار نیست؛ کیفیت خوبی نیز ندارد. بنابراین در هنگام خرید حتما دقت کنید؛ که مفتول از شفافیت قابل قبولی برخوردار باشد.
برای خرید مفتول دقت داشته باشید که برای چه کاری به آن نیاز دارید.
