قانون بیمه تأمين اجتماعی و بندهای آن + خرید بیمه انرژی
قانون بیمه تأمين اجتماعی را می توان یکی از قدیمی ترین قوانین کشور در ارتباط با کارگران به شمار آورد و سازمان تامین اجتماعی بیشترین سهم را در کشور ما نسبت به سایر بیمه گذاران دارد. سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی است که مأموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق بگیر (به صورت اجباری) و صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به صورت اختیاری) است.
«تعاريف» در قانون بیمه تأمين اجتماعی
بيمه شده : شخصي است كه رأساً مشمول مقررات تأمين اجتماعي بوده و با پرداخت مبالغي به عنوان حق بيمه حق استفاده از مزاياي مقرر در اين قانون را دارد.
خانواده بيمه شده: شخص يا اشخاصي هستند كه به تبع بيمه شده از مزاياي موضوع اين قانون استفاده مي‌كنند.
كارگاه : محلي است كه بيمه شده به دستوركارفرماو يا نماينده او در آنجا كار مي كند.
كارفرما : شخص حقيقي يا حقوقي است كه بيمه شده به دستور يابه حساب او كار مي كند. كليه كساني كه به عنوان مدير يا مسئول عهده دار اداره كارگاه هستند نماينده كارفرما محسوب مي شوند و كارفرما مسئول انجام كليه تعهداتي است كه نمايندگان مزبور در قبال بيمه شده به عهده مي گيرند.
مزد يا حقوق يا كارمزد : هرگونه وجوه و مزاياي نقدي وغيرنقدي مستمر است كه در مقابل كار به بيمه شده داده مي شود.
حق بيمه: وجوهي است كه به حكم قانون بیمه تامین اجتماعی و براي استفاده از مزاياي موضوع آن به سازمان پرداخت مي گردد.
بيماري: وضع غيرعادي جسمي يا روحي است كه انجام خدمات درماني را ايجاب مي كند يا موجب هردو در آن واحد مي گردد.
كمك ازدواج : مبلغي است كه طبق شرايط خاصي براي جبران هزينه هاي ناشي از ازدواج به بيمه شده پرداخت مي گردد.
از كارافتادگي كلي: عبارتست از كاهش قدرت كاربيمه شده به نحوي كه نتواند با اشتغال به كار سابق يا كار ديگري بيش از يك سوم از درآمد قبلي خود را بدست آورد.
از كارافتادگي جزئي: عبارتست از كاهش قدرت كار بيمه شده به نحوي كه با اشتغال به كار سابق يا كارديگر فقط قسمتي از درآمدخود را بدست آورد.
بازنشستگي : عبارت است از عدم اشتغال بيمه شده به كار به سبب رسيدن به سن بازنشستگي مقرر در اين قانون
مستمري : عبارت است از وجهي است كه طبق شرايط مقرر در اين قانون به منظور جبران قطع تمام يا قسمتي از درآمد به بيمه شده و در صورت فوت او براي تامين معيشت بازماندگان وي به آنان پرداخت مي گردد.
كمك هزينه كفن و دفن: مبلغی است كه به منظور تامين هزينه هاي مربوط به كفن و دفن كه خانواده اين امر را به عهده مي گيرند پرداخت مي گردد.
حق بيمه : بنابه تبصره «1» ماده « 28» قانون تامين اجتماعي : از اول سال 1355 حق بيمه سهم كارفرما 20% مزد يا حقوق بيمه شده خواهد بود وبا احتساب سهم بيمه شده و كمك دولت كل حق بيمه به سي درصد مزد يا حقوق افزايش مي يابد ( 7% بيمه شده + 3% دولت)
ماده « 39 » قانون تامين اجتماعي : كارفرما مكلف است حق بيمه مربوط به هرماه را حداكثر تا آخرين روزماه بعد به سازمان بپردازد .
«حوادث و بيماريها و بارداري»
ماده 54 : بيمه شدگان وافراد خانواده آنها از زماني كه شمول مقررات اين قانون قرار مي گيرند در صورت مصدوم شدن براي حوادث يا ابتلا به بيماري مي توانند از خدمات پزشكي استفاده نمايند . خدمات پزشكي شامل كليه اقدامات درماني سرپايي ـ بيمارستاني ، تحويل داروهاي لازم و انجام آزمايشات تشخيص طبي مي باشد.
ماده 57 : افراد خانواده بيمه شده كه از كمك هاي مقرر در ماده 54 اين قانون استفاده مي كنند عبارتند از :
1ـ همسر بيمه شده
2ـ شوهر بيمه شده در صورتي كه معاش او توسط بيمه شده زن تامين مي شود و سن او از شصت سال متجاوز باشد يا طبق نظر كميسيون پزشكي از كارافتاده شناخته شود.
3ـ فرزندان بيمه شده كه داراي يكي از شرايط زير باشند.
الف ) كمتر از 18 سال تمام داشته باشند و در مورد فرزندان اناث بشرط نداشتن شوهر تا بيست سالگي و يا منحصراً طبق گواهي يكي از موسسات رسمي آموزشي به تحصيل اشتغال داشته باشند.
ب ) در اثر بيماري يا نقص عضو طبق گواهي سازمان تامين اجتماعي قادر به كار نباشد.
4 ـ پدر ومادر تحت تكفل بيمه شده مشروط براينكه سن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج سال متجاوز باشد و يا اينكه به تشخيص كميسيونهاي پزشكي از كارافتاده باشند و در هرحال از سازمان مستمري دريافت نمايد.
ماده 67 : بيمه شده زن يا همسر بيمه شده مرد در صورتي كه ظرف يكسال قبل از زايمان سابقه پرداخت حق بيمه شصت روز را داشته باشد مي تواند به شرط عدم اشتغال به كار از كمك بارداري استفاده نمايد. كمك بارداري دوسوم آخرين مزد يا حقوق بيمه شده استفاده نمايد.
كمك بارداري دوسوم آخرين مزد يا حقوق بيمه شده كه حداكثر براي مدت دوازده هفته جمعاً قبل وبعد از زايمان بدون كسر سه روز اول پرداخت خواهد شد.
ماده 68: بيمه شده زن يا همسر بيمه شده مرد درصورتي كه در طول مدت يكسال قبل از وضع حمل حق بيمه شصت روز را پرداخته باشد از كمكها و معاينه هاي طبي و معالجات قبل از زايمان و حين زايمان و بعد از وضع حمل استفاده خواهد كرد. سازمان بنابه درخواست بيمه شده مي تواند بجاي كمكهاي مذكور مبلغي وجه نقد به بيمه شده پرداخت نمايد. مبلغ مزبور در آيين نامه اي كه از طرف هيات مديره سازمان تهيه و به تصويب شورايعالي سازمان مي رسد تعيين خواهد شد.
ماده 69 : در صورتي كه بيمه شده زن و يا همسر بيمه شده مرد به بيماريهايي مبتلا شود كه شيردادن براي طفل او زيان آور باشد يا پس از زايمان فوت شود شير مورد نياز تا 18 ماهگي تحويل خواهدشد.
«بازنشستگي»
ماده 76: مشمولين قانون بیمه تامین اجتماعی در صورت حائز بودن شرايط زير حق استفاده از مستمري بازنشستگي را خواهند داشت .
1ـ حداقل ده سال حق بيمه مقرر را قبل از تاريخ تقاضاي بازنشستگي پرداخته باشند
2ـ سن مرد به 60 سال تمام و سن زن به 55 سال تمام رسيده باشد.
تبصره 1: كساني كه 30 سال تمام كاركرده و در هر مورد حق بيمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند درصورتي كه سن مردان 50 سال و سن زنان 45 سال تمام باشد مي توانند تقاضاي مستمري بازنشستگي نمايند.
تبصره 2: بيمه شدگاني كه داراي 35 سال تمام سابقه پرداخت حق بيمه باشند مي توانند بدون در نظر گرفتن شرط سني مقرر در قانون تقاضاي بازنشستگي نمايند.
تبصره 3: زنان كارگر با داشتن 20 سال سابقه كار و 43 سال سن به شرط پرداخت حق بيمه با 20 روز حقوق مي‌توانند بازنشسته شوند.
«مرگ»
ماده 8: بازماندگان واجد شرايط بيمه شده متوفي در يكي از حالات زير مستمري بازماندگان دريافت خواهند داشت:
1- در صورت فوت بيمه شده بازنشسته
2- در صورت فوت بيمه شده از كار افتاده كلي مستمري بگير
3- در صورت فوت بيمه شده اي كه در ده سال آخر حيات خود حداقل حق بيمه يك سال كار، مشروط بر اينكه ظرف آخرين سال حيات حق بيمه 90 روز كار را پرداخت كرده باشد.
4- در مواردي كه بيمه شده در اثر حادثه ناشي از كار يا بيماريهاي حرفه اي فوت نمايد.
ماده 81: بازماندگان واجد شرايط متوفي كه استحقاق دريافت مستمري را خواهند داشت عبارتند از:
1- عيال دائم بيمه شده متوفي مادام كه شوهر اختيار نكرده است.
تبصره 1: همراهان بيمه شدگان متوفي كه شوهر اختيار نموده اند (عقد دائم) در صورت فوت شوهر دوم ، توسط تأمين اجتماعي مجدداً به آنها مستمري پرداخت خواهد شد.
2- فرزندان متوفي در صورتي كه سن آنان كمتر از هيجده سال تمام باشد و يا منحصراً به تحصيل اشتغال داشته باشند يا به علت بيماري يا نقص عضو طبق گواهي كميسيون پزشكي قادر به كار نباشند.
3- پدر و مادر متوفي در صورتي كه اولاً تحت تكفل او بوده ثانياً سن پدر از شصت سال و سن مادر از 55 سال تجاوز كرده باشد و يا آنكه به تشخيص كميسيون پزشكي موضوع ماده 91 قانون بیمه تامین اجتماعی از كار افتاده باشند و در هر حال مستمري از سازمان دريافت ندارند.
ماده 82: بازماندگان بيمه شده زن با شرايط زير از مستمري استفاده خواهند كرد:
1- شوهر مشروط بر اينكه اولاً تحت تكفل زن بوده ثانياً سن او از شصت سال تجاوز باشد يا طبق نظر كميسيون پزشكي از كار افتاده بود و در هر حال مستمري از سازمان دريافت نكند.
2- فرزندان در صورت حائز بودن شرايط زير:
الف) پدر آنها در قيد حيات نبوده و يا واجد شرايط مذكور در بند اول اين ماده باشد و از مستمري ديگري استفاده نكند
ب) سن آنها كمتر از 18 سال تمام باشد و يا منحصراً به تحصيل اشتغال داشته باشند تا پايان تحصيل و يا به علت بيماري يا نقص عضو طبق گواهي كميسيون پزشكي قادر به كار نباشند.
3- پدر و مادر در صورتي كه اولاً تحت تكفل او بوده ثانياً سن پدر از 60 سال و سن مادر از 55 سال تجاوز كرده باشد و يا آنكه به تشخيص كميسيون پزشكي از كار افتاده باشند و در هر حال مستمري از سازمان دريافت ندارند.
ماده 84: هرگاه بيمه شده فوت كند هزينه كفن و دفن او از طرف سازمان تأمين اجتماعي پرداخت خواهد شد.
«ازدواج و عائله مندي»
ماده 85: به بيمه شده زن يا مرد كه براي اولين بار ازدواج مي‌كند مبلغي معادل يك ماه متوسط مزد يا حقوق با رعايت شرايط زير به عنوان كمك ازدواج پرداخت مي‌شود.
1- در تاريخ ازدواج رابطه استخدامي او با كارفرما قطع نشده باشد.
2- ظرف پنج سال قبل از تاريخ ازدواج حداقل حق بيمه 720 روز كار را به سازمان پرداخته باشد.
3- عقد ازدواج دائم بوده و در دفتر رسمي ازدواج به ثبت رسيده باشد.
تبصره 1: مزد يا حقوق متوسط موضوع اين ماده قانون بیمه تأمين اجتماعی عبارت است از جمع دريافتي بيمه شده ظرف دو سال قبل از ازدواج كه به مأخذ آن حق بيمه پرداخت شده است تقسيم بر 24
تبصره 2: در صورتي كه طرفين عقد ازدواج واجد شرايط مذكور در اين ماده باشند كمك ازدواج به هر دو نفر داده خواهد شد.
ماده 86: كمك عائله مندي منحصراً تا دو فرزند بيمه شده پرداخت مي‌شود مشروط بر آنكه :
1- بيمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بيمه 720 روز را داشته باشد.
2- سن فرزندان او از 18 سال كمتر باشد يا منحصراً به تحصيل اشتغال داشته باشند تا پايان تحصيل يا در اثر بيماري يا نقص عضو طبق گواهي كميسيونهاي پزشكي قادر به كار نباشد.
ميزان كمك عائله مندي معادل سه برابر حداقل مزد روزانه كارگر ساده در مناطق مختلف براي هر فرزند در ماه
«قانون بيمه بيكاري»
ماده 1)
كليه مشمولين قانون تامین اجتماعی كه تابع قوانين كار و كار كشاورزي هستند مشمول مقررات اين قانون مي‌باشند.
تبصره : گروههاي زير از شمول مقررات اين قانون مستثني هستند.
1- بازنشستگان و از كار افتادگان كلي.
2- صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بيمه شدگان اختياري.
3- اتباع خارجي
ماده 2)
بيكار از نظر اين قانون بيمه شده اي است كه بدون ميل و اراده بيكار شده و آماده كار باشد.
تبصره 1 : بيمه شدگاني كه به علت تغييرات ساختار اقتصادي واحد مربوطه به تشخيص وزارتخانه ذيربط و تائيد شواريعالي كار بيكار موقت شناخته شوند نيز مشمول مقررات اين قانون خواهند بود.
تبصره 2 : بيمه شدگاني كه به علت بروز حوادث قهريه و غير مترقبه از قبيل سيل، جنگ، آتش سوزي و … بيكار مي‌شوند با معرفي واحد كار و امور اجتماعي محل از مقرري بيمه بيكاري استفاده خواهند كرد.
ماده 3)
بيمه بيكاري به عنوان يكي از حمايتهاي قانون بیمه تأمين اجتماعی است و سازمان تأمين اجتماعي مكلف است با دريافت حق بيمه مقرر، به بيمه شدگاني كه طبق مقررات اين قانون بيكار مي‌شوند مقرري بيمه بيكاري پرداخت نمايد.
ماده 4)
بيمه شده با معرفي كتبي واحد كار و امور اجتماعي محل از مزاياي قانون بیمه تأمين اجتماعی منتفع خواهد شد.
تبصره : بيكاران مشمول اين قانون كليه حقوق و مزايا و خسارات مربوطه (موضوع قانون كار) را دريافت خواهند نمود.
ماده 5)
حق بيمه بيكاري به ميزان (3%) مزد بيمه شده مي‌باشد كه كلاً توسط كارفرما تأمين و پرداخت خواهد شد.
تبصره : مزد بيمه شده و نحوه تشخيص، تعيين حق بيمه بيكاري ، چگونگي وصول آن، تكليف بيمه شده و كارفرما و همچنين نحوه رسيدگي به اعتراض، تخلفات و ساير مقررات مربوطه در اين مورد بر اساس ضوابطي است كه براي حق بيمه ساير حمايتهاي تأمين اجتماعي در قانون و مقررات قانون بیمه تأمين اجتماعی پيش بيني شده است.