شهر واتیکان، مرکز مسیحیت

واتیکان، کوچک ترین کشور مستقل جهان، با وجود مساحت ناچیز خود، از اهمیت و جایگاهی بی بدیل در جهان برخوردار است؛ این دولت شهر که قلب تپنده کلیسای کاتولیک به شمار می رود، نه تنها یک مرکز معنوی برای میلیون ها کاتولیک است، بلکه گنجینه ای بی مانند از تاریخ، هنر و فرهنگ بشری را در خود جای داده است.
این قلمرو کوچک که در دل شهر رم ایتالیا آرمیده، فراتر از یک جغرافیای محدود، نمادی از استقامت ایمان، شکوه هنر و پیچیدگی های تاریخ است. دیوارهای باستانی آن، رازهای هزاران سال قدرت، فداکاری و خلاقیت را در خود پنهان کرده اند. چگونه این سرزمین کوچک، به چنین قدرت معنوی و فرهنگی عظیمی دست یافت؟ چه داستان هایی در پس کوچه ها و بناهای باشکوهش نهفته است؟ سفر به شهر واتیکان، مرکز مسیحیت، فرصتی برای کاوش در اعماق این پارادوکس زنده است.

واتیکان در یک نگاه: تعاریف و تمایزات اساسی

واتیکان، با نام رسمی دولت شهر واتیکان، در شمال غرب شهر رم جای گرفته و با مساحتی در حدود ۰.۴۴ کیلومتر مربع، عنوان کوچک ترین کشور مستقل جهان را از آن خود کرده است. این ابعاد فوق العاده کوچک، به اندازه ای است که می توان آن را پیاده در کمتر از یک ساعت پیمود، اما تأثیرگذاری و اهمیت جهانی آن، به مراتب فراتر از محدوده های جغرافیایی اش است. جمعیت این دولت شهر نیز به طور معمول کمتر از ۱۰۰۰ نفر برآورد می شود که آن را به کم جمعیت ترین کشور دنیا نیز تبدیل کرده است.

معرفی دولت شهر واتیکان

تصور کنید کشوری به کوچکی یک محله، اما با اعتبار و نفوذی برابر با قدرت های بزرگ جهانی. واتیکان دقیقاً چنین مکانی است. این دولت شهر، نه تنها محل اقامت پاپ، رهبر کاتولیک های جهان است، بلکه مرکز اداری و معنوی کلیسای کاتولیک در سراسر دنیا محسوب می شود. معماری باشکوه، باغ های آرام، و دیوارهای بلند آن، نه تنها مرزهای فیزیکی را مشخص می کنند، بلکه گویی حریم مقدسی را از دنیای بیرون متمایز می سازند. هر گوشه از این سرزمین، داستانی از ایمان، هنر و تاریخ را روایت می کند و قدم زدن در آن، حس عمیقی از احترام و شگفتی را در وجود هر بازدیدکننده ای بیدار می سازد.

تمایز دولت شهر واتیکان از سریر مقدس (Holy See)

برای درک کامل جایگاه واتیکان، لازم است تمایزی ظریف اما حیاتی میان «دولت شهر واتیکان» و «سریر مقدس» قائل شد. دولت شهر واتیکان، همان نهاد فیزیکی و جغرافیایی است که از سال ۱۹۲۹ و پس از امضای پیمان لاتران تأسیس شد. این نهاد، کوچک ترین کشور مستقل جهان با ساختار حکومتی، قوانین، اقتصاد و پلیس خاص خود است. سریر مقدس، اما نهادی بسیار قدیمی تر و به مراتب گسترده تر است. این عنوان به حوزه اسقف نشینی شهر رم و به تبع آن، به نهاد حاکم بر کلیسای کاتولیک در سطح جهان اطلاق می شود. سریر مقدس، یک واحد مستقل واجد حاکمیت در حقوق بین الملل است که روابط دیپلماتیک با بیش از ۱۸۰ کشور جهان دارد و در بسیاری از سازمان های بین المللی نیز عضویت دارد. سفرای پاپی، که نونسیو نامیده می شوند، نماینده سریر مقدس هستند و نه دولت شهر واتیکان.

واتیکان، دولت شهری کوچک در دل رم است که تاریخ هزاران ساله کلیسای کاتولیک و هنر رنسانس را در خود جای داده؛ این سرزمین نه تنها قلب تپنده مسیحیت کاتولیک است، بلکه نمادی از قدرت نرم و دیپلماسی معنوی در جهان مدرن محسوب می شود.

در واقع، دولت شهر واتیکان قلمرو فیزیکی و پشتیبانی اجرایی سریر مقدس است، در حالی که سریر مقدس، نهاد معنوی و دیپلماتیک است که کلیسای کاتولیک جهانی را رهبری می کند. مصوبات دولت شهر به زبان ایتالیایی منتشر می شوند، اما اسناد رسمی و دیپلماتیک سریر مقدس به زبان لاتین صادر می گردند. حتی گذرنامه هایشان نیز متفاوت است؛ واتیکان گذرنامه های عادی و سریر مقدس گذرنامه های دیپلماتیک و خدماتی را صادر می کند. این تمایز، نشان دهنده ابعاد گسترده نفوذ و حضور سریر مقدس در عرصه بین الملل است، فراتر از مرزهای جغرافیایی کوچک واتیکان.

چرا واتیکان یک کشور مستقل است؟

استقلال واتیکان، ریشه در تاریخی عمیق و پرفرازونشیب دارد. پس از فروپاشی امپراتوری روم غربی در قرن پنجم میلادی، پاپ ها که در ابتدا تنها رهبران دینی بودند، به تدریج قدرت سیاسی و سرزمینی یافتند. این فرآیند، منجر به شکل گیری «دولت های پاپی» شد که برای قرن ها بخش های وسیعی از مرکز ایتالیا، از جمله شهر رم، را تحت حاکمیت خود داشتند. اما در قرن نوزدهم، با ظهور جنبش اتحاد ایتالیا و تلاش برای تشکیل یک کشور واحد، قلمرو پاپ ها به تدریج فتح و تصرف شد. در سال ۱۸۷۰، شهر رم نیز به تصرف پادشاهی ایتالیا درآمد و پاپ پیوس نهم خود را «زندانی واتیکان» خواند و از به رسمیت شناختن دولت جدید ایتالیا سر باز زد.

این بن بست، نزدیک به ۶۰ سال ادامه یافت، تا اینکه در سال ۱۹۲۹، با امضای «پیمان لاتران» میان سریر مقدس (به نمایندگی از پاپ پیوس یازدهم) و دولت ایتالیا (به نمایندگی از بنیتو موسولینی)، وضعیت واتیکان تعیین تکلیف شد. این پیمان، دولت شهر واتیکان را به عنوان یک کشور مستقل و دارای حاکمیت به رسمیت شناخت. در ازای آن، سریر مقدس نیز پادشاهی ایتالیا و شهر رم را به عنوان پایتخت ایتالیا به رسمیت شناخت. این توافق تاریخی نه تنها به دهه ها مناقشه پایان داد، بلکه زمینه را برای استقلال و نقش آفرینی بین المللی واتیکان به عنوان یک نهاد معنوی قدرتمند فراهم آورد.

سفر در زمان: تاریخچه پرفراز و نشیب واتیکان

تاریخ شهر واتیکان، گویی بازتابی از تاریخ کلیسای کاتولیک و حتی تمدن غرب است. این سرزمین، شاهد دگرگونی های عظیم، جنگ ها، صلح ها، اوج های هنری و بحران های مذهبی بوده است.

ریشه های باستانی و پیش از مسیحیت

پیش از آنکه واتیکان به مرکز مسیحیت تبدیل شود، این منطقه به نام «آگر واتیکانوس» شناخته می شد و در حاشیه غربی رود تیبر، آن سوی شهر رم باستانی، قرار داشت. این ناحیه در گذشته، مکانی کم ارزش و باتلاقی بود که رومیان به دلیل نزدیکی به شهر دشمنشان، ویی (Veii) و نیز مستعد بودن به سیل، آن را نامبارک می دانستند. حتی تاریخ نگار رومی، تاسیتوس، در توصیف رویدادهای سال ۶۹ میلادی، به مرگ ومیر فراوان لژیون های رومی که در این منطقه ناسالم اردو زده بودند، اشاره می کند. با این حال، در دوره امپراتوری روم، به ویژه در زمان آگریپینای بزرگ تر، این منطقه رونق گرفت و با زهکشی زمین ها، خانه ها و باغ هایی در آن ساخته شد. کالیگولا، امپراتور روم، در همین باغ ها میدان گردونه سواری ساخت که بعداً نرون آن را تکمیل کرد و به «میدان نرون» مشهور شد. ابلیسک مشهور واتیکان که امروزه در میدان سن پیتر قرار دارد، یادگار همین دوره است که کالیگولا از مصر به اینجا آورد.

نقطه آغازین مرکزیت مسیحی: اهمیت سنت پیتر

اهمیت تاریخی و معنوی واتیکان برای مسیحیت، به رویدادی خونین در قرن اول میلادی بازمی گردد. در سال ۶۴ میلادی، پس از آتش سوزی بزرگ رم، امپراتور نرون مسیحیان را مقصر این فاجعه دانست و دستور به آزار و اعدام گسترده آن ها داد. در همین دوره، سنت پیتر (شمعون پطرس)، یکی از حواریون نزدیک عیسی مسیح و به باور کلیسای کاتولیک، اولین اسقف رم و اولین پاپ، در میدان نرون مصلوب شد. طبق روایات، او به دلیل فروتنی، درخواست کرد که وارونه به صلیب کشیده شود تا مرگش با مرگ مسیح تفاوت داشته باشد.

گورستانی در کنار این میدان و در مسیر ویا کورنلیا قرار داشت که آرامگاه های متعددی از ادیان گوناگون را در خود جای داده بود. باور عمومی بر این است که پیکر سنت پیتر در همین گورستان دفن شد. این رویداد، نقطه عطفی در تاریخ مسیحیت و واتیکان به شمار می رود. بعدها، در سال ۳۲۶ میلادی، امپراتور کنستانتین اول که مسیحیت را به رسمیت شناخت، دستور داد تا کلیسایی باشکوه بر روی آرامگاه سنت پیتر ساخته شود. این کلیسا، که «بازیلییکای کهن سنت پیتر» نام گرفت، به زیارتگاهی مهم برای مسیحیان تبدیل شد و پایه و اساس رشد و گسترش آتی واتیکان را بنا نهاد.

ظهور قدرت پاپی و دولت های پاپی

با افول و فروپاشی امپراتوری روم غربی در قرن پنجم میلادی، خلاء قدرتی در اروپا به وجود آمد. در این میان، اسقف های رم که از اعتبار معنوی ویژه ای برخوردار بودند، به تدریج نقش سیاسی و اداری بیشتری ایفا کردند. آنها نه تنها به رهبران معنوی تبدیل شدند، بلکه به عنوان حاکمان سرزمینی نیز قدرت یافتند. این فرآیند، منجر به تشکیل «دولت های پاپی» شد که برای بیش از هزار سال، بخش های وسیعی از مرکز ایتالیا را تحت کنترل خود داشتند. این دولت ها، گاهی قدرتمند و مستقل بودند و گاهی تحت نفوذ امپراتوری های بزرگ تر مانند امپراتوری مقدس روم. پاپ ها در این دوره، نه تنها به امور دینی می پرداختند، بلکه نقش پادشاه، سیاستمدار و جنگاور را نیز بر عهده داشتند و در کشمکش های قدرت با دیگر پادشاهان و امپراتوران اروپایی شرکت می کردند. این دوران، پایه های قدرت و نفوذ واتیکان را به عنوان یک نهاد هم مذهبی و هم سیاسی مستحکم کرد.

دوره رنسانس: اوج هنر و شکوه معماری

قرون ۱۵ و ۱۶ میلادی، که به دوره رنسانس معروف است، نقطه اوج شکوه هنری و معماری واتیکان بود. پاپ های این دوران، به ویژه پاپ ژولیوس دوم، با حمایت بی دریغ از هنرمندان برجسته، میراثی جاودانه را خلق کردند. ژولیوس دوم، که به دلیل روحیه قدرتمند و جنگاورش مشهور بود و لقب پاپ جنگجو را داشت، نه تنها موزه واتیکان را بنیان نهاد، بلکه پروژه بازسازی کلیسای سنت پیتر را نیز آغاز کرد. این پروژه عظیم با هدف ساخت کلیسایی باشکوه تر و مقاوم تر آغاز شد که نمادی از پیروزی و عظمت مسیحیت باشد. او هنرمندانی چون میکل آنژ و رافائل را به رم دعوت کرد.

میکل آنژ، نابغه رنسانس، در نمازخانه سیستین شاهکارهای بی نظیری خلق کرد، از جمله نقاشی های سقفی مشهور و فرسکوی «داوری نهایی». این آثار نه تنها از نظر هنری بی نظیرند، بلکه روایت های عمیق مذهبی و فلسفی را به تصویر می کشند. کلیسای سنت پیترو نیز که بازسازی آن در زمان ژولیوس دوم آغاز شد و سال ها به طول انجامید، با کمک معمارانی چون دوناتو برامانته و در نهایت میکل آنژ، به بزرگ ترین و باشکوه ترین کلیسای جهان تبدیل شد. عظمت این بنا، هم از بیرون و هم به ویژه از داخل، نفس گیر است. میدان سنت پیترو نیز که توسط لورنزو برنینی، معمار برجسته سبک باروک، طراحی شده، فضای باشکوهی را برای گردهمایی صدها هزار نفر فراهم می آورد. این دوره، واتیکان را به یکی از مراکز اصلی هنر و معماری جهان تبدیل کرد که تا به امروز نیز از جایگاه بی بدیلی برخوردار است.

اتحاد ایتالیا و مناقشه با پاپ

در قرن نوزدهم، با اوج گیری جنبش Risorgimento (اتحاد ایتالیا)، سرزمین های پاپی که قرن ها در مرکز ایتالیا پراکنده بودند، به تدریج به تصرف پادشاهی نوین ایتالیا درآمدند. در سال ۱۸۷۰، شهر رم نیز، که آخرین قلعه دولت های پاپی بود، توسط نیروهای ایتالیایی فتح شد و به عنوان پایتخت ایتالیای متحد اعلام گشت. پاپ پیوس نهم، این اقدام را غیرقانونی دانست و از به رسمیت شناختن پادشاهی ایتالیا سر باز زد. او خود را «زندانی واتیکان» اعلام کرد و در اعتراض، از کاخ واتیکان خارج نشد. این وضعیت، که به «مسئله روم» معروف شد، برای حدود ۶۰ سال ادامه یافت. پاپ های متوالی، هیچ گونه ارتباط رسمی با دولت ایتالیا برقرار نکردند و این بن بست، هم برای کلیسای کاتولیک و هم برای ایتالیا، چالش برانگیز بود.

پیمان لاتران (۱۹۲۹): نقطه عطف تأسیس دولت شهر واتیکان

حل «مسئله روم» سرانجام در سال ۱۹۲۹ میلادی و با امضای «پیمان لاتران» میسر شد. این پیمان تاریخی میان سریر مقدس (به نمایندگی از پاپ پیوس یازدهم) و دولت ایتالیا (به نمایندگی از بنیتو موسولینی) منعقد گشت. بر اساس این پیمان، دولت شهر واتیکان به عنوان یک کشور مستقل و دارای حاکمیت کامل به رسمیت شناخته شد و قلمرو کوچکی به پاپ اعطا گردید. در مقابل، سریر مقدس نیز پادشاهی ایتالیا را به رسمیت شناخت و متعهد شد در امور سیاسی بین المللی بی طرف بماند. این توافق، نه تنها به دهه ها مناقشه پایان داد، بلکه استقلال سیاسی پاپ و تضمین آزادی عمل وی را فراهم آورد. پیمان لاتران، نه تنها یک سند حقوقی، بلکه نمادی از مصالحه میان قدرت های معنوی و سیاسی بود که جایگاه واتیکان را به عنوان یک بازیگر منحصربه فرد در صحنه جهانی تثبیت کرد.

ساختار حکومتی: سلطنت مطلقه معنوی با ظاهری مدرن

ساختار حکومتی واتیکان، از جهات بسیاری منحصربه فرد است و آن را از دیگر کشورهای جهان متمایز می کند. این دولت شهر، یک سلطنت مطلقه گزینشی است که در رأس آن، پاپ قرار دارد.

پاپ: رأس هرم قدرت

پاپ، در ساختار حکومتی واتیکان، در رأس هرم قدرت قرار دارد و نقشی سه گانه ایفا می کند که او را از هر رهبر دیگری در جهان متمایز می سازد. او نه تنها رهبر معنوی بیش از یک میلیارد و دویست میلیون کاتولیک در سراسر جهان است، بلکه به عنوان پادشاه مطلق دولت شهر واتیکان، تمامی اختیارات قانون گذاری، اجرایی و قضایی را در دست دارد. علاوه بر این، پاپ رئیس دولت سریر مقدس نیز هست که نهاد دیپلماتیک و حکومتی کلیسای کاتولیک در سطح بین الملل محسوب می شود. این ترکیب بی نظیر از قدرت معنوی و سیاسی، واتیکان را به یکی از تأثیرگذارترین نهادها در جهان تبدیل کرده است.

نحوه انتخاب پاپ

انتخاب پاپ، یکی از مهم ترین و رمزآلودترین فرآیندها در کلیسای کاتولیک است. پاپ، برخلاف پادشاهان عادی، موروثی نیست و از طریق سیستمی به نام «کنکلاو» انتخاب می شود. پس از درگذشت یا کناره گیری یک پاپ، کاردینال هایی که کمتر از ۸۰ سال سن دارند، در نمازخانه سیستین گرد هم می آیند تا پاپ جدید را انتخاب کنند. این فرآیند، کاملاً محرمانه است و کاردینال ها تا زمان انتخاب پاپ جدید، حق ارتباط با دنیای بیرون را ندارند. رأی گیری به صورت مخفی انجام می شود و پس از هر دور رأی گیری، برگه ها سوزانده می شوند. دود سیاه نشان دهنده عدم توافق و دود سفید نشان دهنده انتخاب پاپ جدید است. این سنت کهن، قرن هاست بدون تغییر اساسی ادامه یافته و تضمین می کند که پاپ، بر اساس شایستگی معنوی و انتخاب همکارانش، به این مقام می رسد و نه از طریق وراثت.

دستگاه های اداری و اجرایی

با وجود ابعاد کوچک، شهر واتیکان دارای یک ساختار اداری و اجرایی کاملاً سازمان یافته است. این ساختار پیچیده، برای اداره امور داخلی دولت شهر و نیز مدیریت گسترده کلیسای کاتولیک در سراسر جهان طراحی شده است. پس از پاپ، که عالی ترین مقام است، دستگاه های اداری مختلفی تحت نظر او فعالیت می کنند. از جمله این نهادها می توان به «فرمانداری دولت شهر واتیکان» اشاره کرد که وظایف اجرایی مشابه یک شهردار یا رئیس جمهور را بر عهده دارد و مسئولیت اداره روزمره واتیکان، شامل خدمات عمومی، زیرساخت ها و امنیت داخلی را داراست. علاوه بر این، سریر مقدس دارای مجموعه ای از وزارتخانه ها (یا دیکاستری ها)، شوراهای پاپی و دفاتر مختلف است که به مسائل گوناگون مذهبی، دیپلماتیک، حقوقی و مالی کلیسا در سطح جهانی می پردازند. تمامی اعضای این نهادها، از سوی شخص پاپ انتخاب و منصوب می شوند و با اراده او نیز می توانند از سمت خود برکنار شوند. این سیستم، نشان دهنده تمرکز قدرت در دستان پاپ و ماهیت مطلقه حکومت واتیکان است.

نیروهای امنیتی و قضایی

حفاظت از واتیکان و پاپ، وظیفه ای حیاتی است که به نیروهای امنیتی خاصی سپرده شده است. این نیروها، با تاریخچه ای غنی و وظایفی مشخص، در حفظ آرامش و نظم این دولت شهر نقش دارند.

گارد سوئیسی

شاید بارزترین نماد امنیتی واتیکان، «گارد سوئیسی» باشد. این واحد نظامی، که قدمتی بیش از ۵۰۰ سال دارد (تأسیس در سال ۱۵۰۶ میلادی)، وظیفه حفاظت شخصی از پاپ و تأمین امنیت اقامتگاه پاپی را بر عهده دارد. لباس های رنگارنگ و نمادین آن ها، که گفته می شود توسط میکل آنژ طراحی شده، ظاهری رنسانسی به آن ها می بخشد. اعضای گارد سوئیسی، همگی مردان کاتولیک، مجرد، شهروند سوئیس و دارای قدی بلندتر از ۱۷۴ سانتی متر هستند که آموزش های نظامی سخت گیرانه ای را در ارتش سوئیس پشت سر گذاشته اند. وفاداری آن ها به پاپ، در طول تاریخ بارها در موقعیت های خطرناک به اثبات رسیده است. حضور این گارد، نه تنها جنبه امنیتی دارد، بلکه نمایانگر یک سنت دیرینه و افتخارآمیز در واتیکان است.

ژاندارمری واتیکان و پلیس

علاوه بر گارد سوئیسی، «Corpo della Gendarmeria dello Stato della Città del Vaticano» یا ژاندارمری واتیکان، مسئولیت اجرای قانون، نظم عمومی، امنیت مرزها و تحقیقات جنایی در دولت شهر را بر عهده دارد. این نیرو، که به نوعی پلیس واتیکان محسوب می شود، در کنار وظیفه تأمین امنیت داخلی، در محافظت از پاپ و کنترل جمعیت عظیم بازدیدکنندگان نیز نقش دارد. تمایز میان گارد سوئیسی و ژاندارمری واتیکان، به وضوح وظایف نظامی و تشریفاتی گارد و وظایف پلیسی و امنیتی ژاندارمری را مشخص می کند. همچنین، واحدهای پلیس دیگری نیز در واتیکان وجود دارند که مسئولیت های خاصی را بر عهده دارند.

سیستم قضایی و معمای کشور بدون زندان

واتیکان، با وجود اینکه یک کشور مستقل است، اما زندان به معنای متداول آن ندارد. در ساختمان ژاندارمری واتیکان، تنها چند سلول برای بازداشت موقت یا بازجویی وجود دارد. اما این سؤال پیش می آید که مجرمان در این دولت شهر چگونه محاکمه و مجازات می شوند؟ طبق «پیمان لاتران» که استقلال واتیکان را تضمین کرد، دولت ایتالیا متعهد شده است که مجرمان دستگیر شده در واتیکان را در زندان های خود پذیرا باشد و دوران محکومیتشان را در آنجا سپری کنند.

در مورد جرائم جزئی، مانند جیب بری یا سرقت های کوچک، که با توجه به جمعیت بالای گردشگران در واتیکان آمار نسبتاً بالایی دارند، معمولاً به سرعت رسیدگی می شود. واتیکان همچنین دارای یک سیستم قضایی مستقل برای رسیدگی به تخلفات اداری روحانیون است که به «دادگاه تریبونال واتیکان» شهرت دارد. این وضعیت خاص، واتیکان را به کشوری بی همتا تبدیل کرده که با وجود برخورداری از حاکمیت کامل، در زمینه اجرای احکام قضایی وابسته به کشور میزبان خود، ایتالیاست.

جغرافیا، اقتصاد و زیرساخت ها: یک الگوی خاص از کشور

واتیکان، با وجود کوچکی اش، نمونه ای کم نظیر از یک کشور مدرن است که در دل یک پایتخت اروپایی جای گرفته و از بسیاری از زیرساخت ها و خدمات شهری مستقل برخوردار است.

جغرافیای مینیاتوری

موقعیت مکانی واتیکان، آن را به لحاظ جغرافیایی به یک پدیده خاص تبدیل کرده است. این دولت شهر، به طور کامل توسط رم احاطه شده و تنها مرز زمینی آن، با کشور ایتالیاست. دیوارهای تاریخی بلندی که از قرون وسطی و رنسانس بر گرد واتیکان کشیده شده اند، نه تنها مرزهای فیزیکی آن را مشخص می کنند، بلکه نقش مهمی در حفاظت از شهر و به خصوص پاپ اعظم در برابر تهدیدات خارجی ایفا کرده اند. این دیوارها، خود بخشی از میراث تاریخی و معماری واتیکان هستند. آب و هوای این منطقه مدیترانه ای است، با تابستان های گرم و خشک و زمستان های بارانی، که تقریباً مشابه آب و هوای شهر رم است. وجود فواره های متعدد، به ویژه فواره های بزرگ میدان سنت پیتر، به رطوبت هوا و زیبایی بصری این محیط مینیاتوری می افزاید.

اقتصاد واتیکان

اقتصاد واتیکان، برخلاف بسیاری از کشورهای جهان، بر پایه فعالیت های صنعتی یا کشاورزی بنا نشده است. منابع اصلی درآمد این دولت شهر از محل نذورات و اهداییه هایی است که از کاتولیک ها در سراسر جهان جمع آوری می شود و به عنوان «پنی سنت پیتر» شناخته می شود. علاوه بر این، گردشگری و بازدید از موزه های واتیکان، فروش تمبر، سکه، و هدایای مذهبی نیز نقش مهمی در تأمین بودجه آن ایفا می کند. بانک واتیکان، با نام رسمی «مؤسسه آثار مذهبی» (Institute for Works of Religion)، از سال ۱۹۴۲ میلادی فعالیت خود را به شکل کنونی آغاز کرده و مسئولیت مدیریت دارایی های کلیسا و کمک به امور مذهبی و خیریه را بر عهده دارد. از سال ۱۹۸۱، دربار واتیکان به منظور افزایش شفافیت مالی، حساب های مالی خود را منتشر می کند.

زیرساخت های شهری

با وجود مساحت کم، واتیکان دارای بسیاری از زیرساخت های شهری مستقل است که نیازهای ساکنان و بازدیدکنندگانش را تأمین می کند. این دولت شهر، دارای اداره پست مستقل با تمبرهای اختصاصی، آتش نشانی، نیروهای پلیس (ژاندارمری)، ایستگاه راه آهن، شبکه های نیروی برق و تلفن اختصاصی، و حتی شبکه اینترنتی مجزا است. سیستم تلفن و پست مستقل واتیکان، به شهروندان و کارمندان آن امکان می دهد بدون وابستگی به زیرساخت های ایتالیا، ارتباطات خود را برقرار کنند. ایستگاه راه آهن واتیکان نیز، که کوتاه ترین مسیر ریلی جهان را دارد (تنها دو مسیر ریلی ۳۰۰ متری)، عمدتاً برای جابه جایی کالا و در موارد نادر، برای حمل ونقل مسافران خاص مورد استفاده قرار می گیرد. هرچند واتیکان فرودگاه ندارد، اما دارای یک بالگردگاه اختصاصی است. رستوران ها و مراکز خدماتی نیز در واتیکان وجود دارند تا نیازهای کارکنان و بازدیدکنندگان را برطرف سازند.

وابستگی ها و همکاری با ایتالیا

با اینکه واتیکان کشوری مستقل است، اما به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود در دل شهر رم، در برخی زمینه ها به زیرساخت ها و خدمات ایتالیا وابسته است. تأمین آب آشامیدنی، برق، و حتی برخی خدمات اضطراری مانند آتش نشانی در مقیاس بزرگ، از طریق شبکه های ایتالیا صورت می گیرد. همچنین، همانطور که قبلاً ذکر شد، مجرمان دستگیر شده در واتیکان، برای گذراندن دوران محکومیت خود به زندان های ایتالیا منتقل می شوند. این وابستگی ها و همکاری ها، نشان دهنده روابط پیچیده و نزدیک میان دو کشور است که با وجود استقلال کامل واتیکان، پیوندهای جدایی ناپذیری با یکدیگر دارند. این همزیستی مسالمت آمیز، الگویی جالب از روابط بین الملل را به نمایش می گذارد.

گنجینه های هنری و معماری: قلب تپنده فرهنگ جهانی

شهر واتیکان، نه تنها یک مرکز معنوی، بلکه گنجینه ای بی نظیر از شاهکارهای هنری و معماری است که از دوران رنسانس تا به امروز، هر بیننده ای را به شگفتی و تحسین وا می دارد. قدم زدن در این سرزمین، گویی سفری است در زمان به اوج خلاقیت بشری.

کلیسای سن پیترو

کلیسای سن پیترو، نه تنها بزرگ ترین کلیسای جهان و نماد کلیسای کاتولیک است، بلکه یک شاهکار معماری بی همتا به شمار می رود. ابهت این بنا از لحظه ورود به میدان سنت پیترو و مشاهده گنبد عظیم آن که توسط میکل آنژ طراحی شده، آغاز می شود. فضای داخلی کلیسا با ستون های عظیم، تزئینات بی شمار، موزاییک های درخشان و مجسمه های باشکوه، حس عظمت و قداست را القا می کند. در قلب این کلیسا، آرامگاه سنت پیتر (حواریون اصلی مسیح) قرار دارد که آن را به یکی از مقدس ترین مکان ها برای کاتولیک ها تبدیل کرده است. از جمله برجسته ترین آثار هنری درون کلیسا، می توان به مجسمه مرمری «پیه تا» اثر میکل آنژ اشاره کرد که مریم مقدس را در حال سوگواری بر پیکر بی جان عیسی مسیح به تصویر می کشد. ظرافت و احساسی که در این اثر نهفته است، هر بیننده ای را تحت تأثیر قرار می دهد و تنها اثر امضا شده توسط میکل آنژ نیز به شمار می رود.

نمازخانه سیستین

نمازخانه سیستین، قلب هنری واتیکان و یکی از مشهورترین فضاهای هنری جهان است. این نمازخانه که محل برگزاری کنکلاو (انتخاب پاپ جدید) است، به واسطه نقاشی های سقفی بی نظیر میکل آنژ شهرت جهانی یافته است. نقاشی های سقفی، که داستان های آفرینش، سقوط انسان و سیل بزرگ را به تصویر می کشند، و فرسکوی عظیم «داوری نهایی» بر دیوار محراب، اوج نبوغ هنری میکل آنژ را به نمایش می گذارند. تماشای این آثار، که در طول چهار سال با مشقت فراوان توسط میکل آنژ خلق شدند، تجربه ای عمیق و روحانی است. پیام های هنری و مذهبی نهفته در این نقاشی ها، بازدیدکنندگان را به تأمل در مفاهیم بنیادی زندگی و ایمان وامی دارد. سیستین چپل، نه تنها یک گالری هنری، بلکه محلی برای تفکر و الهام است.

موزه های واتیکان

موزه های واتیکان، مجموعه ای وسیع از آثار هنری و تاریخی هستند که در طول قرون توسط پاپ ها جمع آوری شده اند و یکی از بزرگ ترین و مهم ترین موزه های جهان محسوب می شوند. این موزه ها، بیش از هفت کیلومتر مسیر نمایشگاهی را در بر می گیرند و شامل گالری های متعددی هستند که آثاری از هنر مصر باستان، یونان و روم باستان، تا شاهکارهای رنسانس و مدرن را در خود جای داده اند. از برجسته ترین مجموعه ها می توان به گالری نقاشی (پیناکوتکا) با آثاری از رافائل و لئوناردو داوینچی، اتاق های رافائل، و مجموعه مجسمه های کلاسیک اشاره کرد. هر قدم در این موزه ها، گویی پرده از فصلی از تاریخ هنر و تمدن بشری برمی دارد و بازدیدکنندگان را در برابر عظمت خلاقیت انسان به زانو درمی آورد.

کتابخانه واتیکان

کتابخانه واتیکان، یکی از قدیمی ترین و مهم ترین کتابخانه های جهان است که مجموعه ای بی نظیر از نسخ خطی، کتاب های کمیاب و اسناد تاریخی را در خود جای داده است. این کتابخانه، از اهمیت علمی و فرهنگی فوق العاده ای برخوردار است و به عنوان یک مرکز تحقیقاتی برای پژوهشگران سراسر جهان عمل می کند. مجموعه های آن شامل متون باستانی یونانی، لاتین، عبری، و عربی، نقشه های قدیمی، و اسناد پاپی هستند که بینش های عمیقی درباره تاریخ مذهب، علوم، فلسفه، و ادبیات ارائه می دهند. این کتابخانه، خود یک گنجینه عظیم از دانش و میراث بشری است که به دقت نگهداری می شود و در خدمت پژوهش های علمی قرار دارد.

نکروپولیس زیرین کلیسای سن پیتر

در اعماق زیرین کلیسای سن پیترو، فضایی اسرارآمیز و کمتر شناخته شده به نام «نکروپولیس» قرار دارد. این گورستان باستانی رومی، مربوط به قرن اول میلادی است و به باور بسیاری، آرامگاه اصلی سنت پیتر، حواریون مقدس، در همین جا واقع شده است. نکروپولیس، با گذرگاه های باریک، مقبره های سنگی و نقاشی های دیواری کهن، تصویری زنده از باورهای مذهبی و فرهنگ تدفین روم باستان را ارائه می دهد. بازدید از این مکان تنها با تورهای رسمی و محدود امکان پذیر است و تجربه ای منحصربه فرد و عمیق از ریشه های مسیحیت را به بازدیدکنندگان ارائه می دهد. سکوت و فضای معنوی این مکان، آن را به یکی از مهم ترین جاذبه های فرهنگی و مذهبی واتیکان تبدیل کرده است.

پل سنت آنجلو

پل سنت آنجلو (Ponte Sant’Angelo)، یکی از دیدنی ترین و تاریخی ترین پل های رم است که رود تیبر را در نزدیکی واتیکان قطع می کند. این پل، که در قرن دوم میلادی به دستور امپراتور هادریان ساخته شد تا دسترسی به آرامگاه خودش (که امروزه قلعه سنت آنجلو نام دارد) را فراهم کند، با مجسمه های باشکوه فرشتگان که توسط شاگردان برنینی طراحی شده اند، جلوه ای هنری و معنوی بی بدیلی یافته است. امروزه، پل سنت آنجلو نه تنها مسیری برای عبور است، بلکه مکانی محبوب برای قدم زدن، عکاسی و تماشای چشم اندازهای خیره کننده رم و واتیکان محسوب می شود. ترکیب معماری کلاسیک با چشم اندازهای تاریخی، این پل را به یکی از نمادهای فرهنگی و گردشگری پایتخت ایتالیا تبدیل کرده است.

ثبت به عنوان میراث جهانی یونسکو

نکته ای بسیار جالب و کمتر شنیده شده درباره واتیکان این است که کل دولت شهر، به طور کامل، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این اتفاق در سال ۱۹۸۴ رخ داد و واتیکان را به تنها کشوری تبدیل کرد که تمامی قلمرو آن به عنوان یک اثر واحد تاریخی و فرهنگی در یونسکو ثبت شده است. این اقدام، نه تنها به دلیل ارزش های هنری و معماری بی نظیر کلیسای سن پیترو، نمازخانه سیستین، موزه های واتیکان و باغ های آن صورت گرفت، بلکه به دلیل اهمیت تاریخی، معنوی و نمادین این دولت شهر به عنوان مرکز مسیحیت کاتولیک در جهان. این ثبت، بر اهمیت حفظ و نگهداری این گنجینه بی بدیل برای نسل های آینده تأکید می کند و جایگاه ویژه واتیکان را در میراث بشری تثبیت می نماید.

مردم و زندگی در واتیکان: جامعه ای متفاوت

زندگی در واتیکان، با قوانین و هنجارهای خاص خود، تجربه ای متفاوت و منحصر به فرد است. این جامعه کوچک، با جمعیتی خاص و ساختاری ویژه، دنیایی در دل یک شهر بزرگ است.

جمعیت و تابعیت واتیکان

جمعیت واتیکان، همواره زیر هزار نفر است که آن را به کم جمعیت ترین کشور جهان تبدیل می کند. اما نکته جالب تر درباره تابعیت واتیکان این است که هیچ شخصی در این دولت شهر به دنیا نمی آید که شهروند واتیکان باشد. به دلیل عدم وجود بیمارستان برای زایمان و عدم اعطای تابعیت بر اساس تولد در خاک آن، تابعیت واتیکان بر اساس خدمت و شغل اعطا می شود. پاپ، به کسانی که برای سریر مقدس یا دولت شهر واتیکان کار می کنند، مانند کاردینال ها، دیپلمات ها، اعضای گارد سوئیسی، یا مقامات اداری و روحانی، تابعیت موقت اعطا می کند. این تابعیت، تنها تا زمانی که فرد در واتیکان مشغول به کار است، معتبر است و پس از پایان خدمت، از وی سلب می شود. بسیاری از شهروندان واتیکان نیز به دلیل مشاغل دیپلماتیک خود، در کشورهای دیگر دنیا زندگی می کنند. این سیستم، واتیکان را به جامعه ای متشکل از افراد خدمتگزار و نه یک جمعیت سنتی، تبدیل کرده است.

زبان های رسمی و رایج

در واتیکان، چندین زبان با کاربری های متفاوت وجود دارد. زبان رسمی سریر مقدس، لاتین است. این زبان باستانی، هنوز هم در اسناد رسمی، مراسم مذهبی و حتی برخی دستگاه های خودپرداز بانک واتیکان به کار می رود که یکی از عجیب ترین ویژگی های این دولت شهر است. زبان مکالمات روزمره و زبان اصلی انتشار قوانین دولت شهر واتیکان، ایتالیایی است، زیرا این دولت شهر در قلب ایتالیا واقع شده و بیشتر کارمندان و بازدیدکنندگان به این زبان صحبت می کنند. علاوه بر این، زبان فرانسوی به عنوان زبان دیپلماتیک سریر مقدس شناخته می شود و زبان اصلی گارد سوئیسی، آلمانی است. این تنوع زبانی، نشان دهنده ماهیت بین المللی و جهان شمول واتیکان است که از سراسر دنیا کارمندان و بازدیدکنندگان را پذیراست.

روزمره در واتیکان

زندگی روزمره در واتیکان، با وجود ماهیت کوچک و مذهبی آن، از جزئیات و تفاوت هایی برخوردار است. کارکنان، روحانیون و شهروندان خاص این دولت شهر، در محیطی منحصربه فرد زندگی می کنند که ترکیبی از قداست و نظم اداری است. کلیساها، موزه ها و باغ ها، تنها بخشی از فضای واتیکان را تشکیل می دهند. بقیه فضاها به دفاتر اداری، اقامتگاه ها، و زیرساخت های خدماتی مانند اداره پست، داروخانه، و حتی فروشگاه های کوچک اختصاص یافته است.

حضور دائمی گردشگران و زائران از سراسر جهان، به زندگی روزانه شهر تنوع خاصی می بخشد. دیدار پاپ اعظم در مراسم عشای ربانی، دعای «انجمن فرشتگان» (Angelus) و دیگر آیین های مذهبی و جشن ها، از رویدادهای مهمی هستند که برای ساکنان و بازدیدکنندگان بسیار جالب توجه است و فضای معنوی خاصی را در شهر ایجاد می کند. با این حال، پشت پرده این شکوه و جلال، زندگی عادی و کاری کارمندانی جریان دارد که مسئول اداره و نگهداری از این میراث جهانی هستند.

آمار جرائم و کشور بدون زندان

شاید در نگاه اول انتظار داشته باشیم که یک ایالت مذهبی و مقدس مانند واتیکان، آمار جرم و جنایت بسیار پایینی داشته باشد، اما حقایق نشان می دهد که این دولت شهر، آمار نسبتاً بالایی از جرائم جزئی را به خود اختصاص داده است. این آمار عمدتاً به دلیل رفت وآمد میلیون ها گردشگر و زائر در فضایی کوچک و شلوغ است که بستر را برای جرائمی مانند جیب بری، سرقت از مغازه و کیف قاپی فراهم می آورد. با این حال، جرائم جدی تر در واتیکان نادر هستند و محیط کلی آن ایمن و تحت کنترل باقی می ماند. همانطور که قبلاً اشاره شد، واتیکان زندان ندارد و مجرمان برای گذراندن محکومیت خود به زندان های ایتالیا منتقل می شوند. این وضعیت، واتیکان را در کنار فیلیپین، از معدود کشورهای جهان بدون قوانین طلاق قرار می دهد.

قوانین اجتماعی خاص

قوانین اجتماعی در واتیکان، به شدت با سنت ها و آموزه های کلیسای کاتولیک گره خورده است. یکی از برجسته ترین این قوانین، ممنوعیت طلاق است. در آیین کاتولیک، ازدواج یک پیمان مقدس و ناگسستنی تلقی می شود، بنابراین هیچ قانونی برای صدور حکم طلاق در واتیکان وجود ندارد. البته ابطال صحت ازدواج در شرایط خاصی ممکن است، اما این با طلاق متفاوت است و نیاز به فرآیندی پیچیده دارد. این ممنوعیت، در طول تاریخ حتی منجر به رویدادهای مهمی مانند جدایی هنری هشتم از کلیسای کاتولیک و تأسیس کلیسای انگلستان شد تا بتواند ازدواج خود را باطل کند.

همچنین، مقامات عالی رتبه کلیسای کاتولیک، از جمله کشیش ها، کاردینال ها و پاپ، ملزم به رعایت «تعهد تجرد» (celibacy) هستند؛ به این معنی که اجازه ازدواج و داشتن فرزند ندارند. با این حال، منابع تاریخی به مواردی اشاره می کنند که برخی پاپ ها و کاردینال ها در گذشته فرزندانی داشته اند، مانند پاپ الکساندر ششم (بورجیا) که پیش از رسیدن به مقام پاپی صاحب فرزند بود. این قوانین و موارد نقض آن ها، بخشی از تاریخ پیچیده و گاه متناقض واتیکان را تشکیل می دهند.

حضور زنان و مردان

جمعیت واتیکان، از نظر جنسیتی، دارای یک ویژگی بارز است: اکثریت قاطع ساکنان اصلی آن را مردان تشکیل می دهند. این موضوع به دلیل ماهیت مشاغل و مناصب در واتیکان است که عمدتاً توسط روحانیون مرد (کشیش ها، کاردینال ها) و نیز اعضای گارد سوئیسی (که همگی مرد هستند) و دیگر کارمندان اداری و دیپلماتیک اشغال شده اند. اگرچه زنان نیز در واتیکان حضور دارند و در برخی بخش ها مانند موزه ها، کتابخانه یا دفاتر اداری مشغول به کار هستند، اما تعداد آن ها در مقایسه با مردان بسیار کمتر است. این عدم توازن جمعیتی، یکی از جنبه های کمتر مورد توجه اما جالب زندگی در این دولت شهر خاص است. با این حال، حضور گردشگران و زائران از سراسر جهان، تنوع بیشتری به فضای انسانی واتیکان می بخشد.

نقش واتیکان در جهان: قدرت نرم و دیپلماسی معنوی

با وجود ابعاد جغرافیایی کوچک، واتیکان از طریق سریر مقدس، نقش بسیار پررنگ و تأثیرگذاری در صحنه جهانی ایفا می کند. این نقش، عمدتاً بر پایه قدرت نرم و دیپلماسی معنوی استوار است.

سریر مقدس و روابط دیپلماتیک

سریر مقدس، به عنوان یک نهاد دارای حاکمیت در حقوق بین الملل، با بیش از ۱۸۰ کشور در سراسر جهان روابط دیپلماتیک کامل دارد. این روابط از طریق سفرای پاپی، که «نونسیو» نامیده می شوند، برقرار می شود. این نونسیوها، در واقع نماینده پاپ و سریر مقدس در کشورهای مختلف هستند و نقش مهمی در دیپلماسی بین المللی ایفا می کنند. سریر مقدس همچنین در بسیاری از سازمان های بین المللی، از جمله سازمان ملل متحد (به عنوان ناظر دائمی)، عضویت دارد و فعالانه در مباحث جهانی شرکت می کند. این شبکه دیپلماتیک گسترده، به واتیکان امکان می دهد تا صدای خود را در مسائل جهانی شنیده و نفوذ معنوی خود را اعمال کند، بدون آنکه نیازی به قدرت نظامی یا اقتصادی چشمگیر داشته باشد.

نقش واتیکان در مسائل جهانی

واتیکان، به ویژه از طریق پاپ، در بسیاری از مسائل جهانی مواضع مهم و تأثیرگذاری اتخاذ می کند. این مواضع، عمدتاً بر پایه اصول اخلاقی، حقوق بشر، صلح جهانی، عدالت اجتماعی، و حفظ محیط زیست استوار است. پاپ ها در طول تاریخ، و به ویژه پاپ فرانسیس در دوران معاصر، همواره به عنوان مدافعان حقوق اقلیت ها، فقرا، و آسیب دیدگان از جنگ و نابرابری، فعالیت کرده اند. واتیکان فعالانه در تلاش برای حل منازعات بین المللی، ترویج گفت وگوی بین الادیانی، و مبارزه با چالش های جهانی مانند تغییرات اقلیمی نقش آفرینی می کند. بیانیه ها، سفرها و پیام های پاپ، اغلب دارای تأثیرگذاری جهانی هستند و می توانند افکار عمومی را در سراسر دنیا تحت تأثیر قرار دهند.

فعالیت های علمی و فرهنگی

علاوه بر نقش معنوی و دیپلماتیک، واتیکان به فعالیت های علمی و فرهنگی نیز اهمیت زیادی می دهد. کتابخانه واتیکان، همانطور که قبلاً ذکر شد، یک مرکز علمی مهم برای پژوهشگران است. همچنین، «مرکز اخترشناسی واتیکان» (Vatican Observatory) که در سال ۱۸۹۱ توسط پاپ لئو سیزدهم تأسیس شد، یکی از قدیمی ترین مراکز اخترشناسی جهان است و در تحقیقات علمی پیشرو است. واتیکان همچنین دارای رسانه های پاپی مستقل از جمله رادیو واتیکان، تلویزیون واتیکان و نشریه «لوسرواتوره رومانو» (L’Osservatore Romano) است که به زبان های مختلف در سراسر جهان منتشر می شوند و اخبار و دیدگاه های کلیسا را به اطلاع عموم می رسانند. این فعالیت ها، نشان دهنده تعهد واتیکان به دانش، فرهنگ و اطلاع رسانی در کنار رسالت معنوی آن است.

نکات جالب و حقایق کمتر شنیده شده:

واتیکان، پر از جزئیات و حقایقی است که شنیدن آن ها می تواند برای بسیاری شگفت آور باشد و تصویری کامل تر از این دولت شهر منحصر به فرد ارائه دهد:

• تیم فوتبال واتیکان: شاید عجیب به نظر برسد، اما واتیکان با وجود جمعیت بسیار کمش، یک تیم فوتبال غیررسمی متشکل از کارمندان و روحانیون دارد. این تیم، بسیار انحصاری است و عضویت در آن به سادگی ممکن نیست. لباس های تیم، رنگ های زرد، آبی و سفید را دارند که همان رنگ های موجود در یونیفرم های کارکنان واتیکان هستند.
• خودپردازهای لاتین: همانطور که گفته شد، زبان رسمی واتیکان، لاتین است. به همین دلیل، یکی از خودپردازهای بانک واتیکان، منوی کاربری خود را به زبان لاتین نیز ارائه می دهد که تجربه ای بسیار خاص و تاریخی را برای کاربران فراهم می کند.
• افسانه پاپ جوآن: در میان روایت های تاریخی، افسانه ای درباره «پاپ جوآن» وجود دارد؛ زنی که در قرون وسطی با پنهان کردن هویت خود، به مقام پاپی رسید. بر اساس این افسانه، هویت او زمانی برملا شد که در یک راهپیمایی، ناگهان فرزندی به دنیا آورد و پس از آن به مرگ محکوم شد. اگرچه بیشتر مورخان این داستان را یک افسانه می دانند، اما گمانه زنی ها و روایت های مردمی درباره آن همچنان وجود دارد.
• تأیید فیلم اسکای فال: در یک اتفاق غیرمنتظره، روزنامه رسمی واتیکان، لوسرواتوره رومانو، فیلم «اسکای فال» (Skyfall) از مجموعه جیمز باند را تأیید کرد. واتیکان این فیلم را کمتر کلیشه ای و با تمرکز کمتر بر لذت های زندگی دانست، که نشان دهنده رویکرد خاص این نهاد به هنر و فرهنگ معاصر است.

---

نتیجه گیری

شهر واتیکان، مرکز مسیحیت، فراتر از یک دولت شهر کوچک، تجسمی از یک پارادوکس زنده است. در مساحتی کمتر از نیم کیلومتر مربع، تاریخ، هنر، ایمان و دیپلماسی به شیوه ای بی نظیر در هم تنیده شده اند. این سرزمین، نه تنها قلب تپنده کلیسای کاتولیک برای میلیاردها نفر در سراسر جهان است، بلکه گنجینه ای از شاهکارهای هنری و معماری رنسانس را در خود جای داده که هر بیننده ای را به تحسین وا می دارد. از آرامگاه سنت پیترو و شکوه کلیسای جامع تا رمز و رازهای نمازخانه سیستین، واتیکان یک سفر بی مانند به عمق تاریخ و روح بشری است.

استقلال آن، که با پیمان لاتران در سال ۱۹۲۹ تثبیت شد، به سریر مقدس امکان می دهد تا به عنوان یک قدرت نرم در عرصه جهانی عمل کند و صدای صلح و عدالت باشد. با وجود جمعیت اندک و ساختار حکومتی خاص، واتیکان به دلیل نفوذ معنوی، دیپلماتیک و فرهنگی خود، همچنان جایگاهی بی بدیل در جهان مدرن دارد. کاوش در واتیکان، بیش از یک بازدید ساده است؛ این تجربه ای عمیق از قدرت ایمان، عظمت هنر و پیچیدگی های تاریخ انسانی است که هر فردی را به تأمل وامی دارد و او را به قدردانی از این میراث جهانی دعوت می کند.