از تلاش برای تهیه متن نهایی «کاپ ۲۸» تا ناامیدی از روند کُندِ توافق‌ها
در حالی که اجلاس آب و هوایی سازمان ملل در دبی به انتها رسید، نمایندگان کشورها در تلاش هستند تا متن نهایی این رویداد زیست‌محیطی را بررسی کنند و همه نگاه‌ها به این مساله معطوف است که آیا این نشست در نهایت خواستار برداشتن گام‌های محکم برای تسریع مبارزه با تغییرات اقلیمی خواهد بود یا خیر.
به گزارش روابط عمومی، در طول کنفرانس کاپ ۲۸ که تا روز گذشته (سه‌شنبه) در دبیِ امارات ادامه داشت از تصمیم‌گیرندگان به ویژه آنهایی که نماینده کشورهای به شدت صنعتی و دولت‌های غربی هستند، خواسته شده است که از انتقال سبز – از استقرار انرژی پاک تا کمک به کشورهای در حال توسعه از طریق تامین بودجه و سایر اقدامات – حمایت کنند.
با این حال، «کاتلین میلر»، کارشناس ارشد بازنشسته از مرکز ملی تحقیقات جوی (NCAR) در ایالات متحده آمریکا و «اندرو سیاچی»، کارشناس تغییرات آب و هوایی از اندیشکده بین‌المللی گروه بحران، تصویری تلخ از روند کُند تلاش‌های غرب با وجود عمیق‌تر شدن بحران آب و هوایی ترسیم کردند.
میلر در مصاحبه با آناتولی گفت: فقط می‌توانم بگویم که جامعه جهانی و به‌ویژه کشورهایی که انتشار گازهای گلخانه‌ای زیادی دارند در انجام اقدامات مؤثر برای کاهش تغییرات آب و هوایی یا برنامه‌ریزی جدی برای مقابله با تأثیرات آن بسیار کُند بوده‌اند.
او گفت درک ما از جدیت تهدیدها به سرعت در حال افزایش است و افزود که اکنون این تهدیدات به طور گسترده‌تر توسط افرادی که احتمالاً مستقیماً تحت تأثیر قرار می‌گیرند به طور مشترک تجربه خواهد شد.
میلر که ابراز تردید کرد که کاپ۲۸ بتواند «پیشرفت کافی» را به همراه داشته باشد، هشدار داد: اما این برنامه‌ها هنوز به یک برنامه جهانی به اندازه کافی قوی و هماهنگ برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای تبدیل نشده است.
بنابر اعلام آناتولی، سیاچی نیز با اشاره به پیشرفت‌های سال‌های اخیر گفت: من نسبت به انرژی‌های تجدیدپذیر خوش‌بین و به هر چیز دیگر بدبین هستم. اما به گفته وی، این اقدام به تنهایی برای حفظ دمای جهانی در سطوح ایمن کافی نخواهد بود.
او در مورد هدف محدود کردن گرمایش به ۱.۵ درجه سانتیگراد گفت: وقتی انتشار گازهای گلخانه‌ای بی‌وقفه ادامه می‌یابد، مثبت فکرکردن در این زمینه سخت است.
تاکید دبیرکل سازمان ملل بر ضرورت توافق برای حذف سوخت‌های فسیلی
«آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل در نشست‌های روزهای پایانی در کاپ ۲۸ خواستار توافقی شد که استفاده از سوخت‌های فسیلی را به تدریج حذف کند.
گوترش از مذاکره‌کنندگان در این نشست خواست تا حداکثر بلندهمتی و انعطاف را در آستانه پایان این گردهمایی از خود نشان دهند.
وی پیشنهاد کرد که کشورها در زمان‌ها و با شدت‌های مختلف استفاده از نفت، گاز و زغال سنگ را متوقف کنند.
دبیرکل سازمان ملل همچنین گفت که دولت‌ها باید افزایش دمای کره زمین را کمتر از میزانی نگه دارند که دانشمندان برای دنیا «جبران‌ناپذیر» می‌دانند.
این درحالیست که تولیدکنندگان عمده نفت نظیر عربستان سعودی، پیشنهادها برای حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی را رد کرده‌اند.
اخیرا نیز «هیثم الغیص»، دبیرکل اوپک در نشست کاپ ۲۸ دبی گفت که هیچ راه حل یا مسیر واحدی «برای دستیابی به انرژی پایدار وجود ندارد» و از کشورهای عضو خواست هرگونه توافق برای محدود کردن تولید سوخت‌های فسیلی را رد کنند.
حمایت ژاپن از کشورهای در حال توسعه در برابر تغییرات اقلیمی
وزیر محیط زیست ژاپن نیز در بخشی از این نشست‌ها از اقدامات حمایتی کشورش برای کمک به کشورهای در حال توسعه در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خبر داد.
«ایتو شینتارو»، وزیر محیط زیست ژاپن در اجلاس سطح وزیران کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد کاپ ۲۸ در امارات حضور یافت.
پیش از این اجلاس، ایتو خاطر نشان کرد که همه کشورها باید برای مقابله با بحران آب و هوایی متحد شوند اما هر کشور با چالش‌های متفاوتی روبرو است.
او گفت: ژاپن امیدوار است برای حل این مشکلات، حمایت فناوری، اقتصادی و مالی فراهم کند.
وزیر محیط زیست ژاپن در این اجلاس گفت: ژاپن با استفاده از داده‌های یک ماهواره نظارتی جدید گازهای گلخانه‌ای که قصد دارد سال ۲۰۲۴ به مدار پرتاب کند به کشورهای در حال توسعه در آسیا برای تهیه اهداف کاهش انتشار آلاینده‌ها کمک خواهد کرد.
او همچنین مشارکت بخش دولتی و خصوصی برای توسعه سامانه‌های هشدار سریع عمدتا در منطقه آسیا – اقیانوس آرام را اعلام کرد. هدف از این سامانه‌ها کمک به کشورهای در حال توسعه برای مقابله با بلایای ناشی از تغییرات اقلیمی است.
وعده ۶۳ کشور به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
در این میان و در روزهای ابتداییِ این اجلاس بین‌المللی، ۶۳ کشور به تعهد کاهش چشمگیر انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط با سرمایش در نشست آب و هوایی سازمان ملل در دبی پیوستند.
به گزارش رویترز، این کشورها متعهد شدند که تا سال ۲۰۵۰ میلادی، انتشار گازهای گلخانه ای مرتبط با سرمایش خود را حداقل ۶۸ درصد در مقایسه با سطوح سال ۲۰۲۲ کاهش دهند. همچنین این تعهد همراه با مجموعه ای از اهداف دیگر از جمله ایجاد استانداردهای عملکرد انرژی تا سال ۲۰۳۰ است.
«جان کری»، فرستاده ایالات متحده به کاپ ۲۸ در این باره گفت: ما می‌خواهیم مسیری را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط با سرمایش در همه بخش‌ها ایجاد کنیم اما در عین حال دسترسی به سرمایش پایدار را افزایش دهیم.
حدود ۱.۲ میلیارد نفر که به سرمایش نیاز دارند هنوز به آن دسترسی ندارند.
همچنین حداقل ۱۱۸ کشور نیز از دیگر تعهدات کاپ ۲۸ برای سه برابر کردن انرژی های تجدیدپذیر و دو برابر شدن نرخ بهره وری انرژی تا سال ۲۰۳۰ حمایت می‌کنند.
در همین حال پیش از این نیز فرستاده ویژه دبیرکل سازمان جهانی بهداشت (WHO) در امور تغییرات آب و هوایی و سلامت تاکید کرد که بیش از سه میلیارد نفر در سراسر جهان با تأثیرات گرمایش جهانی بر سلامتی روبرو هستند.
وی افزود: هر چهار ثانیه یک نفر به دلیل پیامدهای تغییرات آب و هوایی که می‌شد از آن جلوگیری کرد، جان خود را از دست می‌دهد.
این نماینده ویژه سازمان جهانی بهداشت همچنین افزود که هیچ راهی جز حذف تدریجی سوخت های فسیلی برای مبارزه با پیامدهای منفی تغییرات آب و هوایی بر سلامتی وجود ندارد. دیگر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای یک گزینه نیست.
وعده گام‌های بلند در زمینه مهار گرمایش زمین
کشورها و شرکت‌های نفتی حاضر در گفتگوهای اقلیمی سازمان ملل در کاپ ۲۸ دبی در عین حال وعده داده‌اند که در زمینه مهار گرمایش زمین گام‌های بلندی بردارند.
حدود ۱۰۰ کشور قول دادند استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر را تا سال ۲۰۳۰ سه برابر کنند.
حدود ۵۰ شرکت نفت و گاز از جمله شرکت عظیم نفتی آرامکو عربستان وعده دادند که بعد از ۲۰۵۰ میلادی دیگر گازهای گرمایشی وارد اتمسفر زمین نکنند.
البته این وعده‌ها فقط مرحله تولید را در بر می‌گیرد نه سوزاندن سوخت‌های فسیلی و به همین خاطر منتقدان گفته‌اند که این وعده‌ها، تاثیری قابل توجه بر مقابله با تغییر اقلیم نخواهد داشت.
اما کشورهای حاضر در اجلاس کاپ ۲۸ در دبی که قول دادند انرژی‌های نوین را سه برابر کنند معتقدند که این اقدام کمک خواهد کرد سوخت‌های فسیلی حداکثر تا سال ۲۰۵۰ از سیستم انرژی جهان حذف شود.
حامیان این برنامه از جمله اتحادیه اروپا و امارات، میزبان کاپ ۲۸، می‌خواهند که این قول در توافق نهایی این اجلاس گنجانده شود تا تقریبا همه ۲۰۰ کشور حاضر در کنفرانس آن را امضا کنند.
گروه‌های اقلیمی با احتیاط از قول گسترش تولید انرژی های تجدیدپذیر استقبال کردند اما گفتند که تعهد ارائه شده از سوی شرکت‌های نفت و گاز «سبزنمایی» (تظاهر به انجام کارهایی در جهت حفظ محیط زیست) است.
افغانستان کمترین آمادگی برای مقابله با تغییرات اقلیمی را دارد
یکی دیگر از نکات مهمی که در این نشست مورد توجه قرار گرفت عدم آمادگی و آسیب‌پذیری ویژه افغانستان در مقابله با پیامدهای تغییر اقلیم بود.
دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان (یوناما) گفت: با وجود فشارهای اقلیمی بر زندگی میلیون‌ها نفر در افغانستان، این کشور کمترین آمادگی مقابله با اثرات آن را دارد.
در بیانیه یوناما آمده است که افغانستان همچنان از جمله ۱۰ کشوری است که در برابر تغییرات اقلیمی «آسیب‌پذیرترین و دارای کمترین آمادگی» هستند و در این کشور «حدود ۲۰ میلیون نفر در معرض بحران امنیت غذایی» قرار دارند که خشکسالی متوالی از دلایل اصلی آن است.
یوناما می‌گوید: این در حالی است که کمک‌های مالی بشردوستانه به افغانستان همچنان رو به کاهش است و بودجه مقابله با تغییرات اقلیمی «تا حد زیادی تعلیق» شده است.
«رزا اتانبوا»، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل گفته است این وضعیت «ناپایدار» است و سازگاری با تغییرات اقلیمی را نباید در انتظار نگه‌داشت.
علائم حیاتی زمین در حال نابودی است
در همین حال آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در دومین روز از این اجلاس بار دیگر در مورد پیامدهای تغییرات آب و هوایی هشدار داد و خواهان اقدامات بنیادین برای متوقف کردن خطرات ناشی از آن شد.
وی از سران جهان خواست تا برای آینده‌ای بدون سوخت‌های فسیلی برنامه ریزی کنند و گفت که هیچ راه دیگری برای مهار گرمایش جهانی وجود ندارد.
گوترش تاکید کرد: خشکسالی‌های اخیر و آتش‌سوزی‌های جنگلی نشان داده است که «علائم حیاتی زمین» در حال نابودی است.
گوترش در افتتاحیه این اجلاس نیز طی سخنانی هشدار داد که فاجعه آب و هوایی واقعی در پیش است و گفت که امسال گرمترین سال تاریخ بشر خواهد بود.
وی تاکید کرد: در حال حاضر سطح دریاها و دمای آب دریاها به بالاترین میزان خود رسیده است و میزان یخ قطب به پایین‌ترین حد خود رسیده است.
توافق بر سر عملکرد صندوق «ضرر و زیان»
به گزارش روابط عمومی، همچنین نمایندگان کشورهای حاضر در همان روز آغاز این کنفرانس با نهایی کردن ضوابط عملکرد صندوقی برای کمک به کشورهای در حال توسعه که در برابر پیامدهای نامطلوب تغییرات آب و هوایی به ویژه آسیب‌پذیر هستند، موافقت کردند.
بنابر اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان ملل متحد (UN) این توافق در اولین روز از برگزاری اجلاس کاپ ۲۸ حاصل شد.
سال گذشته (۲۰۲۲) در نشست کاپ ۲۷ بر سر تاسیس صندوق «ضرر و زیان» توافق شد و اکنون ضوابط و قوانین مرتبط با نحوه عملکرد آن نهایی می‌شود.
به گزارش شبکه تلویزیون ملی ژاپن، این صندوق برای چهار سال اول پس از راه‌اندازی، تحت نظارت بانک جهانی اداره می‌شود. کشورهای توسعه یافته و سایرین به طور داوطلبانه متعهد به پرداخت پول به آن خواهند شد.
امارات، آلمان، ژاپن و سایر کشورها تاکنون در مجموع متعهد به پرداخت ۴۲۰ میلیون دلار به این صندوق شده‌اند.
سلطان احمد الجابر، وزیر صنعت و فناوری پیشرفته امارات که ریاست کاپ ۲۸ را برعهده دارد در کنفرانس خبری گفت: این یک توافق تاریخی است.
انتهای پیام