دندان‌ها اعضای مهمی در هر فرد هستند که تاثیر بسیار زیادی در زیبایی و اعتماد به نفس دارند پس هر یک از ما باید توجه ویژه‌ای به دندان‌ها و سالم بودن آنها داشته باشیم. گاها ممکن است، خواسته یا ناخواسته برای دندان‌ها مشکلی از قبیل شکستگی یا از دست دادن پیش آید ولی هیچ جای نگرانی نیست چون روش‌های متنوعی برای حل این مشکل وجود دارد. یکی از این روش‌های کاربردی استفاده از پروتزهای دندانی و دندان مصنوعی ثابت است.
تعریف پروتز ثابت و متحرک
پروتزهای متحرک: گونه‌ای از پروتزهای دندانی که امکان نصب و خارج کردن آن به دهان توسط خود بیمار هم وجود داشته و بیمار توانایی جابهجایی آن را دارد.
پروتزهای ثابت: گونه‌ای از پروتزهای دندانی که به طور دائم به یا دندان با چسب‌های مخصوص یا پیچ متصل می‌شوند. تنها است که میتواند این پروتز را نصب یا از دهان خارج کند و بیمار قادر به جابهجایی آن نیست.
مواد به کار رفته در دندان مصنوعی ثابت
در دندان مصنوعی ثابت، چارچوبی از فلزات مخصوص مثل تیتانیوم – پالادیوم یا طلا ساخته می‌شود که وظیفه آنها ثابت کردن روکش است و سپس لایه‌ای از سرامیک دندانی برای بازسازی ظاهر و سطح جونده پروتز به این چارچوب متصل می‌شود. موادی که استفاده می‌شوند باید محکم و بادوام و همچنین رنگ و شفافیت ظاهری مشابهی با دندان‌های طبیعی داشته و با بدن سازگار باشند و حساسیتی ایجاد نکنند.
چه کسانی از دندان مصنوعی ثابت استفاده می‌کنند؟
بیمارانی که قسمتی از دندان آنها شکسته است و در حد یک یا چند دندان نیاز به ترمیم دارند.
بیمارانی که یک یا چند دندان خود را از به طور کلی از دست داده‌اند.
بیمارانی که نیاز به ترمیم‌های کامپوزیتی یا آمالگامی در سطح وسیعی دارند.
پروتز ثابت انواع مختلفی دارند که بر اساس مواد به کار رفته در آنها و شرایط درمان مورد نیاز به چند دسته تقسیم می‌شوند.
- روکش‌های دندانی
- پل‌های دندانی
- بریج مریلند
- لمینیت‌های سرامیکی
- پروتزهای ثابت متکی بر ایمپلنت
بررسی و مقایسه ویژگی‌های انواع پروتزهای دندانی
دندان‌های مصنوعی تنها برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته کاربرد ندارند بلکه بافت لثه و استخوان از دست رفته را نیز پوشش میدهند مثلا دندان مصنوعی کامل یک ست دندانی کامل از فک بالا یا پایین است که حتی مقداری از بافت لثه‌ها را نیز پوشش داده و ظاهری مناسب به فرد میدهند. این موضوع مخصوصا در افرادی که تحلیل و آسیب زیادی در لثه‌ها داشته‌اند، بسیار مهم است.
نگهداری و تمیز کردن پروتزهای متحرک را‌حت‌تر است و امکان این را دارند که خارج از دهان به طور کامل تمیز شوند.
یک نکته مهم در مورد مراقبت از دندان‌های مصنوعی این است که، اگر دندان مصنوعی تمیز نشود، ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های مختلف مانند «برفک دهان» شود.
پروتزهای دندانی نسبت به سایر روش‌ها سازگارترند و در صورت از دست دادن دندان‌های بیشتر می‌توان با تغییرات جزیی در طراحی آنها دندان‌های جدید از دست رفته را نیز پوشش داد. این پروتزهای دندانی به طور کلی هزینه کمتری دارند. عادت کردن به دندان‌های مصنوعی کمی زمانبر است ولی بعد از مدتی کاملا سازش برای بدن و فرد اتفاق می‌افتد.
دندان‌های مصنوعی تا چه زمانی ماندگاری دارند؟
طول عمر دندان‌های مصنوعی برای هر فرد کاملا نسبی است و به میزان کارکرد روزانه و نحوه مراقبت از آنها بستگی دارد. ولی به طور معمول دوام بالایی دارند و سالیان طولانی می‌توان از آنها استفاده کرد.
در طول این مدت باید زمانی که احساس وجود مشکلی در دندان یا لثه و استخوان‌ها کردیم مثلا زمانی که شکستگی در دندان به وجود آمد یا تغییر وضعیت ثابت یا دردی در لثه و استخوان‌های دهان احساس کردیم به دنداپزشک معالج مراجعه کرده تا از بروز بیماری‌های احتمالی در آینده پیشگیری کنیم.
پروتزهای دندانی ثابت یا متحرک؟
انتخاب روش درمانی به عوامل گوناگونی بستگی دارد از جمله:
- نظر دندانپزشک معالج با توجه به وضعیت دندان و سایر عوامل
- توجه به شرایط خود فرد که با کدام یک احساس راحتی بیشتری دارد
- توجه به شرایط اولیه دندان و بررسی میزان و نحوه تخریب و ایراد به وجود آمده
- توجه به شرایط نگه داری و مراقبت‌های بعد از به کار گذاشتن دندان‌های مصنوعی
- توجه به مدت زمان ماندگاری و نیاز به ترمیم یا به کار گذاشتن مجدد داشتن
- مقایسه هزینه‌های هر روش
بهترین روش درمانی چیست؟
در این مقاله از سیمادنت، به بررسی و مقایسه انواع پروتزهای دندانی پرداختیم و اینکه در شرایط بیماری هر شخص، کدام شیوه درمانی برای او کارساز و بهترین روش است و در سیمادنت کلینیک در ابتدا ویزیت کلی بالینی بیمار اتفاق می‌افتد و بیمار به طور کامل در جریان وضعیت خود قرار می‌گیرد و در نهایت با مشورت دندانپزشک معالج خود، روش درمانی مناسب انتخاب می‌شود.
محصولات کمپانی آسترا تک که از آمریکا به دنیا ارائه می‌شوند از جنس تیتانیوم هستند. این کمپانی برای اصلاح سطح از روشی شیمیایی بهره میبرد تا بتواند با توپوگرافی بسیار منحصربه‌فرد در مقیاس نانو، روند ترمیم استخوان را تسریع کند. طراحی این ایمپلنت آمریکایی مبتنی بر درک کاملی است که متخصصان از فیزیولوژی استخوان دارند؛ در نتیجه تولیدات آنها قوی و پایدار است.
ویزیت اولیه در شامل یک ارزیابی کامل بالینی خواهد بود. بدین ترتیب که بیمار ابتدا در جریان تمامی مشکلات دهان و دندان خود از جمله پوسیدگی های احتمالی قرار می گیرد و اما انجام ایمپلنت و نیز میتواند برای داشتن لبخندی زیبا به شما کمک کند. اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که به دنبال بهترین دندانپزشک و متخصص اتودنسی برای زیبایی و سلامت دندان های خود با بالاترین کیفیت و مناسب ترین قیمت هستید به شآیا امکان دارد تحلیل لثه با وجود قرار داشتن دندان مصنوعی در دهان، اتفاق بیفتد؟ باید بگوییم بله! تحلیل لثه و دندان مصنوعی می‌توانند باهم ارتباط نزدیکی داشته باشند. فرقی نمی‌کند دندان‌های مصنوعی داشته باشید یا نه، باکتری‌ها همچنان می‌توانند به لثه‌های شما حمله کنند و لثه‌های شما ملتهب و دردناک شود.
وقتی یکی از دندان‌های ما به هر دلیلی می‌افتد، ممکن است سلامت کل دهان را به خطر بیندازد و دندان‌های کناری بدون تکیه‌گاه می‌مانند و جابه‌جا می‌شوند که این جابهجایی گاهی اوقات با التهاب و درد همراه خواهد بود. در این زمان است که درمان‌های ترمیمی دندانپزشکی جایگزینی مناسب برای دندان‌های ازدست‌رفته با دندان مصنوعی یا پروتز مصنوعی ارائه می‌کنند. دندان‌های مصنوعی می‌توانند ثابت یا متحرک باشند. اگرچه این روش برای حفظ سلامت دهان و دندان ایجاد شده، اما در مواردی هم تورم و حساسیت را به دنبال دارد. در ادامه این مقاله، قرار است تا این بیماری را از زوایای مختلف بررسی کنیم.
بیماری لثه یک عفونت شایع و جدی است که از دلایل اصلی از دست دادن دندان در بزرگسالان است. وجود بیماری لثه، نه تنها بر سلامت دهان و دندان شما تأثیر می‌گذارد، بلکه در مواردی نشانی از وجود بیماری‌های سیستمیک است. در افراد زیادی مشاهده‌شده که بین بیماری قلبی عروقی، دیابت یا بیماری‌های عصبی آنها با بیماری لثه ارتباط وجود دارد.
التهاب لثه، به دلیل تجمع پلاک‌های پر از باکتری در اطراف خط لثه ایجاد می‌شود. فضاهای خالی بین دندان‌ها، به پلاک‌ها آزادی عمل بیشتری میدهند تا در تمام قسمت‌های خط لثه پخش شوند. در این شرایط ممکن است شخص دچار شود. در این حالت با مبارزه سیستم ایمنی، عفونت و تورم ایجاد می‌شود. به‌مرور با نادیده گرفتن علائم این بیماری، پوسیدگی دندان، آسیب به بافت نرم لثه و در موارد شدیدتر پیشروی تا تحلیل استخوان فک در کمین مبتلایان به پسروی لثه خواهد بود.
تحلیل لثه زمانی ایجاد می‌شود که باکتری به بافت لثه برسد و باعث التهاب و عفونت شود.
آیا در صورت ابتلا به بیماری لثه می توانیم از دندان مصنوعی استفاده کنیم؟
در موارد خاص، برداشتن تمام دندان‌ها و استفاده از بهترین راه‌حل مراقبت از دهان و دندان و تنها روش جلوگیری از پیشرفت بیشتر بیماری لثه است. اما باید در نظر داشت که برای استفاده از دندان مصنوعی، نیاز است تا به‌اندازه کافی بافت لثه و استخوان نگه‌دارنده در دهان وجود داشته باشد.
هر چه مدت طولانی‌تری اجازه دهید تا بیماری لثه یا پریودنتال، لثه و استخوان فک شما را از بین ببرد، استخوان کمتری برای قرار دادن دندان مصنوعی باقی خواهد ماند و پوشیدن دندان مصنوعی را سخت‌تر می‌کند.
علائم تحلیل لثه دندان مصنوعی
به یاد داشته باشید، خونریزی ناگهانی لثه در هیچ زمانی طبیعی نیست. اگر هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن لثه‌های شما خونریزی می‌کند، ممکن است به تحلیل لثه یا بیماری پریودنتال مبتلا شده باشید. سایر علائمی که در لثه تحلیل رفته با دندان مصنوعی رخ دهد، عبارتند از:
- تورم، درد و خونریزی لثه هنگام مسواک زدن
- احساس طعم و بوی بد از دهان
- عقب نشینی خط لثه
- ایجاد چرک یا قرمزی در اطراف دندان مصنوعی
- لق شدن دندان‌ها (درصورتی‌که در کنار پروتز مصنوعی، دندان طبیعی داشته باشید)
- راه یافتن باکتری به جریان خون و ایجاد بیماری و سکته قلبی
در مواردی هم ممکن است به پسروی لثه با دندان مصنوعی دچار شده باشید؛ اما هیچ علامت هشداردهنده‌ای وجود نداشته باشد. به همین دلیل مهم است که در کنار رعایت بهداشت خوب دهان، دندان و پروتز مصنوعی، حداقل دو بار در سال برای معاینات منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. هر چه زودتر بیماری لثه تشخیص داده شود، شانس بیشتری برای متوقف کردن آن دارید.
دندان مصنوعی چه عوارضی داره؟
مراقبت درست از دندان مصنوعی رو یاد بگیر.
برای بررسی علائم تحلیل لثه دندان مصنوعی به چه دکتری مراجعه کنیم؟
اگر از مشکلات لثه‌ای رنج می‌برید، وقت آن رسیده که از یک یا پریودنتیست، متخصص دندانپزشکی که به درمان بیماری‌های لثه تمرکز دارد، راهنمایی بخواهید. با اینکه اثرات بیماری تحلیل لثه قابل‌برگشت نیست، اما می‌توان از پیشروی بیشتر بیماری لثه با درمان مناسب جلوگیری کرد. با این کار حتی می‌توانید باقی دندان‌های خود را حفظ کنید زیرا هیچ جایگزین واقعی برای جویدن با دندان‌های طبیعی وجود ندارد.
شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین دندانپزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان وجود دارد.
علل تحلیل لثه در زمان استفاده از دندان مصنوعی چیست؟
- مهم‌ترین دلیل ایجاد عقب نشینی خط لثه، باکتری‌های موجود در دهان هستند که با ایجاد پلاک روی دندان‌ها، حتی باوجود دندان مصنوعی، برای بیماری لثه زمینه‌سازی می‌کنند. مراقبت ناکافی باعث تشکیل یک لایه متراکم پلاک از باکتری روی دندان مصنوعی می‌شود. عفونت باکتریایی دندان مصنوعی، یک تهدید واقعی است که میتواند شرایط رشد بیش از ۱۰۰۰ میکروارگانیسم را در لایه‌ای که روی پروتزها تشکیل می‌شود ایجاد کند.
- گیره‌های فلزی در دندان‌های مصنوعی در برخی افراد باعث درد، التهاب و تحلیل لثه می‌شود. اگر باید از دندان مصنوعی پارسیل استفاده کنید، در تمیز کردن آنها دقت داشته باشید و به‌طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکلی برای لثه شما ایجاد نشود.
- زخم لثه بعد از گذاشتن دندان مصنوعی در دهان نیز، میتواند یک عارضه جانبی ناخواسته بعد از استفاده از دندان مصنوعی باشد که بلافاصله پس از نصب اولیه پروتز دندان، یا زمانی که دندان مصنوعی قدیمی، آسیب‌دیده و ضعیف شده است، رخ می‌دهد و باعث تحریک لثه می‌شود.
به نقل از سایت دررابطه‌با احتمال عفونت بعد از گذاشتن دندان مصنوعی:
توجه نکردن به‌سلامت دندان و لثه‌ها ممکن است باعث ایجاد زخم‌های دهانی یا بروز هرگونه عفونت شود.
تشخیص تحلیل لثه دندان مصنوعی
زمانی که احساس می‌کنید خط لثه شما در حال عقب‌نشینی است یا دندان مصنوعی شما بیشتر از قبل روی لثه می‌لغزد، زمان آن رسیده که به‌احتمال بروز تحلیل لثه شک کنید. در بیشتر موارد، تشخیص تحلیل لثه با دندان مصنوعی برای افراد دشوار است و این کار توسط دندانپزشک انجام می‌گیرد. اما اگر علائمی مانند تورم، درد یا حساسیت به غذای سرد و گرم را مشاهده کردید، بهتر است برای معاینه دهان و دندان خود اقدام کنید.
درمان تحلیل لثه بعد از گذاشتن دندان مصنوعی
بیماری تحلیل لثه باعث از دست دادن دندان در حدود ۷۰ درصد از بزرگسالان می‌شود. بااین‌حال، هنگامی‌که زودتر برای درمان آن اقدام کنید، تا حد زیادی از پیشرفت تحلیل استخوان متوقف می‌شود.
حتی افرادی که از تحلیل لثه بعد از گذاشتن دندان مصنوعی رنج می‌برند، برای جای‌گیری صحیح پروتز دندانی و جویدن غذا به‌سلامت لثه خود وابسته‌اند. لثه برای سلامتی به تنفس کافی نیاز دارد.
برداشتن دندان مصنوعی برای لثه‌های تحلیل رفته هنگام خواب باعث می‌شود تا در معرض رطوبت و هوای طبیعی قرار بگیرد و زودتر درمان شود. همچنین زبان و لثه‌های شما باید هرروز با یک مسواک نرم یا یکپارچه نخی تمیز برای بهبود جریان خون شستشو شود. با این روش به از بین بردن باکتری‌هایی که باعث ایجاد بوی بد در دهان می‌شوند نیز کمک زیادی می‌شود.
۱. قطره برای زخم لثه در تحلیل لثه دندان مصنوعی
استفاده از قطره یکی از روش‌های درمانی مناسب برای زخم لثه و دهان است. قطره‌هایی که برای لثه تحلیل رفته با دندان مصنوعی تجویز و استفاده می‌شوند، خواص متفاوت گیاهی و ضدعفونی‌کننده دارند که می‌توانند التهاب و درد را تسکین دهند. برای استفاده از قطره زخم لثه نیز کافی است روزی حداکثر سه مرتبه در ناحیه ملتهب لثه خود قطره بچکانید.
۲. آیا برای درمان تحلیل لثه و فک بعد از گذاشتن دندان مصنوعی می توان از آنتی بیوتیک استفاده کرد؟
اکثر اشکال بیماری لثه را می‌توان بدون آنتی‌بیوتیک درمان کرد، اما بزرگ‌ترین مزیت استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی این است که به مناطق هدف خاص خود هدایت می‌شوند و کل بدن تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
۳. درمان خانگی تحلیل لثه دندان مصنوعی
- درمان ورم لثه با آب نمک: نمک یک ضدعفونی‌کننده طبیعی است که به بدن شما کمک می‌کند تا زودتر بهبود یابد. استفاده از آب‌نمک در کاهش التهاب لثه بسیار مؤثر است زیرا لثه‌های ملتهب را تسکین می‌دهد، به کاهش درد کمک می‌کند، باکتری‌ها را کاهش می‌دهد و حتی ذرات ریز باقی‌مانده در دهان را حذف می‌کند. برای شستشو با آب نمک، ۲ تا ۳ قاشق چای‌خوری نمک را به یک لیوان آب ولرم اضافه و خوب مخلوط کنید و ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید. البته توجه داشته باشید که استفاده طولانی‌مدت از آب نمک باعث فرسایش مینای دندان می‌شود.
- دهان‌شویه روغن بادرنجبویه: روغن بادرنجبویه نسبت به دهان‌شویه کلرهگزیدین در کاهش سطح پلاک و التهاب لثه مؤثرتر است.
- دهان‌شویه مریم گلی: گیاه مریم گلی به‌طور قابل‌توجهی تعداد باکتری‌هایی که باعث ایجاد پلاک دندانی می‌شوند، کاهش می‌دهد. مریم گلی دارای خواص ضد باکتریایی و ضدالتهابی است که به بهبود لثه‌های متورم و درمان عفونت کمک می‌کند. برای استفاده از دهان‌شویه مریم گلی ۱ تا ۲ فنجان آب را بجوشانید. ۲ قاشق غذاخوری مریم گلی تازه یا ۱ قاشق چای‌خوری مریم گلی خشک را به آب اضافه کنید و بگذارید ۵ تا ۱۰ دقیقه بجوشد. از این محلول می‌توانید برای شستشو دو تا سه بار در روز استفاده کنید.
برای جلوگیری از تحلیل لثه بعد از گذاشتن دندان مصنوعی با دندانپزشک مشورت کنید.
برای درمان لثه های تحلیل رفته با دندان مصنوعی به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
با گذشت زمان دندان‌های مصنوعی به دلیل اینکه در طول روز در دهان قرار دارند و با مواد غذایی مختلف برخورد می‌کنند، دچار آسیب و فرسودگی می‌شوند و به تعویض آنها نیاز دارید. حتی اگر بیشتر دندان‌های طبیعی شما از بین رفته باشند، مهم است که از لثه‌های خود مراقبت کنید. زیرا لثه‌های شما مسئول نگه‌داشتن دندان‌ها در جای خود هستند. مراجعه منظم و دوره‌ای به اولین گزینه برای درمان لثه‌های تحلیل رفته با دندان مصنوعی است. برای راهنمایی بیشتر می‌توانید از در دکترتو جهت معرفی روش پیشگیری و درمان مناسب استفاده کنید.
عوارض تحلیل لثه و دندان مصنوعی
اگرچه دندان‌های مصنوعی برای افرادی که بیشتر دندان‌های خود را به دلایلی مانند بیماری لثه ازدست‌داده‌اند، توصیه می‌شود تا ظاهر و عملکرد دندان‌های ازدست‌رفته را به فرد برگرداند، اما در مواردی هم باعث ایجاد مشکلات جدید می‌شود:
- استفاده از پروتز دندان نامناسب و ایجاد زخم و التهاب
- ساییدگی و تورم لثه‌ها (توصیه به برداشتن دندان مصنوعی در هنگام خوابیدن)
- مشکل در تکلم و صحبت کردن
- مشکل در غذا خوردن و جویدن
- آسیب به دندان‌های طبیعی باقی‌مانده
- آسیب به بافت لثه و بافت‌های استخوانی
معاینات منظم شش‌ماهه دندانپزشکی میتواند به کاهش عوارض تحلیل لثه و پروتز مصنوعی کمک کند.
جلوگیری از تحلیل لثه بعد از گذاشتن دندان مصنوعی
اقدامات ساده‌ای وجود دارند که می‌توانید برای حفظ سلامت دهان و دندان و به حداقل رساندن خطر بیماری لثه انجام دهید:
- حداقل دو بار در روز مسواک بزنید و هر دندان طبیعی را هر شب نخ دندان بکشید (در صورت از دست دادن کامل دندان‌ها، همچنان باید از مسواک نرم برای مسواک زدن لثه، زبان، قسمت داخلی گونه و سقف دهان استفاده کنید)
- پروتزهای مصنوعی را بعد از غذا بردارید و بشویید تا مطمئن شوید که ذرات غذایی بین آنها باقی نمی‌ماند.
- دندان‌های مصنوعی را هر شب در آب یا محلول تمیزکننده دندان مصنوعی خیس کنید. (هنگام استفاده از پاک‌کننده دندان مصنوعی، قبل از قرار دادن دوباره در دهان، دندان مصنوعی را بشویید)
- اجازه دهید لثه‌های شما استراحت کند. هرروز حداقل شش تا هشت ساعت با برداشتن دندان مصنوعی به لثه‌های خود استراحت دهید.
- مواد مغذی را به میزان کافی مصرف کنید. اگرچه غذا خوردن با پروتز دندانی سخت به نظر می‌رسد، اما لثه، فک و ماهیچه‌های دهان شما سوخت لازم برای قوی ماندن را نیاز دارند که باید از طریق مواد غذایی فراهم کنید.
- حتماً طبق برنامه به دندانپزشک خود مراجعه کنید. مراجعه حداقل دو بار در سال به دندانپزشک، میتواند به حفظ سلامت لثه‌هایتان کمک کند. آنها می‌توانند علائم اولیه التهاب لثه یا بیماری لثه را تشخیص دهند و قبل از اینکه به بدتر تبدیل شود آن را درمان کنند.
تحلیل لثه و دندان مصنوعی برای افراد جوان
بیماری لثه و پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین علل از دست دادن دندان در جوانان است که ممکن است به دلیل ناهنجاری‌های دندانی مانند دیسپلازی اکتودرم یا فرسایش دندان با رفلکس معده رخ دهد. هنگامی‌که فرسایش دندان شدید می‌شود، ممکن است به دندان مصنوعی نیاز باشد.
نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به پزشک متخصص
تحلیل لثه و دندان مصنوعی یکی از بیماری‌های رایج میان بیش از نیمی از بزرگسالان است که به دلایل مختلفی چون ایجاد پلاک بین دندان و خط لثه، زمینه‌های ارثی یا بیماری‌های سیستمیک بدن مانند دیابت ایجاد می‌شود. در نهایت با رشد بیشتر آن، دندان‌ها از بین خواهند رفت.
با اینکه هیچ جایگزین طبیعی برای دندان‌ها وجود ندارد، استفاده از دندان مصنوعی یک روش جایگزین درمانی است که میتواند در موادی مانند داشتن یک لبخند زیبا، جویدن غذا و هدف از استفاده دندان های مصنوعی احیاء عملکرد جویدن دندان ها و نیز زیبایی ظاهری آنها است. معمولاً دندان های مصنوعی زمانی لازم هستند که تاج دندان تحت تأثیر پوسیدگی قرار گرفته است، دندان با حجم زیادی سیلانت پوشش داده شده است، یا زمانی که دندان ها دچار ساییدگی شده اند یا از دست رفته اند.
این نوع دندان ها در اشکال مختلفی ارائه می شوند، از جمله:
دنچر یا دست دندان کامل
- از آنها برای جایگزینی همه دندان های از دست رفته (14 دندان) در یک قوس دندانی (بالا یا پایین) استفاده می شود.
- آنها بخش قابل توجهی از بافت لثه را پوشش می دهند. دست دندان های کامل برای قوس دندانی بالا، پلیت (کام یا سقف دهان) را نیز پوشش می دهند و روی آن قرار می گیرند.
- آنها توسط عمل مکیدن (که با انباشته شدن بزاق بین دنچرها و لثه بوجود می آید) در جای خود باقی می مانند.
پروتز پارسیل
- هر دو نوع پروتزهای پارسیل و کامل در لابراتوار و با استفاده از قالبی ساخته می شوند که از دندان های بیمار گرفته شده است.
- پروتزهای پارسیل (یا همان پروتزهای دندانی متحرک) توسط گیره یا با اتصالات دقیقی در جای خود باقی می مانند که به دندان های سالم اطراف متصل می شوند.
- آنها جایگزین یک یا چند دندان می شوند و در طول شب یا برای پاکسازی باید از دهان خارج شوند.
- زمانی از آنها استفاده می شود که دندان های مجاور آنقدر قوی نیستند که تحمل نگه داشتن بریج ها را داشته باشند، یا زمانی که تعدادی از دندان ها از دست رفته باشند.
دقت و ظرافت در ساخت دندان مصنوعی
برای مشخص نمودن محل این نوع دندان های مصنوعی، حرکات فک حین ادای حروف مختلف (حرکت رو به جلو و طرفین) بررسی می شود. این باعث می شود دندان مصنوعی ثبات فوق العاده ای داشته باشد و در حین جویدن به خوبی در جای خود باقی بماند.
انواع پروتز دندانی
پروتزهای مصنوعی با استفاده از یک آرتیکولاتور روی لثه سوار می شوند. آرتیکولاتور ابزاری است که حرکات فک و دهان را تقلید می کند و پروتزهای فک های بالا و پایین را حمایت می کند. بسته به نوع آرتیکولاتوری که دندانپزشک استفاده می کند، پروتزهای مصنوعی می توانند به چند دسته تقسیم شوند:
پروتزهای مصنوعی مرکزی (استاندارد)
در مورد پروتزهایی که در وسط دهان قرار می گیرند، دندان های مصنوعی با استفاده از آرتیکولاتوری به نام “آکلودر” روی لثه سوار می شوند. این ابزار حرکت باز و بسته کردن دهان را شبیه سازی می کند اما حرکات چانه به طرفین را ایجاد نمی کند.
تنظیم موقعیت دندان ها روی یک ابزار غیر قابل تنظیم صورت می گیرد و بر اساس میانگین فیزیولوژیکال برای عموم مردم است. این نوع پروتزها به اندازه دندان های مصنوعی نیمه دقیق متناسب با لثه نیستند اما این مزیت را دارند که مقرون به صرفه هستند. علاوه بر این، این نوع دندان های مصنوعی می توانند برای افرادی خیلی مناسب باشند که به تازگی دندان های خود را از دست داده اند زیرا هنوز مقدار لثه آنقدر کافی است که اجازه دهد دنچر به خوبی در جای خود تثبیت شود.
پروتز مصنوعی با پایه نرم
به مرور زمان استخوان فک تحلیل می رود، مخصوصاً استخوان فک پایین. در نتیجه، استحکام پروتز کمتر و کمتر می شود و می تواند به لثه ها آسیب برساند یا موجب ناراحتی شود. در صورتی که کاشت ایمپلنت و قرارگیری پروتز روی آن ممکن نباشد، پایه نرم می تواند ترکیب خوبی ارائه دهد. این تکنیک شامل کاربرد دائمی یک ضربه گیر (لایه سیلیکونی) داخل پروتز مصنوعی است. پایه نرم سطح متخلخلی دارد، بنابراین به خوبی به لثه ها می چسبد و باعث افزایش راحتی و ثبات پروتز مصنوعی می شود.
این ابزار هنوز هم نیاز به تنظیمات دوره ای دارد زیرا مانع تغییر و آتروفی استخوان زیرین به مرور زمان نخواهد شد. پایه نرم پس از 2 تا 3 سال استفاده باید تغییر داده شود. بعلاوه، پاکسازی پروتزهای مصنوعی که پایه نرم دارند دشوارتر است و نگهداری دقیق نیاز دارند.
پروتز دندانی با پایه فلزی
پایه فلزی این نوع پروتزها از کبالت کرومونیوم ساخته و شکل داده می شود تا با انحناهای پلیت (کام یا سقف دهان) مطابقت داشته، راحت باشد، با بافت زیر خود تناسب خوبی داشته باشد، و بدون هیچ خطری در دهان باقی بماند. این نوع پروتز در یک لابراتوار تخصصی ساخته می شود.
مزایا:
- محکم تر و با دوام تر از پروتزهایی هستند که به طور کامل از آکریلیک ساخته شده اند (به عنوان مثال برای بیمارانی توصیه می شوند که براکسیسم دارند، پروتز مصنوعی فک کامل دارند که روی یک قوس دندانی قرار می گیرد، و بیمارانی که مهارت ندارند و حین دستکاری احتمال بیرون پریدن پروتز وجود دارد).
- ظریف تر (سه مرتبه ظریف تر از آکریلیک هستند)، بنابراین راحت تر هستند و حرف زدن را تسهیل می سازند.
- ابعاد آنها به مرور زمان تغییر نمی کند.
- انتقال دمای بهتر، بنابراین بیمار متوجه تفاوت دما خواهد شد.
معایب:
- این نوع پروتزها امکان پر کردن مجدد را نمی دهند.
- هزینه پروتزهای آکریلی بالا است.
- برای قسمت هایی که فلز با غشاء مخاطی در تماس است، امکان آستردوزی مجدد وجود ندارد.
- در پروتزهایی که پایه آنها فلزی است، با قدرتی کمتر از دست دندان های کامل می توان آنها را مکید.
- چارچوب فلزی می تواند قابل مشاهده باشد و زیبایی آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
دندان های مصنوعی از جنس پرسلاین یا آکریلیک
دندان های پروتز مصنوعی می توانند از پرسلاین یا آکریلیک ساخته شوند. چندین سال پیش، آنها تقریباً همیشه از پرسلاین ساخته می شدند، اما اکنون همه می دانند بهتر است از آکریلیک ساخته شوند. زیرا:
- دندان های پرسلاینی محکم تر از دندان های طبیعی هستند، بنابراین می توانند موجب ساییده شدن دندان های طبیعی شوند که پیوسته با آنها در تماس هستند (از جمله، دست دندان های کاملی که با دندان های طبیعی قوس دندانی روبرو برخورد پیدا می کنند).
- حتی در صورت عدم وجود دندان های طبیعی، تماس دو دست دندان کامل قوس دندانی بالا و پایین با دندان های پرسلاینی می تواند موجب حذف لرزش هایی شود که می توانند برای لثه ها و استخوان فک مضر باشند.
- دندان های پرسلاینی کمتر از دندان های آکریلیکی به خوبی به دندان های دیگر باند (متصل) می شوند. به مرور زمان، بزاق می تواند بین دندان های پرسلاینی و اجزاء آکریلیکی نفوذ کند که آنها را حمایت می کنند، و یک حلقه تیره رنگ ایجاد نماید که تمیز کردن آن غیر ممکن خواهد بود. بعلاوه، دندان های پرسلاینی در نهایت ضعیف خواهند شد و از اجزاء آکریلیکی جدا خواهند شد.
- دندان های پرسلاینی از دندان های آکریلیکی شکننده تر و آسیب پذیرتر هستند.
بنابراین، دندان های آکریلیکی گزینه هایی بهتر برای حفظ دندان های باقی مانده و پرهیز از تحلیل زود هنگام لثه هستند. آنها می توانند در برابر شکستن مقاومت کنند، مانند دندان های طبیعی به نظر برسند و دوباره پولیش شوند تا لکه های روی آنها زدوده شود و درخشندگی آنها احیاء شود.
دست دندان های کامل فوری
این نوع دندان های مصنوعی در یک روز، و بلافاصله پس از کشیدن دندان ها داخل دهان قرار داده می شوند، که مانع شرمنده شدن فرد از حضور در جامعه بدون دندان می شود. بنابراین، دندان های مصنوعی فوری از قالب دندان های اصلی بیمار ساخته می شوند، قبل از آنکه آنها کشیده شوند.
مزایا:
- از آنجا که این پروتزهای مصنوعی از روی دندان های طبیعی طراحی و ساخته شده اند که هنوز داخل دهان هستند، بازسازی شکل، رنگ، و طرح آنها راحت تر است.
- از آنجا که این نوع پروتزها بلافاصله پس از کشیدن دندان ها کار گذاشته می شوند، مانند بانداژ عمل می کنند و از بافت ها محافظت می کنند و خونریزی را محدود می کنند.
- اگر بلافاصله پس از کشیدن دندان ها از پروتز استفاده کنید عادت کردن به آن راحت تر از زمانی است که مدتی را بدون دندان سپری می کنید در حالی که منتظر دریافت پروتز نهایی هستید.
- علاوه بر این، پروتزهای مصنوعی کمک می کنند توانایی جویدن حفظ شود و تحریف شکل صورت به کمترین میزان خود برسد، اتفاقی که با کشیدن دندان ها رخ می دهد.
معایب:
- پروتزهای فوری به تنظیمات مکرر (چندین مرتبه مراجعه به دندانپزشک برای تنظیم موقت) نیاز دارند؛
- پس از بهبود بافت نرم و باریک شدن استخوان زیر آن (3 تا 6 ماه پس از کشیدن دندان) باید یک تنظیم دائمی روی پروتز فوری انجام شود یا باید پروتز جدیدی ساخته شود.
دقت کنید: در صورتی که پس از دوره بهبود پروتز جدیدی برای شما ساخته شود، می توانید پروتز فوری خود را به عنوان پروتز تعویضی نگه دارید، که در صورت شکسته شدن، گم شدن، یا نیاز به ترمیم و تعمیر پروتز اصلی شما، بسیار کاربردی است.
مزایای پروتزهای مصنوعی فوری کدامند؟
- محافظت بهتر از بافت های داخل دهان؛
- کاهش خونریزی؛
- بهبود یکدست لثه ها؛
- کمک به حرف زدن و غذا خوردن بهتر.
معایب پروتزهای مصنوعی فوری کدامند؟
در طول دوره بهبود لثه ها، این امکان وجود دارد که پروتز خیلی بزرگ یا بی ثبات باشد. سپس لازم است به دندانساز یا دندانپزشک خود مراجعه کنید تا به طور موقت پروتز شما را آسترکشی کند، گاهی اوقات لازم است این کار بیشتر از یک مرتبه انجام شود. پس از 3 تا 6 ماه، یک مرتبه آسترکشی دائمی لازم خواهد بود. این تنظیمات دوره ای پروتزهای مصنوعی فوری را نادیده نگیرید، زیرا می توانند منجر به آسیب به بافت های داخل دهان شوند که در برخی موارد نیاز به جراحی خواهند داشت.
چه افرادی باید از پروتزهای مصنوعی استفاده کنند؟
- افرادی با هر سنی، که به دلایل متعددی مانند تصادف، بیماری، شرایطی ژنتیکی، کهولت سن، یا بهداشت بد دهانی، تعدادی یا همه دندان های خود را از دست داده اند.
- افرادی با شرایط پزشکی، مانند بیماری قلبی، که ممکن است جراحی برای آنها خطرناک باشد.
- بیمارانی که استخوان فک آنها از تراکم کافی برخوردار نیست تا به فکر طرح درمان دیگری باشند.
نتایج قابل انتظار از پروتزهای مصنوعی
برای افرادی که یک، چند، یا همه دندان های خود را از دستع داده اند، هدف از استفاده پروتزهای مصنوعی بهبود کیفیت زندگی به روش های زیر است:
- احیاء عملکرد جویدن طبیعی.
- در مورد پروتزهای پارسیل، کاهش فشار جویدن روی ساختار هایی که هنوز داخل دهان وجود دارند.
- در مورد دنچرهای پارسیل، با پرهیز از جابجایی آنها در فضای بدون دندان، می توان از ثبات دندان های سالم باقی مانده اطمینان حاصل کرد.
- عدم وجود حمایت با از دست رفتن دندان ها را می توان پر کرد.
- باعث می شود بتوان حروفی که نیاز دارند زبان به دندان ها فشار وارد کنند را درست ادا کرد.
- با احیاء و حفظ ویژگی های صورت، می توان زیبایی ظاهری دهان که از نظر اجتماعی قابل قبول است را احیاء نمود.
نقاط ضعف همه پروتزهای دندانی کدامند؟
- غذا می تواند زیر پروتز گیر کند و ایجاد ناراحتی کند؛ باید آنها را از دهان خارج کنید و ذرات را پاک کنید.
- گیره های پروتزهای پارسیل جایی برای انباشته شدن پلاک و جرم هستند. بنابراین مهم است بهداشت دهان را به خوبی حفظ نمود و مراجعات منظم به دندانپزشک را ادامه داد.
- گاهی اوقات گیره های پروتزهای پارسیل قابل مشاهده هستند، که روی زیبایی ظاهری آنها تأثیر منفی دارند.
- پروتزهایی که روی فک پایین کار گذاشته می شوند ممکن است کم ثبات تر از پروتزهای فک بالا باشند. این عدم ثبات ناشی از شکل کوچک تر لثه ها، حرکات زبان، و عدم وجود بزاق کافی است که تأثیر مکش لازم برای باقی ماندن پروتز مصنوعی در جای خود را تحت تأثیر قرار می دهد.
- وقتی پروتز مصنوعی داخل دهان بی ثبات است، اعمال چسب همیشه راحت نیست، پس می تواند برای ثابت نگه داشتن آن داخل دهان استفالده شود.
- باید برنامه ریزی کنید با فواصل زمانی متفاوت برای تنظیم به دندانپزشک مراجعه کنید، که وقتی برای نخستین بار پروتز متحرک استفاده می کنید، می تواند به طور میانگین یک ماهه یا بیشتر باشد. طی این بازه زمانی تغییر در نحوه غذا خوردن و حرف زدن ضروری است. وقتی دنچر برای فک بالا استفاده می شود، بواسطه پوشیده شدن سقف دهان با پروتز مصنوعی، ممکن است مزه دهان شما مقداری تغییر کرده باشد.
- آسیب به لثه در صورتی می تواند اتفاق بیفتد که دندان مصنوعی به خوبی تطبیق پیدا نکند یا اگر تغییرات در لثه یا فک، مانند تحلیل رفتن، به مرور زمان اتفاق بیفتند.
- در واقع، پروتز مصنوعی به استخوان آلوئولار فشاری وارد نمی کند، استخوانی که دندان ها را حمایت می کند و لثه ها را شکل می دهد، به گونه ای که لثه ها مستعد تحلیل رفتن (ناپدید شدن) هستند.
- ممکن است برای حفظ ثبات و راحتی پروتز، آسترکشی مجدد پروتز مصنوعی (تغییر شکل پایه) لازم باشد، در حالی که اطمینان حاصل می کنید که حجم زیادی از استخوان آلوئولار کاسته نمی شود.
- با پروتزهای مصنوعی ممکن است نواختن ابزارهای موسیقی بادی دشوار باشد.
- طول عمر پروتزهای مصنوعی حدود 5 سال، و گاهی اوقات طولانی تر است، اما به ندرت از 10 سال بیشتر می شود. این نیاز به هزینه های اضافی برای تعویض دندان های آسیب دیده، تنظیم ابزار، آسترکشی مجدد، یا در صورت ساییدگی، حتی تعویض آن دارد. علائمی وجود دارند که پروتز مصنوعی نیاز به تعویض یا ترمیم دارد، بنابراین مهم است به طور منظم برای چک کردن آنها به دندانپزشک مراجعه کنید.
با استفاده از یک پروتز خیلی قدیمی می توانید آسیب های غیر قابل جبرانی به سلامت خود وارد کنید، از جمله حساسیت لثه هایی که آسیب دیده اند، مشکلات گوارشی در نتیجه جویدن دشوار، سر درد، درد گردن و گوش، و حتی مشکلات مفصل فک، و پیر شدن پیش از موعد چهره.