رسول سلیمی: سوئد در اروپای شمالی که به مدت دو قرن بی‌طرفی پیشه کرده بود و در دوران دو جنگ جهانی و جنگ سرد در قرن بیستم این سیاست خود را حفظ کرده بود، سرانجام اوایل اسفند امسال با تصویب پارلمان مجارستان، به عنوان آخرین کشور عضو ناتو، به پیمان آتلانتیک شمالی پیوست. پیشتر نیز فنلاند به‌دنبال حمله روسیه به اوکراین در پنجم اسفند ۱۴۰۰، سیاست بی‌طرفی خود را کنار گذاشته و به ناتو پیوسته بود تا این پیمان مواضع خود را در جبهه شمالی اروپا تقویت کند.
سوئد یکی از بزرگترین صادرکنندگان تسلیحات در جهان به شمار می‌رود، مشخصا به آمریکا، و در زمینه تولید سلاح‌های هدایت‌شونده، تسلیحات ضدتانک و خودروهای زرهی شهرت دارد. در همین حال، ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو در شبکه ایکس نوشته است سوئد با خود نیروهای نظامی توانمند و صنایع دفاعی درجه یکی را به ناتو می‌آورد و همین این ائتلاف نظامی را قوی‌تر و ایمن‌تر خواهد کرد.» آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز با اشاره به سیاست ۲۰۰ ساله بی‌طرفی سوئد که تا حمله روسیه به اوکراین در جریان بود گفت «گسترش ناتو نه از پیش تعیین شده بود و نه قابل پیش‌بینی.»
در همین ارتباط نیز، روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز گزارش داد، سوئد ممکن است در صورت درگیری نظامی ناتو با روسیه به مرکز لجستیک ائتلاف تبدیل شود. سوئد مرز مستقیمی با روسیه ندارد و احتمالاً این کشور نسبت به کشورهای خط مقدم، نقش متفاوتی را برای سازمان‌دهندگان نظامی ناتو ایفا خواهد کرد.
اما در مقابل، روسیه گفته است در مقابل پیوستن سوئد به ناتو دست به اقدامات نظامی و سیاسی خواهد زد اما مشخص نکرده است که این اقدامات چه خواهد بود. سوئد در پی حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ خواستار پیوستن به ناتو شد اما دو عضو ناتو، ترکیه و مجارستان مانع عملی شدن آن شدند. ترکیه ابتدا در اعتراض به حمایت سوئد از جدایی‌طلبان کرد با عضویت این کشور در ناتو مخالفت کرده بود اما بعدها دست از مخالفت برداشت. ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان سوئد را متهم به «تخاصم» کرده بود و تا هفته پیش موافقت با عضویت این کشور در ناتو را به تعویق انداخته بود. نهایتا هفته گذشته پارلمان مجارستان پیوستن سوئد به ناتو را تصویب کرد.
شاید برجسته ترین نتیجه پیوستن سوئد به ناتو این است که با توجه به محاصره قلمرو بیرونی کالینینگراد روسیه توسط کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی و همچنین کنترل نوار ساحلی شمال و جنوب خلیج فنلاند که به دومین شهر بزرگ روسیه، سنت‌پترزبورگ ختم می‌شود، دریای بالتیک اساسا به «دریاچه ناتو» بدل خواهد شد.
گوتلند، بزرگترین جزیره دریای بالتیک، به‌طور ناگهانی اهمیت کلیدی پیدا خواهد کرد. این جزیره که بخشی از سوئد است و تنها ۳۰۰ کیلومتر از کالینینگراد فاصله دارد، از تاسیسات جدید نظامی برخوردار خواهد شد. بندر اصلی نظامی در گوتلند توسعه خواهد یافت و یک هنگ محلی که سال‌ها پیش منحل شده بود، جانی دوباره خواهد یافت.
سوئد همچنین خط راه‌آهن خود را بازسازی خواهد کرد به‌طوری که قادر به حمل‌ونقل محموله‌های بزرگتر نظامی در سراسر کشور باشد. ظرفیت نظامی گوتنبرگ، دومین شهر و بزرگترین بندر سوئد، در ساحل غربی کشور افزایش خواهد یافت و احتمالا به گذرگاه اصلی و نقطه ورود تجهیزات و نیروهای نظامی ناتو بدل می‌شود.
آنگونه که رویترز گزارش داده، عمق دریای بالتیک که برخی در محافل دریایی آن را “چمنزار سیل زده” می نامند، عمقی متوسطی در حدود ۶۰ متر است که برای زیردریایی‌های هسته ای که بخش عمده ای از ناوگان زیردریایی روسیه و همه نیروی دریایی ایالات متحده را تشکیل می دهند، بسیار کم است و این مزیتی برای زیر دریایی‌های سوئدی است که من بعد در خدمت قدرت نظامی ناتو خواهد بود.
سوئد که در حال حاضر ارتباط کامل با ناتو دارد و از سال ۱۹۹۴ بخشی از برنامه مشارکت این پیمان برای صلح است، در بیست سال بعد به یک شریک این پیمان نظامی برای فرصت‌های پیشرفته تبدیل شد. این به معنای همکاری عمیق‌تر، تمرین‌های مشترک منظم و عملیات مشترک بیشتر با این پیمان غربی است که نیروهای آن در افغانستان و بوسنی و هرزه‌گوین تحت فرماندهی ناتو عمل می‌کردند.
دیگر جنبه‌ای که بسیاری از مقام‌های ناتو به عنوان ارزش افزوده روی آن انگشت می‌گذارند، تسلیحاتی است که سوئد به این پیمان نظامی خواهد آورد. ارزیابی این است که این کشور دارای دو سرمایه نظامی در سطح جهانی است: زیردریایی‌هایی که قادرند بخش‌های زیادی از دریای بالتیک را کنترل کرده و هر حرکت روسیه را زیرنظر داشته باشند؛ و جت‌های جنگنده جاس ۳۹ گریپن که تولید شرکت ساب سوئد است. سوئد با پیوستن به ناتو کل ناوگان جت‌های جنگنده اروپای شمالی که بالغ بر ۲۵۰ فروند است را به این پیمان می‌آورد. استکهلم در نظر دارد که برخی از آن‌ها را در اختیار اوکراین قرار دهد. سوئد می‌تواند به یک مشارکت‌کننده فعال در نظارت هوایی ناتو تبدیل شود.
ناظران سیاسی می گویند در صورت بروز مناقشه با روسیه، عضویت سوئد در ناتو می‌تواند بسیار با اهمیت باشد زیر این کشور دارای زیردریایی‌های بسیار پیشرفته‌ای است که می‌توانند در درگیری در دریای به نسبت کم‌عرض بالتیک نقشی تعیین‌کننده بر عهده بگیرند.دریای بالتیک در قیاس با آب‌های آزاد بین‌المللی منطقه‌ای کم‌عرض و کم‌عمق است. در این دریا ناوهای جنگی می‌توانند به سادگی هدف قرار بگیرند اما زیردریایی‌های فوق پیشرفته سوئدی که متناسب با ویژگی‌های منطقه طراحی شده‌اند از قدرت مانور بسیار قابل توجهی برخوردارند.
۳۱۱۲۱۳