وقتی یخچال برق دارد ولی کار نمی کند چه کنیم؟

یخچال به عنوان یکی از اساسی‌ترین لوازم خانگی، نقش انکارناپذیری در حفظ سلامت مواد غذایی و رفاه روزمره ما ایفا می‌کند. بنابراین، مواجهه با صحنه‌ای که چراغ داخلی یخچال روشن است اما موتور آن هیچ صدایی تولید نمی‌کند و سرمای لازم را ایجاد نمی‌نماید، می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد. این وضعیت که معمولاً با عبارت “یخچال برق دارد ولی کار نمی‌کند” توصیف می‌شود، نشان‌دهنده یک مشکل پیچیده‌تر از یک قطعی ساده برق است. در چنین شرایطی، سیستم الکتریکی جزئی دستگاه (مانند چراغ) فعال است، اما بخش مکانیکی یا کنترلی اصلی از کار افتاده است.

 این مشکل می‌تواند ناشی از طیف وسیعی از عوامل باشد که از موارد ساده‌ای مانند تنظیم نادرست ترموستات شروع شده و تا مشکلات جدی‌تری مانند نقص در کمپرسور، افت گاز مبرد یا خرابی برد کنترل ادامه می‌یابد. در این مقاله جامع، به عنوان یک متخصص با سال‌ها تجربه در حوزه تعمیرات لوازم خانگی، قصد داریم شما را به صورت گام به گام و با زبانی ساده با روش‌های عیب‌یابی این مشکل آشنا کنیم تا بتوانید قبل از تماس با تعمیرکار، برخی از موارد را خودتان بررسی کرده و از هزینه‌های غیرضروری جلوگیری نمایید.

 بررسی اولیه: ساده‌ترین دلایل احتمالی

پیش از آنکه به سراغ بررسی بخش‌های پیچیده و فنی یخچال برویم، ضروری است که یکسری بررسی‌های اولیه و ساده را انجام دهیم. گاهی اوقات مشکل اصلی در جای دیگری نهفته است و با رفع یک مانع کوچک، عملکرد یخچال به حالت عادی بازمی‌گردد. ابتدا مطمئن شوید که دوشاخه یخچال به طور کامل و محکم به پریز برق متصل است. گاهی اوقات بر اثر جابه‌جایی جزئی، دوشاخه از پریز خارج می‌شود. همچنین، پریز برق را با وصل کردن یک وسیله برقی دیگر مانند چراغ مطالعه آزمایش کنید تا از سالم بودن پریز اطمینان حاصل نمایید.

 در مرحله بعد، به سراغ ترموستات یا صفحه کنترل دما بروید. ممکن است به صورت تصادفی و توسط یکی از اعضای خانواده، دمای یخچال روی عدد صفر یا حالت خاموش (OFF) تنظیم شده باشد. آن را روی یک درجه متعادل، مثلاً عدد ۴ یا ۵، قرار دهید و چند ساعت صبر کنید تا نتیجه را مشاهده کنید. یکی دیگر از موارد ساده اما پرتکرار، مسدود شدن دریچه‌های ورود و خروج هوا در داخل محفظه یخچال و فریزر است. اگر این دریچه‌ها توسط بسته‌بندی‌های حجیم مواد غذایی مسدود شده باشند، گردش هوا به درستی انجام نشده و سرماسازی با اختلال مواجه می‌شود. بنابراین، با مرتب‌چیدن مواد غذایی، از باز بودن این مسیرها اطمینان حاصل کنید.

 عیب‌یابی حرفه‌ای موتور و کمپرسور یخچال

اگر بررسی‌های اولیه به نتیجه نرسید، نوبت به بررسی قلب تپنده یخچال، یعنی کمپرسور می‌رسد. کمپرسور وظیفه فشرده‌سازی گاز مبرد و به گردش درآوردن آن در سیستم برودتی را بر عهده دارد. در اولین قدم، به صدای یخچال گوش دهید. اگر کمپرسور قصد روشن شدن را داشته اما نتواند، معمولاً یک صدای تقه‌مانند یا هوم کردن کوتاه از پشت یخچال به گوش می‌رسد که بلافاصله قطع می‌شود. این حالت اغلب نشان از یک مشکل در سیستم راه‌انداز کمپرسور، یا قطعه‌ای به نام رله استارت (Start Relay) دارد. 

رله استارت، وظیفه تأمین نیروی اولیه برای چرخش موتور کمپرسور را برعهده دارد و در صورت سوختن یا خرابی، کمپرسور قادر به روشن شدن نخواهد بود. در برخی موارد نیز خود کمپرسور به دلیل فرسودگی، گیرپاژ مکانیکی یا سوختن سیم‌پیچی‌های داخلی، از کار می‌افتد که در این صورت نیاز به تعویض دارد. تعویض کمپرسور یکی از پرهزینه‌ترین بخش‌های تعمیر یخچال است و باید توسط تکنسین متخصص انجام شود. همچنین، اطمینان از adequate airflow به کویل‌های کندانسور (که معمولاً در پشت یا زیر یخچال قرار دارند) نیز حیاتی است. اگر این کویل‌ها با گرد و غبار پوشانده شده باشند، گرمای سیستم به درستی دفع نشده و کمپرسور تحت فشار بیش از حد قرار گرفته و ممکن است خاموش شود یا بسوزد.

 تشخیص مشکلات مربوط به سیستم برودتی و گاز یخچال

یکی دیگر از دلایل رایج برای عدم سرماسازی یخچال، وجود مشکل در سیکل تبرید و گاز مبرد ( refrigerant ) است. گاز مبرد همان ماده‌ای است که با گردش در لوله‌های اواپراتور (داخل دیواره‌های یخچال) گرما را جذب کرده و باعث خنک‌شدن فضای داخلی می‌شود. با گذشت زمان، ممکن است به دلیل فرسودگی، لرزش یا خوردگی، نشتی در این لوله‌ها ایجاد شود. در نتیجه، گاز مبرد از سیستم نشت کرده و مقدار آن برای ایجاد سرمای کافی کاهش می‌یابد. در این شرایط، معمولاً یخچال به تدریج قدرت سرمازایی خود را از دست می‌دهد تا جایی که کاملاً بی‌اثر می‌شود، درحالی که کمپرسور ممکن است همچنان به کار خود ادامه دهد. 

یکی از نشانه‌های کمبود گاز، عدم تشکیل یخ روی کویل‌های اواپراتور است. همچنین، ممکن است در اطراف اتصالات لوله‌ها، رد روغن مشاهده کنید که نشانه واضحی از نشتی است. تعمیر نشتی و شارژ مجدد گاز یخچال یک کار کاملاً تخصصی است که نیاز به ابزارهای خاص و گازهای استاندارد دارد و تنها باید توسط یک تعمیرکار مجرب انجام پذیرد. انجام خودسرانه این کار نه تنها نتیجه‌بخش نیست، بلکه می‌تواند به محیط زیست آسیب برساند و باعث آسیب جدی‌تر به کمپرسور شود.

 بررسی ترموستات و سنسورهای دمای یخچال

ترموستات در یخچال‌های مکانیکی و سنسور دما در مدل‌های دیجیتال، نقش مغز فرمانده سیستم سرماسازی را ایفا می‌کنند. این قطعه مسئول سنجش دمای داخلی محفظه و ارسال فرمان روشن یا خاموش شدن به کمپرسور است. اگر ترموستات خراب شود، ممکن است حتی با وجود گرم بودن داخل یخچال، هیچ سیگنالی برای شروع به کار کمپرسور ارسال نکند. برای تست ترموستات‌های مکانیکی قدیمی، می‌توانید آن را از حالت Auto به حالت Max Cold یا سرمای بیشینه تغییر دهید. اگر با این کار کمپرسور روشن شد، احتمالاً ترموستات معیوب است. در یخچال‌های مدرن مجهز به برد الکترونیکی، این وظیفه بر عهده سنسورهای دما ( thermistor ) است. 

این سنسورها مقاومت الکتریکی خود را با تغییر دما تغییر می‌دهند و اطلاعات را برای برد اصلی ارسال می‌کنند. در صورت خرابی سنسور، اطلاعات نادرستی درباره دمای داخلی به برد ارسال شده و در نتیجه فرمان اشتباهی صادر می‌شود. تشخیص دقیق خرابی سنسورها نیاز به تست با دستگاه مولتی‌متر دارد. همچنین، در برخی مدل‌ها، عملکرد نادرست سیستم دیفراست (ذوب برفک) نیز می‌تواند منجر به تشکیل یخ‌زدگی بیش از حد روی اواپراتور و در نهایت مسدود شدن گردش هوا و عدم سرماسازی شود.

 عیب‌یابی برد الکترونیکی و سیستم کنترل مرکزی

در یخچال‌های مدرن و پرچمدار، تمامی فرآیندها توسط یک برد کنترل مرکزی مدیریت می‌شوند. این برد، اطلاعات سنسورهای مختلف (دما، درب، یخساز و …) را دریافت کرده و فرمان‌های لازم را به قطعاتی مانند کمپرسور، فن اواپراتور، المنت دیفراست و غیره ارسال می‌کند. خرابی این برد می‌تواند علائم بسیار متنوع و گیج‌کننده‌ای ایجاد کند، از جمله همان مشکلی که با آن مواجهیم: “یخچال برق دارد ولی کار نمی‌کند”. ممکن است چراغ‌ها روشن باشند، صفحه نمایش اطلاعات را نشان دهد، اما به دلیل یک قطعه الکترونیکی سوخته یا یک اتصال کوتاه در روی برد، سیگنال روشن شدن به کمپرسور یا فن‌ها nunca ارسال شود. 

تشخیص خرابی برد معمولاً با بررسی سایر احتمالات آغاز می‌شود. اگر تمامی قطعات دیگر مانند کمپرسور، رله و ترموستات سالم تست شدند، به احتمال زیاد مشکل از برد اصلی است. تعمیر یا تعویض برد الکترونیکی نیاز به تخصص بسیار بالایی دارد و تنها باید توسط مراکز خدمات معتبر انجام شود، چرا که گاهی اوقات یک تعمیر ساده مانند تعویض یک خازن می‌تواند مشکل را حل کند و از هزینه سنگین تعویض کامل برد بکاهد.

 چه زمانی باید با یک تعمیرکار حرفه‌ای تماس بگیریم؟

پس از انجام بررسی‌های اولیه، اگر نتوانستید مشکل را تشخیص داده و برطرف کنید، زمان آن فرا رسیده که از یک متخصص کمک بگیرید. اما برخی نشانه‌ها به وضوح حاکی از نیاز به دخالت یک تعمیرکار حرفه‌ای است. اگر کمپرسور یخچال داغ شده و بوی سوختگی از آن به مشام می‌رسد، این یک علامت هشداردهنده جدی است و باید بلافاصله برق دستگاه را قطع کنید. شنیدن صداهای غیرعادی و بلند مانند کوبیده شدن یا ساییده شدن از داخل کمپرسور نیز نشانه گیرپاژ مکانیکی است.

 همانطور که پیشتر اشاره شد، مشاهده هرگونه نشتی روغن یا گاز مبرد نیز از مواردی است که نیاز به تخصص دارد. همچنین، اگر پس از تست ترموستات و رله استارت، کمپرسور همچنان پاسخی نمی‌دهد، احتمالاً مشکل از خود کمپرسور یا مدارهای پیچیده‌تر برق است. به خاطر داشته باشید که تلاش برای تعمیرات پیشرفته بدون دانش کافی نه تنها می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیر به دستگاه شود، بلکه ممکن است برای فرد تعمیرکار خطرات برق‌گرفتگی به همراه داشته باشد. بنابراین، با انتخاب یک مرکز معتبر، هزینه و زمان تعمیرات را به حداقل برسانید.

پیشنهاد: مقاله تعمیر یخچال ال جی در تبریز را مطالعه کنید.

 سوالات متداول 

سوال ۱: آیا امکان دارد مشکل از فن اواپراتور داخل یخچال باشد؟

بله، قطعاً. در بسیاری از یخچال-فریزرهای جدید، یک فن داخل محفظه اواپاتور (پشت پنل داخلی) وجود دارد که هوای سرد را به درون محفظه اصلی و فریزر می‌دمد. اگر این فن به دلایلی مانند گیرکردن یخ вокруг آن یا سوختن موتورش از کار بیفتد، هوای سرد جریان نمی‌یابد و با وجود کار کردن کمپرسور، فضای داخلی یخچال سرد نمی‌شود. معمولاً در این حالت، فریزر نیز ممکن است سرمای خود را از دست بدهد یا عملکردش ضعیف شود.

سوال ۲: چرا یخچال من فقط وقتی که به آن ضربه می‌زنم روشن می‌شود؟

این رفتار کلاسیک نشان از یک اتصال داخلی ضعیف یا خرابی رله استارت کمپرسور دارد. ضربه زدن ممکن است به طور موقت یک اتصال قطع شده را برقرار کند یا تیغه‌های گیرکرده داخل رله را آزاد نماید. اگرچه این کار یک راه حل موقتی است، اما نشان می‌دهد که رله استارت در آستانه خرابی کامل قرار دارد و بهتر است هرچه سریع‌تر توسط یک تکنسین تعویض شود تا از فشار آمدن به کمپرسور جلوگیری گردد.

سوال ۳: هزینه تعمیر یخچالی که برق دارد اما کار نمی‌کند معمولاً چقدر است؟

هزینه تعمیر بسته به عامل مشکل می‌تواند بسیار متغیر باشد. تعویض یک قطعه ساده مانند رله استارت یا ترموستات هزینه نسبتاً پایینی دارد. اما اگر مشکل از کمپرسور یا نشتی گاز و تعویض برد الکترونیکی باشد، هزینه تعمیر به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. در چنین مواردی، گاهی اوقات با در نظر گرفتن سن یخچال و هزینه تعمیر، مقرون به صرفه‌تر است که به فکر خرید یک دستگاه جدید باشید.

سوال ۴: آیا می‌توانم خودم رله استارت کمپرسور را تعویض کنم؟

تعویض رله استارت معمولاً یکی از تعمیرات ساده‌تر محسوب می‌شود. این قطعه معمولاً در پشت یخچال و در اتصال به کمپرسور قرار دارد. پس از قطع کردن برق یخچال، می‌توانید پوشش پلاستیکی آن را برداشته، رله قدیمی را جدا کرده و رله جدید را که دقیقاً مشابه همان است، نصب کنید. با این حال، همواره توصیه می‌شود ابتدا مدل دقیق یخچال خود را پیدا کرده و مطمئن شوید رله جدید با آن کاملاً سازگار است.

 نتیجه‌گیری

مواجهه با وضعیتی که یخچال برق دارد ولی کار نمی‌کند، اگرچه می‌تواند استرس‌زا باشد، اما همیشه به معنای یک خرابی catastrophic و پرهزینه نیست. با یک رویکرد منطقی و گام به گام، شروع از ساده‌ترین احتمالات مانند بررسی اتصال برق و تنظیمات ترموستات، و سپس حرکت به سمت بررسی قطعات پیچیده‌تر مانند رله استارت، ترموستات، فن‌ها و در نهایت کمپرسور و برد کنترل، می‌توانید در بسیاری از موارد مشکل را تشخیص داده یا حداقل وه آن را برای تعمیرکار مشخص کنید. به خاطر داشته باشید که safety first است و در مواجهه با مشکلات مربوط به برق، گاز مبرد یا کمپرسور، دخالت یک متخصص مجرب نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت محسوب می‌شود. با صبر و حوصله و انجام عیب‌یابی صحیح، می‌توانید از هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کرده و عمر مفید این وسیله حیاتی خانگی را افزایش دهید.

اکنون که با مهم‌ترین دلایل و روش‌های عیب‌یابی مشکل “یخچال برق دارد ولی کار نمی‌کند” آشنا شدید، زمان اقدام فرا رسیده است. برق یخچال را قطع کرده و با آرامش بررسی‌های اولیه را آغاز کنید. در صورتی که پس از انجام این مراحل مشکل  ادامه داشت یا با نشانه‌های هشداردهنده‌ای مانند بوی سوختگی یا نشتی مواجه شدید، تردید نکنید. برای دریافت یک تشخیص دقیق و تعمیرات تخصصی با ، با کارشناسان مجرب  تبریز تعمیرات تماس حاصل فرمایید. گروه متخصصین ما با سال‌ها تجربه در تعمیرات لوازم خانگی در تبریز  تمامی برندهای یخچال و فریزر، آماده هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، مشکل دستگاه شما را به طور ریشه‌ای برطرف کرده و آرامش را به خانه شما بازگردانند. همین امروز با ما تماس بگیرید تا از یک مشاوره رایگان بهره‌مند شوید.

منبع: https://tamirattabriz.com/tamirat-yakhchal-dar-tabriz