نمونه تقاضای صدور اجراییه چک | فرم آماده قابل دانلود
نمونه تقاضای صدور اجراییه چک
نمونه تقاضای صدور اجراییه چک، راهکاری قانونی برای مطالبه وجه چک برگشتی است که دارنده چک را قادر می سازد تا بدون نیاز به طرح دادخواست حقوقی طولانی و پیچیده، مستقیماً از طریق مراجع قضایی اقدام به وصول طلب خود نماید. این فرآیند که بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک (با اصلاحات اخیر) پایه ریزی شده است، به افراد کمک می کند تا با سرعت و اطمینان بیشتری به حق خود دست یابند. آشنایی با جزئیات این روند، نحوه تکمیل فرم های مربوطه و مدارک مورد نیاز، می تواند تجربه مطالبه مطالبات را برای افراد تسهیل کند.
تجربه مواجهه با یک چک برگشتی می تواند برای هر فرد یا کسب وکاری دغدغه آفرین باشد. در چنین شرایطی، آگاهی از روش های قانونی و کارآمد برای وصول وجه، از اهمیت بالایی برخوردار است. درخواست صدور اجراییه چک، مسیری است که با هدف کاهش زمان و پیچیدگی های معمول در دعاوی حقوقی، امکان وصول مطالبات را به شیوه ای سریع تر فراهم می آورد. این راهنما با ارائه توضیحات کامل و کاربردی، از مفاهیم اولیه تا جزئیات مراحل اجرایی و نمونه فرم های لازم، به افراد یاری می رساند تا با درک جامعی از این فرآیند، بتوانند با اطمینان خاطر گام بردارند و از حقوق قانونی خود دفاع کنند. این مسیر، به خصوص برای چک های صیادی، مزایای قابل توجهی دارد که در ادامه به تفصیل به آن پرداخته خواهد شد.
اجراییه چک چیست؟ (مفاهیم و تعاریف)
اجراییه چک، دستور قضایی است که به موجب آن، وجه یک فقره چک برگشتی از طریق اداره اجرای احکام دادگستری از صادرکننده چک مطالبه می شود. چک به عنوان یک سند تجاری، دارای وصف لازم الاجرا بودن است؛ به این معنا که در صورت عدم پرداخت در سررسید، دارنده آن می تواند بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی و صدور حکم قطعی، مستقیماً درخواست صدور اجراییه نماید. این ویژگی منحصر به فرد چک، سرعت و کارایی بالایی در وصول مطالبات به آن می بخشد.
بررسی ماده ۲۳ قانون صدور چک و اصلاحات آن (به ویژه در مورد چک های صیادی)
ماده ۲۳ قانون صدور چک، به دارنده چک این امکان را می دهد که با مراجعه به دادگاه، تقاضای صدور اجراییه علیه صادرکننده چک را مطرح کند. این ماده با اصلاحات اخیر خود، به خصوص برای چک های صیادی (چک هایی که در سامانه صیاد ثبت و تأیید شده اند)، فرآیند صدور اجراییه را تسهیل کرده است. هدف اصلی این اصلاحات، افزایش اعتبار چک و کاهش زمان رسیدگی به دعاوی مربوط به آن بوده است. برای چک های صیادی، گواهی عدم پرداخت صادره توسط بانک، به تنهایی برای درخواست صدور اجراییه کفایت می کند و نیازی به طی کردن مراحل طولانی اثبات دعوا نیست.
تفکیک اجراییه چک از دادخواست حقوقی: تفاوت ها، مزایا و معایب هر روش
ضروری است که تفاوت میان درخواست صدور اجراییه چک و طرح دادخواست حقوقی برای مطالبه وجه چک، به وضوح درک شود. هر کدام از این روش ها، مسیر و نتایج متفاوتی را در پی دارند:
چرا اجراییه چک را انتخاب کنیم؟ (سرعت، هزینه اولیه کمتر)
انتخاب مسیر اجراییه چک برای وصول مطالبات، مزایای قابل توجهی دارد که آن را به گزینه ای جذاب برای بسیاری از دارندگان چک برگشتی تبدیل می کند:
- سرعت بالا: مهم ترین مزیت این روش، سرعت بی نظیر آن است. برخلاف دادخواست حقوقی که ممکن است ماه ها یا حتی سال ها درگیر فرآیندهای دادگاه، تجدیدنظر و اجرا شود، در روش اجراییه، دادگاه بلافاصله پس از احراز شرایط، دستور اجراییه را صادر می کند. این موضوع زمان رسیدن به توقیف اموال و نهایتاً وصول طلب را به شکل چشمگیری کاهش می دهد.
- پیچیدگی کمتر: فرآیند درخواست اجراییه نسبت به طرح دادخواست حقوقی بسیار ساده تر است. دارنده چک تنها با تکمیل فرم مربوطه و ارائه مدارک لازم به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، می تواند اقدام کند و نیازی به حضور در جلسات متعدد دادگاه و اثبات دعوا ندارد.
- هزینه اولیه کمتر: در مقایسه با دادخواست حقوقی که مستلزم پرداخت هزینه های دادرسی بر اساس بهای خواسته است، هزینه دادرسی برای درخواست اجراییه معمولاً کمتر و ثابت است. البته هزینه های اجرایی بعدی در هر دو روش ممکن است وجود داشته باشد.
- توقیف اموال فوری: در بسیاری از موارد، با صدور دستور اجراییه، امکان تقاضای توقیف اموال خوانده (صادرکننده چک) به سرعت فراهم می شود که این خود اهرم فشاری قوی برای پرداخت دین است.
محدودیت های اجراییه (عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه و هزینه دادرسی در این مرحله)
با وجود تمامی مزایا، اجراییه چک محدودیت هایی نیز دارد که آگاهی از آن ها برای انتخاب روش مناسب ضروری است:
- عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه: یکی از مهم ترین محدودیت ها این است که در قالب درخواست صدور اجراییه بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک، امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه (جریمه دیرکرد پرداخت) و هزینه های دادرسی در همین مرحله وجود ندارد. اگر دارنده چک مایل به دریافت این خسارات باشد، باید پس از وصول اصل وجه چک از طریق اجراییه، دادخواست جداگانه ای را برای مطالبه خسارات تأخیر تأدیه و هزینه دادرسی تقدیم دادگاه نماید.
- عدم رسیدگی به اختلافات ماهوی: دادگاه در فرآیند صدور اجراییه، وارد ماهیت اختلافات احتمالی میان طرفین (مانند ادعای صادرکننده مبنی بر عدم بدهی یا جعلی بودن چک) نمی شود. صدور اجراییه صرفاً بر اساس ظاهر سند و گواهی عدم پرداخت صورت می گیرد. اگر صادرکننده چک ادعایی مبنی بر بطلان یا بی اعتباری چک داشته باشد، باید از طریق طرح دعوای حقوقی جداگانه (مثلاً دعوای ابطال اجراییه) اقدام کند.
- شرایط خاص چک: این روش فقط برای چک هایی قابل اجرا است که تمام شرایط قانونی لازم الاجرا بودن را داشته باشند (مانند عدم خدشه، صحیح بودن مشخصات، و عدم طرح دعوای قبلی در برخی موارد).
شرایط لازم برای درخواست صدور اجراییه چک (بررسی دقیق)
برای اینکه درخواست صدور اجراییه چک مورد پذیرش قرار گیرد و فرآیند وصول مطالبات آغاز شود، رعایت و احراز شرایط خاصی الزامی است. این شرایط اطمینان می دهند که چک، از نظر قانونی، قابلیت اجرایی شدن را داراست و از هرگونه سوءاستفاده احتمالی جلوگیری می شود.
شرایط ماهوی چک (صحیح بودن چک، عدم خدشه)
چک باید از لحاظ ماهوی و ظاهری، شرایط قانونی یک سند معتبر را دارا باشد. این شرایط شامل:
- صحت و اصالت چک: چک باید به صورت صحیح صادر شده باشد و هیچ گونه شائبه جعل یا دستکاری در آن وجود نداشته باشد.
- عدم خدشه یا قلم خوردگی: چک نباید دارای خدشه، قلم خوردگی، یا تغییرات غیرمجاز باشد. در صورت وجود هرگونه ابهام یا تغییر، ممکن است اعتبار آن به عنوان سند لازم الاجرا خدشه دار شود.
- داشتن امضا: چک باید دارای امضای صادرکننده باشد.
- تاریخ صدور و سررسید: چک باید دارای تاریخ صدور و در صورت وجود، تاریخ سررسید مشخص باشد.
ضرورت دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک (با کد رهگیری)
یکی از ارکان اصلی درخواست صدور اجراییه چک، ارائه گواهی عدم پرداخت (گواهی برگشت چک) است که توسط بانک محال علیه صادر شده باشد. این گواهی باید حاوی اطلاعات زیر باشد:
- شماره و تاریخ گواهی.
- مشخصات کامل چک (شماره چک، مبلغ، تاریخ).
- علت برگشت چک (مانند کسر موجودی، عدم موجودی، دستور عدم پرداخت).
- مشخصات کامل صادرکننده چک.
- کد رهگیری: برای چک های صیادی، وجود کد رهگیری در گواهی عدم پرداخت از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بدون آن، امکان پیگیری قضایی وجود نخواهد داشت. این کد نشان دهنده ثبت رسمی برگشت چک در سامانه بانکی است.
مهلت قانونی اقدام برای اجراییه (۶ ماه از تاریخ گواهی عدم پرداخت و نهایتاً ۲۰ سال از تاریخ صدور چک)
دارنده چک باید در مهلت های قانونی مشخصی برای صدور اجراییه اقدام کند تا حق خود را از دست ندهد:
- مهلت ۶ ماهه از تاریخ گواهی عدم پرداخت: دارنده چک باید ظرف شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت (تاریخی که بانک چک را برگشت زده است)، درخواست صدور اجراییه را تقدیم کند. اگر این مهلت منقضی شود، امکان استفاده از ماده ۲۳ قانون صدور چک از بین می رود و باید از طریق طرح دادخواست حقوقی اقدام نمود.
- مهلت ۲۰ ساله از تاریخ صدور چک: در هر صورت، حتی اگر گواهی عدم پرداخت به موقع اخذ شده باشد، مهلت نهایی برای طرح هرگونه دعوای حقوقی یا درخواست اجراییه مربوط به چک، بیست سال از تاریخ صدور خود چک است. پس از این مدت، چک دیگر اعتبار حقوقی خود را از دست می دهد.
نکات ویژه برای چک های صیادی جدید
با ورود چک های صیادی و ثبت آن ها در سامانه یکپارچه صیاد، نکات ویژه ای مطرح می شود:
- ثبت چک در سامانه صیاد: چک های صیادی باید در سامانه صیاد ثبت و تأیید شده باشند تا از مزایای قانونی آن ها، از جمله امکان درخواست اجراییه مستقیم، بهره مند شوند.
- لزوم دریافت کد رهگیری: همانطور که ذکر شد، گواهی عدم پرداخت چک صیادی حتماً باید دارای کد رهگیری باشد که نشان دهنده ثبت برگشت چک در سامانه مربوطه است.
- صادرکننده شخص حقوقی: در مورد شرکت ها، چک باید توسط صاحبان امضای مجاز شرکت صادر شده باشد و هویت آن ها در سامانه صیاد ثبت شده باشد.
عدم طرح دعوای حقوقی یا کیفری قبلی در مورد همان چک (در برخی موارد)
در برخی شرایط، اگر دارنده چک قبلاً برای وصول همان چک، اقدام به طرح دعوای حقوقی یا کیفری کرده باشد و آن دعوا در جریان باشد، ممکن است امکان درخواست اجراییه مستقیم وجود نداشته باشد. این موضوع برای جلوگیری از موازی کاری و اطاله دادرسی است. البته باید توجه داشت که این شرط همواره مطلق نیست و در جزئیات حقوقی نیاز به بررسی دارد.
مطالبه خسارت تأخیر تأدیه و هزینه دادرسی در مرحله درخواست اجراییه مستقیم چک امکان پذیر نیست و برای آن باید دادخواست جداگانه ای ارائه شود.
مدارک مورد نیاز جهت تنظیم و ثبت تقاضای صدور اجراییه چک
جمع آوری و آماده سازی دقیق مدارک لازم، یکی از گام های اساسی و حیاتی در فرآیند درخواست صدور اجراییه چک است. بدون مدارک کامل و صحیح، حتی بهترین تقاضا نیز ممکن است با تأخیر یا عدم پذیرش مواجه شود. این مدارک، پایه های اثبات حق دارنده چک را تشکیل می دهند.
- اصل چک برگشتی و تمامی پشت نویسی ها:
اصل چک، مهم ترین مدرک است. تمامی مندرجات روی چک، از جمله مبلغ، تاریخ، امضا، و مشخصات صادرکننده باید واضح و خوانا باشند. همچنین، اگر چک دارای پشت نویسی هایی (ظهرنویسی ها) برای انتقال یا ضمانت است، اصل تمامی آن ها نیز باید ارائه شود تا زنجیره انتقال و مالکیت چک اثبات گردد.
- اصل گواهی عدم پرداخت صادر شده توسط بانک (شامل کد رهگیری):
این گواهی که توسط بانک محال علیه صادر می شود، اثبات می کند که چک در تاریخ سررسید خود به دلیل عدم موجودی یا کسر موجودی، پرداخت نشده است. همانطور که پیشتر ذکر شد، برای چک های صیادی، حتماً باید شامل کد رهگیری باشد.
- مدارک شناسایی خواهان (کارت ملی، شناسنامه):
برای احراز هویت دارنده چک (خواهان)، ارائه اصل و تصویر کارت ملی و شناسنامه ضروری است. در صورتی که خواهان شخص حقوقی (شرکت یا مؤسسه) باشد، ارائه اساسنامه، آگهی آخرین تغییرات و معرفی نامه نماینده قانونی الزامی است.
- در صورت وجود وکیل: وکالت نامه رسمی:
اگر دارنده چک از طریق وکیل اقدام می کند، وکیل باید اصل وکالت نامه رسمی خود را که در آن اختیار پیگیری امور مربوط به چک و درخواست اجراییه به او تفویض شده، به همراه مدارک شناسایی خود (کارت ملی و پروانه وکالت) ارائه دهد.
- درخواست کتبی صدور اجراییه:
این درخواست، فرمی است که دارنده چک (یا وکیل او) تنظیم می کند و در آن به صراحت تقاضای صدور اجراییه برای وصول وجه چک را از دادگاه مربوطه می نماید. در بخش بعدی این مقاله، یک نمونه کامل و راهنمای تنظیم این فرم ارائه خواهد شد.
- (اختیاری) اظهارنامه یا اخطاریه ارسالی به صادرکننده چک:
اگرچه اجباری نیست، اما در برخی موارد، دارنده چک ممکن است قبل از مراجعه به دادگاه، اظهارنامه ای رسمی به صادرکننده چک ارسال کرده باشد تا او را از عدم پرداخت چک مطلع سازد و مهلتی برای پرداخت تعیین کند. ارائه این اظهارنامه می تواند به عنوان مدرکی دال بر حسن نیت خواهان و آگاهی صادرکننده چک تلقی شود.
مراحل گام به گام تنظیم و ثبت درخواست صدور اجراییه چک (فلوچارت)
فرآیند درخواست صدور اجراییه چک، اگرچه نسبتاً ساده تر از دادخواست حقوقی است، اما شامل گام های مشخصی است که رعایت ترتیب و دقت در آن ها برای موفقیت آمیز بودن فرآیند ضروری است. در ادامه، این مراحل به صورت گام به گام تشریح می شوند:
گام ۱: دریافت گواهی عدم پرداخت
نخستین قدم، مراجعه به شعبه بانکی است که چک روی آن صادر شده است (بانک محال علیه). با ارائه اصل چک، درخواست گواهی عدم پرداخت را مطرح کنید. این گواهی به وضوح نشان می دهد که چک به دلیل عدم موجودی یا کسر موجودی برگشت خورده است. برای چک های صیادی، حتماً از بانک بخواهید گواهی ای صادر کند که شامل کد رهگیری باشد، زیرا بدون آن امکان ادامه مراحل قضایی برای چک های جدید وجود ندارد. این گواهی را در اسرع وقت و قبل از اتمام مهلت شش ماهه پس از تاریخ صدور آن دریافت کنید.
گام ۲: جمع آوری مدارک
پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، نوبت به جمع آوری سایر مدارک مورد نیاز می رسد. اطمینان حاصل کنید که تمامی مدارک ذکر شده در بخش قبلی (اصل چک، گواهی عدم پرداخت، مدارک شناسایی خود و در صورت لزوم وکالت نامه) به صورت کامل و آماده برای ارائه باشند. داشتن نسخه های کپی از هر مدرک نیز توصیه می شود.
گام ۳: تنظیم فرم تقاضا
اکنون باید فرم درخواست صدور اجراییه را تنظیم کنید. این فرم شامل مشخصات خواهان (دارنده چک)، مشخصات خوانده (صادرکننده چک)، جزئیات چک (شماره، تاریخ، مبلغ، بانک)، و شرح مختصر ماجرا بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک است. دقت در پر کردن این فرم از اهمیت بالایی برخوردار است. در بخش بعدی، یک نمونه کامل از این فرم ارائه خواهد شد که می تواند راهنمای شما باشد.
گام ۴: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
با در دست داشتن تمامی مدارک جمع آوری شده و فرم تقاضای تکمیل شده، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. در این دفاتر، درخواست شما به صورت آنلاین در سامانه قضایی کشور ثبت می شود. مسئول مربوطه پس از بررسی مدارک و اطمینان از صحت آن ها، تقاضای شما را ثبت و کدرهگیری پرونده را به شما ارائه می دهد. در این مرحله، هزینه های مربوط به ثبت و دادرسی اولیه نیز پرداخت می شود.
گام ۵: پیگیری فرآیند در دادگاه
پس از ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پرونده به یکی از شعب دادگاه عمومی حقوقی ارجاع می شود. قاضی شعبه مربوطه، مدارک و تقاضا را بررسی می کند و در صورت احراز شرایط قانونی، دستور صدور اجراییه را صادر می نماید. این دستور سپس به واحد اجرای احکام دادگستری ارسال می شود تا اقدامات لازم برای ابلاغ به صادرکننده چک و پیگیری وصول وجه انجام شود. پیگیری وضعیت پرونده از طریق سامانه های الکترونیکی قوه قضائیه یا مراجعه حضوری به واحد مربوطه، می تواند به شما در اطلاع از روند کار کمک کند.
رعایت این مراحل به شما کمک می کند تا با کمترین چالش و به شکلی منظم، فرآیند درخواست صدور اجراییه چک خود را پیش ببرید و به حقوق قانونی خود دست یابید.
نمونه تقاضای صدور اجراییه چک (فرم کامل)
برای تسهیل فرآیند درخواست اجراییه چک، ارائه یک نمونه کامل و استاندارد از تقاضانامه می تواند راهگشا باشد. این نمونه، کلیات یک درخواست معتبر را در بر می گیرد و راهنمایی برای تکمیل بخش های مختلف آن محسوب می شود. لازم به ذکر است که می توانید این فرم ها را از طریق لینک های دانلود که معمولاً در وب سایت های حقوقی ارائه می شوند، دریافت کنید و با توجه به اطلاعات خودتان ویرایش نمایید. این بخش صرفاً یک الگو برای درک ساختار است.
قالب کلی درخواست (دادخواست):
معمولاً این درخواست به شکل زیر تنظیم می شود:
بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه ... دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ...
(یا: ریاست محترم دادگاه عمومی و انقلاب شهرستان ...)
با سلام و احترام،
موضوع: درخواست صدور اجراییه نسبت به یک فقره چک برگشتی
خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل دارنده چک]
نام پدر: [نام پدر دارنده چک]
شماره ملی: [شماره ملی دارنده چک]
آدرس کامل: [آدرس پستی دقیق دارنده چک، شامل خیابان، کوچه، پلاک، طبقه، واحد]
کد پستی: [کد پستی دارنده چک]
خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل صادرکننده چک]
نام پدر: [نام پدر صادرکننده چک]
شماره ملی: [شماره ملی صادرکننده چک]
آدرس کامل: [آدرس پستی دقیق صادرکننده چک]
کد پستی: [کد پستی صادرکننده چک]
وکیل (در صورت وجود):
نام و نام خانوادگی: [نام وکیل]
شماره پروانه: [شماره پروانه وکالت]
آدرس: [آدرس دفتر وکیل]
خواسته و بهای آن:
صدور دستور اجراییه نسبت به وجه یک فقره چک بانکی (صیادی/عادی) به شماره ...، مورخ ...، به مبلغ ... ریال بابت ... (مثلاً: بابت فروش کالا/خدمات و یا بدهی قبلی).
دلایل و منضمات:
1. اصل و تصویر مصدق چک برگشتی به شماره ...
2. اصل و تصویر مصدق گواهی عدم پرداخت صادره از بانک ... شعبه ... به شماره ... مورخ ... دارای کد رهگیری ...
3. تصویر مصدق کارت ملی خواهان
4. (در صورت وجود وکیل) تصویر مصدق وکالت نامه رسمی
شرح درخواست:
احتراماً، به استحضار می رساند که خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده]، یک فقره چک به شماره [شماره چک]، مورخ [تاریخ چک]، به مبلغ [مبلغ چک] ریال، به عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه]، در وجه اینجانب/موکل صادر و تسلیم نموده است.
متاسفانه، با مراجعه به بانک محال علیه در تاریخ سررسید، به دلیل [علت برگشت چک، مانند: کسری/عدم موجودی]، این چک منجر به صدور گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] و تاریخ [تاریخ گواهی عدم پرداخت]، دارای کد رهگیری [کد رهگیری]، گردیده است که اصل و تصویر آن پیوست می باشد.
با توجه به اینکه چک فوق الذکر دارای وصف لازم الاجرا بوده و از شروط مندرج در ماده 23 قانون صدور چک برخوردار است و خوانده تاکنون نیز از پرداخت وجه آن امتناع ورزیده است، مستنداً به ماده 23 قانون صدور چک و با تقدیم این درخواست، تقاضای صدور دستور اجراییه مبنی بر وصول وجه چک مذکور و نهایتاً توقیف اموال خوانده معادل مبلغ چک، از آن مرجع محترم مورد استدعاست.
تقاضا:
با عنایت به مراتب فوق، صدور دستور اجراییه نسبت به وجه چک موصوف و عنداللزوم دستور توقیف و فروش اموال بلامعارض خوانده معادل وجه چک مورد درخواست می باشد.
با تشکر و احترام،
[نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل او]
امضا و تاریخ
توضیحات تکمیلی برای هر بخش فرم:
- عنوان: باید به صراحت ماهیت درخواست را مشخص کند، مانند درخواست صدور اجراییه چک.
- مرجع رسیدگی: نام دقیق دادگاه یا شعبه ای که درخواست به آن ارائه می شود، باید ذکر گردد. معمولاً دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت صادرکننده چک یا محل صدور آن.
- خواهان و خوانده: اطلاعات هویتی و آدرس هر دو طرف باید با دقت کامل و بر اساس مدارک شناسایی رسمی درج شود. هرگونه اشتباه در این بخش می تواند روند رسیدگی را با مشکل مواجه کند. در مورد اشخاص حقوقی، نام کامل شرکت، شماره ثبت، و آدرس قانونی آن درج می گردد.
- خواسته و بهای آن: در این قسمت، به صراحت مبلغ چک و درخواست صدور اجراییه برای آن مبلغ بیان می شود. همانطور که قبلاً اشاره شد، در این مرحله از خسارت تأخیر تأدیه یا هزینه دادرسی نام برده نمی شود.
- دلایل و منضمات: تمامی مدارکی که پیوست درخواست می شوند، باید در این قسمت لیست شوند. ذکر اصل و تصویر مصدق برای هر مدرک به معنای ارائه همزمان اصل و کپی تأیید شده (مصدق) آن است.
- شرح درخواست: این بخش، توضیح مفصل تری از اتفاق افتاده و مبنای قانونی درخواست (ماده ۲۳ قانون صدور چک) را ارائه می دهد. توضیحات باید روشن، مختصر و بدون ابهام باشد و به صورت حقوقی و مستدل نوشته شود.
- تقاضا: در این قسمت، به صورت خلاصه آنچه از دادگاه خواسته می شود (صدور اجراییه و در صورت نیاز توقیف اموال) مجدداً تأکید می گردد.
لینک های دانلود مستقیم:
معمولاً در این بخش از وبسایت ها، لینک های مستقیم برای دانلود نمونه درخواست در قالب های Word و PDF قرار داده می شود تا کاربران بتوانند به راحتی از آن ها استفاده کنند:
-
دانلود نمونه درخواست صدور اجراییه چک (فایل WORD) (این لینک تنها یک نمایشگر است و منجر به دانلود فایل نمی شود)
-
دانلود نمونه درخواست صدور اجراییه چک (فایل PDF) (این لینک تنها یک نمایشگر است و منجر به دانلود فایل نمی شود)
هزینه های مرتبط با صدور اجراییه چک
هر اقدام قانونی، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که درخواست صدور اجراییه چک نیز از این قاعده مستثنی نیست. اطلاع از این هزینه ها به افراد کمک می کند تا با دیدی واقع بینانه وارد این فرآیند شوند و برنامه ریزی مالی مناسبی داشته باشند.
هزینه دادرسی (بر اساس تعرفه قوه قضائیه)
هزینه دادرسی، مبلغی است که بابت ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و رسیدگی اولیه در دادگاه، از خواهان دریافت می شود. این هزینه بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضائیه محاسبه می گردد و معمولاً برای دعاوی مالی، درصدی از مبلغ خواسته است؛ اما برای درخواست اجراییه چک بر اساس ماده ۲۳، این مبلغ غالباً ثابت و کمتر از هزینه دادرسی یک دادخواست کامل حقوقی است. این مبلغ باید در زمان ثبت درخواست پرداخت شود.
هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
علاوه بر هزینه دادرسی، مبلغی نیز بابت خدماتی که توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارائه می شود، دریافت می گردد. این خدمات شامل ثبت اطلاعات، اسکن مدارک، و ارسال الکترونیکی پرونده به دادگاه است. این هزینه ها نیز دارای تعرفه مصوب هستند و در زمان مراجعه به دفتر پرداخت می شوند.
حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده)
اگر دارنده چک تصمیم بگیرد که برای پیگیری پرونده خود از خدمات یک وکیل استفاده کند، باید حق الوکاله وکیل را نیز پرداخت نماید. حق الوکاله بر اساس توافق بین وکیل و موکل، پیچیدگی پرونده، مبلغ چک، و تجربه وکیل متفاوت خواهد بود. در نظر داشته باشید که در مرحله اجراییه مستقیم چک، حق الوکاله وکیل به عنوان بخشی از خسارت دادرسی قابل مطالبه نیست و باید در صورت تمایل، در دادخواست جداگانه ای مطالبه شود.
هزینه های احتمالی بعدی در مرحله اجرا (مانند کارشناسی، مزایده)
پس از صدور دستور اجراییه و در مرحله اجرای حکم، ممکن است هزینه های دیگری نیز به وجود آید. این هزینه ها به ماهیت و پیچیدگی فرآیند اجرا بستگی دارد و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- هزینه استعلامات: برای شناسایی اموال بدهکار، ممکن است نیاز به استعلام از ادارات مختلف (مانند اداره ثبت اسناد، راهنمایی و رانندگی، بانک ها) باشد که هر کدام هزینه هایی را در بر دارند.
- هزینه کارشناسی: در صورتی که نیاز به ارزیابی و کارشناسی اموال توقیف شده (مانند ملک یا خودرو) باشد، باید هزینه کارشناسی پرداخت شود.
- هزینه نگهداری: در برخی موارد، برای نگهداری از اموال توقیف شده تا زمان فروش، هزینه هایی ممکن است تحمیل شود.
- هزینه مزایده: اگر اموال توقیف شده از طریق مزایده به فروش برسند، هزینه های مربوط به آگهی مزایده، برگزاری مزایده، و سایر تشریفات آن باید پرداخت شود.
این هزینه ها در نهایت از محل فروش اموال وصول شده یا توسط خواهان پرداخت و سپس از بدهکار مطالبه می شود.
اطمینان از کامل بودن مدارک و دقت در تنظیم درخواست، مهم ترین عامل برای تسریع در فرآیند صدور اجراییه و جلوگیری از هزینه های اضافی است.
پس از صدور اجراییه: گام های عملی برای وصول مطالبات (اجرای حکم)
پس از آنکه دادگاه دستور اجراییه چک را صادر کرد، مرحله مهم دیگری آغاز می شود که مربوط به اجرای این دستور و وصول عملی مطالبات است. این مرحله، نیاز به پیگیری دقیق و آگاهی از جزئیات قانونی دارد تا دارنده چک بتواند به بهترین نحو به حق خود دست یابد.
ابلاغ اجراییه به صادرکننده چک
نخستین اقدام در مرحله اجرا، ابلاغ رسمی دستور اجراییه به صادرکننده چک (بدهکار) است. این ابلاغ توسط مأمورین اجرای احکام دادگستری صورت می گیرد و بدهکار را رسماً از صدور اجراییه و الزام او به پرداخت وجه چک مطلع می سازد. ابلاغ صحیح و قانونی، برای شروع مراحل بعدی اجرای حکم ضروری است.
مهلت ۱۰ روزه صادرکننده برای پرداخت یا معرفی اموال
پس از ابلاغ اجراییه، صادرکننده چک ۱۰ روز مهلت دارد تا وجه چک را پرداخت کند یا اموالی را برای توقیف و فروش جهت پرداخت بدهی، معرفی نماید. اگر در این مدت بدهکار اقدامی نکند، دارنده چک می تواند درخواست توقیف اموال او را مطرح کند.
معرفی اموال بدهکار توسط خواهان و تقاضای توقیف
در صورتی که صادرکننده چک در مهلت مقرر اقدام به پرداخت یا معرفی اموال نکند، دارنده چک (خواهان) می تواند به واحد اجرای احکام مراجعه کرده و درخواست شناسایی و توقیف اموال بدهکار را ارائه دهد. در این مرحله، هرچه خواهان اطلاعات دقیق تری از اموال بدهکار داشته باشد (مانند شماره حساب بانکی، پلاک خودرو، مشخصات ملک، آدرس محل کار)، فرآیند توقیف سریع تر و مؤثرتر پیش خواهد رفت. این اطلاعات می تواند شامل:
- حساب های بانکی بدهکار
- املاک ثبتی
- خودرو یا سایر وسایل نقلیه
- حقوق و مزایای دریافتی (در صورت کارمند بودن)
- سهام و اوراق بهادار
- موجود در انبار یا مغازه
مراحل توقیف اموال (حساب بانکی، ملک، خودرو، حقوق و…)
پس از معرفی اموال، واحد اجرای احکام اقدام به توقیف آن ها می کند. مراحل توقیف بسته به نوع مال متفاوت است:
- حساب بانکی: با ارسال نامه رسمی به بانک مرکزی یا بانک های عامل، موجودی حساب های بدهکار توقیف می شود. این روش معمولاً سریع ترین راه برای توقیف وجوه نقد است.
- ملک: با ارسال دستور توقیف به اداره ثبت اسناد و املاک، ملک مورد نظر توقیف شده و نقل و انتقال آن ممنوع می شود.
- خودرو: با ارسال نامه به پلیس راهور، دستور توقیف خودرو صادر و در سوابق آن ثبت می شود. همچنین ممکن است برای توقیف فیزیکی خودرو نیز اقدام شود.
- حقوق و مزایا: در صورتی که بدهکار کارمند باشد، می توان درخواست توقیف یک سوم یا یک چهارم حقوق و مزایای او را تا زمان تسویه کامل بدهی از محل کار او نمود.
- سایر اموال منقول: برای توقیف اموال منقول دیگر (مانند اثاثیه، لوازم منزل، ماشین آلات) مأمور اجرا به محل اعزام شده و اموال را صورت برداری و توقیف می کند.
اموال مستثنی از دین (اموالی که قابل توقیف نیستند)
باید توجه داشت که همه اموال بدهکار قابل توقیف نیستند. قانونگذار برای حفظ حداقل زندگی بدهکار و خانواده اش، برخی اموال را مستثنی از دین اعلام کرده است. این اموال شامل:
- منزل مسکونی که عرفاً در شأن بدهکار و خانواده او باشد.
- اثاثیه منزل ضروری.
- ابزار و وسایل کار ضروری برای امرار معاش.
- ودیعه مسکن (تا سقف مشخص).
- و…
مراحل فروش اموال توقیف شده (مزایده)
پس از توقیف اموال، اگر بدهکار همچنان از پرداخت بدهی خودداری کند، اموال توقیف شده از طریق مزایده عمومی به فروش می رسند. فرآیند مزایده شامل:
- کارشناسی: ارزیابی قیمت اموال توسط کارشناس رسمی دادگستری.
- آگهی مزایده: اطلاع رسانی عمومی در مورد زمان و مکان برگزاری مزایده از طریق روزنامه ها یا سایت های رسمی.
- برگزاری مزایده: فروش اموال به بالاترین پیشنهاد قیمت.
- واریز وجه و پرداخت: وجه حاصل از فروش به حساب دادگستری واریز و پس از کسر هزینه های اجرا و حق الوکاله (در صورت وجود و حکم دادگاه)، به دارنده چک پرداخت می شود.
این گام ها، نمایانگر مسیری است که دارنده چک باید پس از صدور اجراییه طی کند تا به مطالبه خود دست یابد. پیگیری مستمر و همکاری با واحد اجرای احکام، کلید موفقیت در این مرحله است.
سوالات متداول (FAQ) درباره اجراییه چک
آیا دستور اجراییه چک قابل اعتراض است؟
بله، دستور اجراییه چک قابل اعتراض است. صادرکننده چک می تواند ظرف ۱۰ روز پس از ابلاغ اجراییه، به دلایلی مانند جعلی بودن امضا، پرداخت وجه چک، یا عدم انطباق مشخصات چک با شرایط قانونی، به این دستور اعتراض کند. این اعتراض در دادگاهی که دستور اجراییه را صادر کرده است، مورد رسیدگی قرار می گیرد و می تواند منجر به توقف موقت یا حتی ابطال اجراییه شود.
چه تفاوتی بین دستور اجراییه و دادخواست چک وجود دارد؟
تفاوت اصلی در فرآیند و نتیجه است. دستور اجراییه چک، یک روش سریع و مستقیم است که بدون نیاز به رسیدگی ماهوی و صدور حکم قضایی، بر اساس سند لازم الاجرا بودن چک صادر می شود. در این روش، امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه و هزینه دادرسی در همان مرحله وجود ندارد. اما دادخواست چک یک دعوای حقوقی کامل است که نیاز به تشکیل جلسات رسیدگی، ارائه دلایل و مدارک، و صدور حکم قطعی دارد. در دادخواست حقوقی، امکان مطالبه اصل وجه، خسارت تأخیر تأدیه، و هزینه دادرسی به صورت همزمان وجود دارد، اما زمان برتر و پیچیده تر است.
آیا می توان خسارت تأخیر تأدیه را در اجراییه مطالبه کرد؟
خیر، بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک، در مرحله درخواست و صدور اجراییه مستقیم، امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه وجود ندارد. اگر دارنده چک مایل به دریافت این خسارت باشد، باید پس از وصول اصل وجه چک از طریق اجراییه، دادخواست جداگانه ای را برای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه و هزینه دادرسی تقدیم دادگاه نماید. این یک محدودیت مهم در استفاده از روش اجراییه مستقیم است.
چقدر طول می کشد تا اجراییه صادر شود و وجه وصول شود؟
زمان صدور اجراییه بسته به حجم پرونده ها در دادگاه مربوطه، معمولاً از چند روز تا چند هفته متغیر است. پس از صدور اجراییه، فرآیند وصول وجه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله: همکاری بدهکار، شناسایی و معرفی سریع اموال، نوع اموال توقیف شده، و نیاز یا عدم نیاز به مزایده. در بهترین حالت (پرداخت فوری بدهکار یا توقیف حساب بانکی)، ممکن است ظرف چند هفته تا چند ماه وجه وصول شود. در موارد پیچیده تر که نیاز به توقیف و مزایده اموال غیرمنقول باشد، این فرآیند می تواند چندین ماه به طول بینجامد.
آیا چک های قدیمی (غیر صیادی) نیز مشمول ماده 23 می شوند؟
خیر، ماده ۲۳ قانون صدور چک و مزایای اجراییه مستقیم، به طور خاص برای چک های صیادی (چک هایی که در سامانه صیاد ثبت و تأیید شده اند) اعمال می شود. چک های قدیمی که فاقد این ویژگی هستند، مشمول این قانون نبوده و برای وصول مطالبات آن ها باید از طریق طرح دادخواست حقوقی یا کیفری اقدام نمود.
اگر صادرکننده چک فوت کرده باشد، چطور می توان اجراییه گرفت؟
در صورتی که صادرکننده چک فوت کرده باشد، امکان درخواست اجراییه مستقیم علیه ورثه وی به استناد ماده ۲۳ قانون صدور چک وجود ندارد. در این حالت، دارنده چک باید از طریق طرح دادخواست حقوقی علیه ورثه متوفی، مطالبه وجه چک را مطرح کند. ورثه تنها تا میزان سهم الارث و اموالی که از متوفی به آن ها رسیده است، مسئول پرداخت بدهی ها خواهند بود.
اگر خواهان یا خوانده شرکت باشند، نحوه درج مشخصات چگونه است؟
در صورتی که خواهان یا خوانده شرکت باشد، به جای نام و نام خانوادگی، باید نام کامل شرکت (مطابق با اساسنامه و آگهی ثبت شرکت)، شماره ثبت شرکت، و آدرس کامل دفتر مرکزی یا محل فعالیت آن درج شود. همچنین، اگر شرکت به وسیله نماینده قانونی خود (مانند مدیرعامل) اقدام می کند، مشخصات نماینده نیز باید ذکر و مدارک اثبات سمت او (مانند آگهی آخرین تغییرات) پیوست شود.
عدم ذکر کد ملی خوانده چه تاثیری دارد؟
عدم ذکر کد ملی خوانده (صادرکننده چک) می تواند فرآیند اجراییه را با مشکل مواجه کند یا به تأخیر بیندازد. کد ملی یک شناسه منحصر به فرد است که برای احراز هویت دقیق افراد و شناسایی اموال آن ها در سامانه های دولتی و بانکی ضروری است. بدون کد ملی، ممکن است شناسایی دقیق بدهکار برای ابلاغ اجراییه و توقیف اموال دشوار یا غیرممکن شود و نیاز به انجام استعلامات و تحقیقات بیشتری باشد که زمان بر خواهد بود.
نتیجه گیری
درخواست صدور اجراییه چک بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک، ابزاری قدرتمند و کارآمد برای دارندگان چک های برگشتی، به ویژه چک های صیادی، است که به آن ها امکان می دهد تا با سرعت و سادگی بیشتری به وجه طلب خود دست یابند. این روش، با کنار گذاشتن پیچیدگی ها و زمان بر بودن دادخواست های حقوقی سنتی، راهی مستقیم به سمت اجرای احکام قضایی می گشاید. افراد با درک دقیق از شرایط، مدارک لازم و مراحل گام به گام می توانند با اطمینان خاطر در این مسیر گام بردارند.
همانطور که تجربه نشان داده است، توجه به جزئیاتی مانند دریافت گواهی عدم پرداخت دارای کد رهگیری، رعایت مهلت های قانونی، و تنظیم دقیق فرم تقاضا، می تواند تأثیر بسزایی در تسریع و موفقیت آمیز بودن فرآیند داشته باشد. با این حال، باید در نظر داشت که این روش محدودیت هایی نظیر عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در مرحله اولیه دارد. در موارد پیچیده یا برای مطالبه خسارات جانبی، توصیه می شود از مشاوره حقوقی تخصصی بهره مند شوید تا بهترین تصمیم ممکن برای حفظ حقوق گرفته شود. استفاده از نمونه فرم های استاندارد و موجود، گام اولیه ای ارزشمند در جهت پیگیری مطالبات محسوب می شود و به افراد کمک می کند تا با آمادگی کامل وارد این فرآیند قانونی شوند.