شناخت انواع دودکش و کلاهک دودکش امری بسیار حیاتی است که نیاز است عموم مردم از آن آگاه باشند. ما پیشتر در مقاله ای تحت عنوان به صورت مختصر به بیان نکاتی در خصوص اهمیت دودکش و نیز کلاهک دودکش پرداختیم. اما در این مقاله از پویان گسترش سعی داریم تا مقداری بیشتر در خصوص انواع دودکش و نیز کاربردها و ویژگیهای های مثبت و منفی هر یک کطالبی را با شما به اشتراک بگذاریم.
شناخت انواع دودکش
کانالی عمدتا فلزی و سیمانی می باشد که به عنوان رابط دودکش بین وسایل گاز سوز و دودکش ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و محصولات احتراق را به خارج از ساختمان هدایت می کند. دودکش ها دارای انواع متعددی هستند که در یک دسته بندی کلی می توان آنها را در موارد زیر خلاصه نمود :
- دودکش آکاردئونی
- دودکش استیل
- دودکش سیمانی
- دودکش آهنی (گالوانیزه)
- دودکش دو جداره
- دودکش pvc
همانطور که پیشتر در مقاله اشاره نمودیم، معمولا با توجه به اینکه این احتمال وجود دارد که لوله به مرور زمان و به دلیل عرق نمودن دچار پوسیدگی شود و این پوسیدگی منجر به سوراخ شدن لوله و در نهایت نشت منواکسید کربن گردد، بهترین نوع لوله رابط دودکش بین وسایل گاز سوز و دودکش ساختمان لوله استیل (دودکش استیل) می‌باشد، زیرا احتمال پوسیدگی در این لوله‌ها بسیار ناچیز است.
در ادامه و جهت آشنایی شما با انواع دودکش، توضیحات مختصری را در خصوص هر یک بیان خواهیم کرد.
دودکش آکاردئونی
لوله دودکش‌های آکاردئونی به جهت انعطاف پذیری بالا، مورد توجه و تقاضای عموم مردم قرار دارد. جنس این لوله‌ها از آلومینیوم است و دارای ضخامت و دوام پایینی است.
پیشتر به این موضوع اشاره کردیم که لوله‌های رابط که به صورت آکاردئونی (فنری) هستند، به دلیل نوع ساختاری که در تولید آنها لحاظ گردیده است، احتمال نشت منو اکسید کربن را به محیطی که در آنجا وسایل گازسوز نصب است را بسیار زیاد می‌کند. توصیه اکید این است که به هیچ عنوان از لوله رابط دودکش آکاردئونی برای وسایل گازسوز استفاده نکنید، زیرا این نوع از دودکش فقط برای انتقال هوا مناسب می باشد.
دودکش استیل
این نوع از لوله‌های دودکش عموما برای نصب پکیج‌های شوفاژ مورد استفاده قرار می‌گیرند و در نوع استیل خالص و ورق آهن با روکش استیل در بازار وجود دارد. بهترین نوع این دودکش لوله دودکش استیل خالص با درزبندی جوش می‌باشد.
عمدتا برای فضاهای باز یا مکان‌های که رطوبت زیاد دارند از این لوله رابط دودکش استفاده می‌شود.
دودکش سیمانی
دودکش سیمانی دودکشی است که از مواد نسوختنی از جنس‌های سیمان یا آزبست ساخته می‌شود. اتصال لوله‌ها از نوع نر و ماده می‌باشد و قسمت پایین دودکش سیمانی باید ۳۰ سانتیمتر در داخل اتصال قرار گیرد و درزبندی شود. برخی مواقع ممکن است بخاطر اینکه درزبندی به طور کامل صورت بگیرد، نیاز باشد تا با گچ و یا ترکیب خاک و گپ محل اتصال لوله ها (محل درز) به طور کامل پوشانده شود.
دودکش آهنی (دودکش گالوانیزه)
دودکش آهنی که از ورق گالوانیزه درست می‌شود، یکی از قدیمی ترین نوع دودکشی هایی است که از گذشته تا به حال وجود داشته و مورد استفاده قرار می گیرد، شاید بتوان گفت که این نوع از دودکش، نسبت به سایر دودکش ها بیشترین مورد استفاده را دارد. عمدتا از این نوع رابط دودکش در مکان‌های که رطوبت کم و محصولاتی گازسوز از قبیل بخاری یا ابگرمکن که داخل ساختمان نصب می‌شود می‌توان استفاده کرد.
دودکش دو جداره
زمانی که وسایل گازسوز با محفظه احتراق بسته مورد استفاده قرار بگیرند، عمدتا از دودکش دو جداره استفاده می گردد. به بیانی ساده این نوع از دودکش‌ها در محصولات گازسوز با محفظه احتراق بسته مورد استفاده قرار می گیرند . از لحاظ ایمنی این نوع دودکش ها در قیاس با سایر دودکش ها، در سطح بسیار بالایی قرار دارد. به بیانی این نوع دودکش دارای ایمنی بسیار بالایی است.
کارکرد این نوع از دودکش به این صورت است که دود حاصل از احتراق را به وسیله لوله سایز 6 به بیرون هدایت می‌شود و اکسیژن مورد نیاز برای احتراق را به وسیله لوله سایز 10 به داخل محفظه احتراق هدایت می‌کند. عمدتا از این لوله رابط دودکش برای پکیج یا ابگرمکن های فن دار استفاده می‌شود.
دودکش pvc
دودکش pvc به عنوان یکی دیگر از انواع لوله رابط دودکش، تنها برای پکیج‌های کندانس استفاده می‌شود، زیرا دمای دود حاصل از احتراق در این نوع از پکیج‌ها بسیار پایین است و گرما آسیبی به آن نمی رساند.
کلاهک دودکش
پیشتر به عنوان یکی از موارد بسیار مهم در استفاده از وسایل گازسوز اشاره شد که استفاده از کلاهک دوکش امری مهم و بعضا ضروری است. دودکش وسیله‌ای است که در انتهایی لوله رابط دودکش نصب می‌شود و وظیفه تسهیل و افزایش مکش دودکش را بر عهده دارد.
بسیاری مواقع ممکن است با ورود برخی اشیا به درون لوله دودکش باعث مسدود شدن مسیر آن شوند. یا در برخی مواقع دیگر پرنده‌ای بر روی دهانه آن لانه کند و یا حتی ممکن است به دلیل وزش بادهای فصلی، منو اکسید به درستی از دودکش خارج نگردد و خطراتی را ایجاد نماید. از این رو و به جهت جلوگیری از اتفاق افتادن چنین مسائلی، توصیه می‌شود که در انتهای دودکش از کلاهک دودکش استفاده شود.
انواع کلاهک دودکش
کلاهک دودکش دارای انواع مختلفی است که اگر بخواهیم بر اساس یک دسته بندی کلی به معرفی آنها بپردازیم، می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- الف- کلاهک دودکش H
- ب- کلاهک دودکش پره‌ای
- پ- کلاهک دودکش طرح چینی
- ت- کلاهک دودکش طرح آلمانی
- ث- کلاهک دودکش زانویی با زاویه بسته
- ج- کلاهک دودکش با پوشش نیم گرد
- چ- کلاهک گردان
معرفی کلاهک دودکش به شکل اچ
این کلاهک به شکل حرف لاتین اچ بوده و برای کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. این دسته از کلاهک ها مصرف انرژی را با حد خوبی کاهش می دهند و به همین دلیل محبوبیت بالایی دارند.
کلاهک اچ گرد
کلاهک دودکش با طرح اچ گرد دسته ای از این نوع کلاهک است که گرد و استوانه ای بوده و به دلیل برابر بودن قطر لوله های دودکش با دودکش اصلی خانه، دود را به خوبی تخلیه می کند. به همین دلیل باید به قطر آن توجه کرد، چراکه اگر قطر اجزای آن با یکدیگر فرق داشته باشد و کوچکتر باشد، سبب می شود که دودکش نتواند دود را به خوبی خارج کند و به داخل خانه پس می زند که خطرناک خواهد بود.
جنس این دسته از دودکش ها معمولا از ورق گالوانیزه و استیل است. این کلاهک باید حداقل از سطح بام ۱٫۵ متر فاصله داشته باشد تا بتواند به خوبی دود را از خانه ها تخلیه کند.
کلاهک اچ چهارگوش
این دسته از کلاهک ها نیز مانند همتایان گرد خود هستند. اندازه لوله های دودکش باید با هم برابر باشد و تفاوتی بین قطر لوله دودکش اصلی و کلاهک وجود نداشته باشد تا بتواند دود را از خانه خارج کند. جنس این گروه نیز از ورق گالوانیزه یا استیل است و بر روی بام های مسطح یا شیب دار نیز نصب می شود.
کلاهک دودکش با طرح پره ای
این دسته از کلاهک ها برای تخلیه دود از دودکش موتورخانه ، شومینه ، هود، بخاری و آبگرمکن ها کاربرد دارد. دو زیردسته کلاهک پره ای چهارگوش و کلاهک پره ای گرد در این گروه قرار می گیرند.
دسته پره ای چهارگوش پرکاربردترین نوع دودکش است که دارای چندین پره با شکل Z انگلیسی می باشد. این پره ها در این کلاهک به صورتی قرار گرفته اند که از ورود آب، برف، گرد و خاک یا دیگر عوامل مزاحم به داخل خانه جلوگیری کنند. ارتفاعی که بهتر است این کلاهک نصب شود در حدود ۳۰ سانتی متر است، اما بسته به محدودیت فضایی یا ضرورت می توانید آن را تغییر دهید، فقط مطمئن شوید که دود داخل خانه را به خوبی خارج می کند و هوا محبوس نمی شود.
کلاهک دودکش پره ای گرد نیز دارای یک پایه به شکل استوانه است که پره های آن گرد هستند و در بالای پایه قرار گرفته اند. این دودکش باید با دقت کافی ساخته شود تا عملکرد صحیحی داشته باشد. همانند موارد قبل، پره های این دستگاه نیز از نفوذ گرد و خاک، آب و برف نیز به داخل خانه جلوگیری می کند. لازم به ذکر است که می توان این نوع دودکش را با هر جنس و قطری تولید کرد و محدودیتی در مواد اولیه آن وجود ندارد.
کلاهک دودکش چینی
این دسته از کلاهک ها نیز دارای یک استوانه خالی هستند که یک تاج خالی در انتهای آن وجود دارد. دو زیردسته آن شامل طرح گرد و چهارگوش است. در طرح گرد آن، قطر تاج از قطر پایه کلاهک بزرگتر بوده و به همین دلیل از نفوذ آب به درون لوله ممانعت می کند. همچنین این تاج باید تا حد خوبی از پایه فاصله گرفته باشد تا بتواند از ورود آب باران و برف به درون پایه اصلی جلوگیری کند و در برابر خروج دود از خانه مانعی را ایجاد نکند.
کلاهک دودکش چینی با طرح چهارگوش نیز همانند مورد قبلی بوده و تفاوتی با آن ندارد. تنها تفاوتی که بین این دو زیردسته وجود دارد در ظاهر آن ها است.
کلاهک دودکش آلمانی
این دسته از کلاهک ها صرفا در صنعت کاربرد دارند و در سقف کارخانه های غذایی و مخصوصا کارخانه هایی که به تولید آرد گندم مشغول هستند دیده می شود. دلیل استفاده از این نوع کلاهک ها در صنایع به این خاطر است که کلاهک آلمانی می تواند از ورود ذرات گرد و غبار به داخل تاسیسات جلوگیری کند. مخصوصا در صنایعی که کار آن ها تولید مواد غذایی است، کیفیت و نبود مواد زائد محیطی حرف اول را می زند.
به همین دلیل با استفاده از کلاهک آلمانی، این دسته از صنایع می توانند از ورود آب باران، برف و گرد و غبار و آلودگی به داخل ساختمان جلوگیری کنند. لازم به ذکر است که در فصول مرطوب سال، این کلاهک می تواند از نفوذ رطوبت به درون داکت هوا نیز جلوگیری کند.
این کلاهک معمولا با ورق های گالوانیزه ساخته می شود، اما می توان آن را به کمک دیگر مواد اولیه نیز ساخت و ممنوعیتی در استفاده از استیل یا ورق روغنی وجود ندارد. با این حال، ضخامت ورقی که برای ساخت این دسته از دودکش ها مصرف می شود بر روی قطر و کاربرد این کلاهک دودکش اثرگذار است.
همچنین، ارتفاع و قطر کلاهک آلمانی محدودیتی ندارد و می توان آن را به سفارش کارفرما در هر اتفاع و قطری ساخت. از این دسته از کلاهک ها نیز در سقف های مسطح و شیب دار استفاده می شود.
تنظیم کننده مکش
وسیله‌ای است که ما بین لوله رابط با کلاهک دودکش نصب می‌شود. و با وارد کردن مقدار هوا به آن مکش دودکش را به طوراز جمله ارکان سیستم دودکش،موضوع کلاهک دودکش می باشد. با توجه به اینکه منتهی الیهِ رایزرِ لوله های دودکش در بام بواسطه ی نفوذ باد،وآب باران و برف،گردوخاک و حتی لانه گزینیِ پرندگان تحتِ تاثیرِ منفی قرار دارد، لذا وجود پوشش و محافظِ استاندارد در محل خروج دود از لوله های دودکش در بام،بطوریکه عملیات تخلیه دود و آلاینده بطور روان انجام پذیرد از الزامات سیستم های تکمیلیِ تاسیساتِ ساختمان می باشد.
منبع: